Idool voor de wereld, verstotene thuis

Uren nadat Malala Yousafzai werd bekroond met de Nobelprijs voor de Vrede, zijn de mensen in haar woonplaats in Pakistan uitgebarsten in blijdschap. Een jonge vrouw uit hun conservatieve samenleving heeft wereldwijde erkenning gehad voor haar strijd voor het recht van vrouwen op onderwijs.

De zeventienjarige Malala en Kailash Satyarthi, een Indiase kinderrechten activist, delen de Nobelprijs voor de Vrede dit jaar. Het is een symbolische overwinning voor de nucleaire rivalen, India en Pakistan, in een tijd van toenemende spanningen tussen de twee buren.

Malala raakte in 2012 wereldwijd bekend toen Taliban-schutters haar bijna doodden. Ze werd in het hoofd geschoten voor haar hartstochtelijke pleidooi voor het recht van vrouwen op onderwijs. Ze is vrijdag bekroond met de Nobelprijs voor de Vrede, een reden voor vreugde voor de mensen in haar geboorteland, in de Pakistaanse vallei van Swat. Velen zagen haar als een vrouw die een icoon is geworden voor de wereldwijde strijd om vrouwen meer rechten te geven.

"Dit is een moment van grote eer voor ons, en de mensen van Swat en de bevolking van Pakistan", zei Tariq Khan, een medische ambtenaar, terwijl hij gedroogde vruchten kocht in een helder verlichte winkel in de belangrijkste bazaar van Mingora, Malala's thuisstad. Mingora is een klein stadje in de schilderachtige vallei in het noordwesten van Pakistan. Zij is omringd door glooiende heuvels en soldaten die de wacht houden controleposten van zandzakken.

Echte verandering
Het succes van Malala kan een echte verandering brengen in een regio waar van vrouwen wordt verwacht dat ze zwijgen en achter gesloten deuren blijven. De verandering kan traag zijn, maar Malala's overwinning zal beslist meisjes in de regio inspireren om onderwijs te volgen en onafhankelijk te worden.

Slechts een paar jaar geleden werd de regio overspoeld door Taliban-opstandelingen die probeerden de bewoners strenge islamitische regels op te leggen en vrouwen te verbieden onderwijs te volgen. Uiteindelijk heeft het Pakistaanse leger ze verjaagd, maar de spanningen in de strategische regio zijn nog steeds hoog.

Onder de Taliban beschreef de tiener Malala in een anonieme blog haar ervaringen onder het sobere islamistische regime. Ze riep andere meisjes op om te studeren en hun eigen mening te ontwikkelen. "De Taliban willen de vrouwen gevangen zetten in woningen. Ze willen niet dat hun gezichten te zien zijn, ze willen niet dat vrouwen hun stempel drukken", zegt Aziz Ullah, de eigenaar van de winkel in Mingora. "Malala zei: 'Nee, vrouwen zullen niet thuis zitten. Ze gaan uit, ze zullen studeren, ze zullen iets groots doen.' Dus schoten ze op haar. En ik weet dat ze het opnieuw zullen proberen nu ze deze grote prijs heeft gewonnen."

Malala woont nu in Groot-Brittannië en kan niet terugkeren naar haar vaderland. De Taliban heeft bedreigd haar en haar familieleden te vermoorden. De huidige Taliban-leider, Mullah Fazlullah, was degene die in 2012 de opdracht had gegeven om haar dood te schieten. Malala was een jonge student in Mingora toen ze geïnteresseerd raakte in de rechten van vrouwen. Op dat moment was de Taliban aan de macht in het dal nadat ze de controle over de regio hadden genomen. Ze legden strenge islamitische regels op en verzetten zich tegen onderwijs voor vrouwen. Ondanks haar conservatieve islamitische reputatie, willen de meeste mensen in de regio willen dat hun dochters naar school gaan.

"Ik heb al mijn dochters en kleindochters naar school gestuurd. Waarom zou ik tegen Malala zijn? Swatis zijn een zeer trots volk die altijd hebben geloofd in het onderwijs", zegt Akal Zada, een restauranteigenaar. "Maar nu zijn we bang. Niemand zal veel zeggen, want we weten niet wie luistert. Ik steun Malala's missie, maar ik geef dit toe met angst. Wat als de Taliban terugkomt en me vermoordt omdat ik dit zeg? We zijn allemaal erg blij met Malala. Maar we zijn ook erg bang.”

Malala is tot nog toe de jongste nobelprijswinnaar.