‘Veel kinderen starten school met taalachterstand’

Logopedist Gracia Nelson houdt een pleidooi voor de logopedie in Suriname, omdat zij de specialisten zijn op het gebied van de spraak, taal, het gehoor en slikken. “Vanwege onze meertalige situatie kunnen we ervan uit gaan dat meer dan 15 procent van de Surinaamse peuters en kleuters spraak/taalachterstanden of problemen heeft. Aangezien in de kleuterjaren de basisvorming plaatsvindt voor het vervolgonderwijs, kan gesteld worden dat Surinaamse kinderen met een achterstand het basisonderwijs (klas 1) instappen.”

Nelson stelt voor dat de ministeries van Onderwijs en Volksontwikkeling en van Volksgezondheid, in het kader van preventie, logopedie-afdelingen op bijvoorbeeld de consultatiebureaus oprichten. Zo kunnen ontwikkelingsproblemen, onder meer spraak/taalproblemen en andere stoornissen op cognitief en sociaal-emotioneel gebied, vroeg ontdekt worden.

Meer aspecten
Het besluit van het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur om de instap naar het kleuteronderwijs te verruimen met 2 maanden, heeft geleid tot reacties van verschillende deskundigen en andere belanghebbenden. Het Platform voor Clusters Basisscholen is tegen het besluit en stelt dat de fijne motoriek nog niet voldoende ontwikkeld is en de kinderen na 10 uur slaap krijgen. Nelson heeft zich ook in de discussie geworpen en stelt dat naar meer aspecten gekeken moet worden dan alleen maar de motorische ontwikkeling en de fysieke rijpheid van kinderen om mee te kunnen in de kleuterklas.

In een aangeboden stuk zegt Nelson zich ten aanzien van deze materie te beperken tot de spraak- en taalontwikkeling en meertaligheid in relatie tot de schoolcarrière. Volgens haar is het inderdaad zo dat ieder kind zich op een andere manier en in zijn eigen tempo ontwikkelt. “Ik begrijp dus enigszins de bezorgdheid van het platform. Maar het zou best kunnen dat een driejarig kind een snellere ontwikkeling doormaakt op onder meer taalgebied.” Zij is de mening toegedaan dat een kind dat voorop loopt op de cognitieve, de sociaal-emotionele ontwikkeling en de spraak/taalontwikkeling de kans moet krijgen om eerder het onderwijs in te stappen.

Achterstand
Veel kinderen komen pas met het Nederlands in aanraking als zij naar de kleuterschool gaan. In sommige gebieden in Suriname is er nog steeds geen kleuteronderwijs. Dit ziet Nelson als een groot probleem. Kinderen leren een nieuwe taal het liefst zo jong mogelijk; drie jaar is een uitstekende leeftijd om kinderen die een andere moedertaal hebben naar de peuterschool te sturen. Deze kinderen beginnen hun schoolcarrière met een achterstand in het Nederlands. Het duurt ongeveer twee jaar voordat zij het Nederlands hebben verworven op het niveau van de dagelijkse communicatie, zegt Nelson. Tegen de tijd dat ze moeten leren lezen en schrijven in de eerste klas, beheersen ze de schooltaal nog niet.

Nelson vindt dat driejarige kinderen die nog niet rijp zijn om regulier onderwijs te volgen, wel andere vormen van onderwijs zouden moeten volgen. Zij verwijst hierbij naar de Preyskoro. Door kinderen eerder dan 4 jaar aan een of andere onderwijsvorm te laten participeren, waardoor ze in aanraking komen met (een goed model) Nederlands, worden volgens haar de grote leesproblemen van dit moment in het onderwijs voor een deel opgelost.