Ik ben geen Charlie en ik ben geen ISIS

Uit de neurobiologie leren wij onder andere over de superioriteit van de hersenen van de mens ten opzichte van andere dieren. De mens heeft de grootste fronto-temporale hersenschors vergeleken met andere dieren. In makkelijker Nederlands: dit is het buitenste deel van de hersenen aan de voorkant. Het is een onderdeel van de neocortex (nieuwe hersenschors)en vormt bij de mens het grootste deel van de hersenschors. Bij haar speelt dit een belangrijke rol voor het waarnemen van prikkels uit de omgeving (bijv. horen.), bewust denken, ruimtelijke inzicht, planning, taal, geheugen, enz. Zoogdieren hebben de grootste neocortex, waarbij de mens aan top staat (bijv. chimpansees hebben een neocortex-hersenstammerg ratio van 30:1, terwijl deze bij de mens 60:1 is).

Beschadiging van de fronto-temporale hersenschors door aandoeningen (z.a. bij een dementie), door een bloeding, een infarct of een ongeluk (hersentrauma) kan leiden tot een gestoorde taalfunctie, ontremd (agressief en/of seksueel) asociaal gedrag, persoonlijkheidsveranderingen en ook stoornissen in het plannen.

Het is dan duidelijk dat dit gedeelte van de mens een belangrijke rol speelt bij het onderscheiden van haar gedrag met andere dieren. Dit gedeelte zorgt ervoor dat de mens een sociaal en beheerst wezen is die kan plannen. Evolutie is een continu proces, waarbij de verwachting is dat de neocortex bij de mens zich verder zal ontwikkelen. Hierdoor kan enigszins worden aangenomen dat het niet volledig tot uitdrukking komen van deze functies de mens nog eigen is. We worden nog wel boos en kunnen zin krijgen iemand of iets een tikje te geven (of slaan). Dit laatste is een relatief mild voorbeeld, ernstigere voorbeelden zijn helaas legio. Denk maar aan een automobilist of bromfietser die uit haast zonder voorrang te verlenen heel impulsief ('als een kip zonder kop') een voorrangsweg wilt oversteken en hierbij een aanrijding veroorzaakt.

Mensen horen sociale wezens te zijn. Elke situatie of toestand die dit verstoort kan het succes van individuen of groepen belemmeren. Criminaliteit is een voorbeeld van het belemmeren hiervan. Een crimineel vertoont door bijvoorbeeld te roven of te stelen ernstig asociaal gedrag.

Terrorisme is ook asociaal. Het geweld en de agressie die hiermee gepaard gaan zijn een voorbeeld van het ontbreken van voldoende remming op het uitvoeren van of opdragen tot gewelddadig gedrag. Dit is het toonbeeld van het overheersen van het dierlijke brein boven het humane brein en duidt een menselijke inferioriteit aan. Het kunnen remmen van dit handelen en het kunnen kiezen voor rust, vrede en respectvol dialoog wijst op een betere overheersing van het humane brein.

Mensen die onder het mom van vrijheid van meningsuiting systematisch kiezen voor het bespotten, beledigen en denigreren van anderen ontkomen hierdoor niet aan om in het rijtje asociaal gedrag geplaatst te worden. Hier ontbreekt ook de menselijke superioriteit waar de evolutie naar toe gaat. De handelingen van ISIS zijn afkeurenswaardig, evenzo zijn de publicaties van Charlie Hebdo afkeurenswaardig. Het werkelijk toepassen van vrijheid van meningsuiting door Charlie Hebdo is trouwens sterk in twijfel te trekken. Zo werd in 2009 een cartoonist op het matje geroepen toen hij een publicatie plaatste die later werd bestempeld als antisemitisch. Hij werd door de hoofdredacteur gevraagd om zijn excuses aan te bieden en werd wegens weigering ontslagen.

Deze excuses zouden uiteraard op hun plaats zijn. De Joden zijn een groep mensen met een bepaalde geloofsovertuiging en je mag hen niet bespotten. Evenzo geldt dit voor moslims, christenen, etc. die geen van allen werden gespaard door Charlie Hebdo. Wat verkeerd is, is dat Charlie Hebdo niet consequent handelde. Maar goed, dit zal dan ook vrijheid van meningsuiting zijn (kiezen wie je bespot en wie niet). ISIS verdient natuurlijk meer kritiek vanwege de gruweldaden die zij verricht in naam van een religie. Door te moorden is dit op een indirecte manier ook de spot drijven met een religie die vrede predikt.

Heel triest is dat enkele Surinaamse journalisten zich schijnen te hebben verlaagd naar het niveau van Charlie Hebdo. De vorige week ging er een foto rond op Facebook die ook werd gepubliceerd in het avondblad De West. Op de foto stonden enkele Surinaamse journalisten braaf met de tekst 'je suis Charlie' (d.i. 'ik ben Charlie'). Het is natuurlijk hun goed recht om zich verenigd te voelen met Charlie Hebdo, hierover zal ik geen oordeel vellen. Echter rijzen er door deze handeling enkele vragen bij mij. Betekent dit dat deze Surinaamse journalisten het eens zijn dat binnen de journalistiek mensen of groepen bespot mogen worden onder het mom van persvrijheid? Betekent dit dat deze journalisten het eens zijn met een nieuwsmedium dat met verschillende maten meet en dus niet onpartijdig is? Of hebben deze journalisten zichzelf onvoldoende laten informeren en hebben zij uit enthousiasme of medeleven even snel geposeerd met de tekst?

Charlie Hebdo is helaas het slachtoffer geworden van een gruweldaad. Alle verantwoordelijken dienen hiervoor berecht te worden. Dit drama is echter niet begonnen met de moorden, zij is aangevangen toen het bespotten van wie dan ook begon (de Kerk, de Islam, etc.). Asociale handelingen onder het mom van persvrijheid, zijn helaas met een nog asocialer en gruwelijke handeling beantwoord. Het zou alleszins goed zijn geweest wanneer de asociale handeling werd beantwoord met dialoog.

Wie heeft gedurende dit drama menselijke superioriteit getoond? Dit zijn de politieagenten die tijdens het uitoefenen van hun beroep (het waarborgen van de veiligheid van hun medemens) om het leven zijn gebracht. Ik ben dan liever deze politieagenten (' Je suis la police'). De Malinese moslim supermarktmedewerker die in de Joodse Supermarket de bedreigde klanten eerst een veilig heenkomen (schuilplaats in de koeler) bezorgde, i.p.v. zelf eerst te vluchten, heeft menselijke superioriteit getoond. Hij heet Lassana Bathily. Ik ben dan liever Lassana Bathily ('Je suis Lassana Bathily').

Khalid Saboerali
(student geneeskunde)