Onjuist: hoe meer medicijnen, hoe beter de medische zorg

Dezer dagen wordt de bewering gedaan: “het vergoeden van een ruimer pakket aan geneesmiddelen door de ziektekostenverzekeraar zal tot een kwalitatief betere zorg leiden.” Niets is minder waar!
Suriname dient ervoor te zorgen dat de bevolking kan beschikken over alle geneesmiddelen die nodig zijn om geneeskunde van de hoogste kwaliteit uit te oefenen. Dat zijn er tussen 500 en 550 items. Meer dan die in de zorg toepassen, heeft alleen maar nadelen.

Die medicijnen, ze worden 'essentieel' genoemd, moeten worden geselecteerd uit de vele duizenden die in de wereld worden geproduceerd en verhandeld. De farmaceutische industrie en de handel in geneesmiddelen hebben als hoofdmotief om medicijnen sterk te promoten, het behalen van winst. De reclame van de geneesmiddelenindustrie is in de eerste plaats bestemd voor artsen om toch vooral alle soorten medicijnen, zo frequent als mogelijk, voor te schrijven.
Het zijn slechte artsen, die zich door geneesmiddelenpromotie laten leiden.

Correct voorschrijven vormt een onderdeel van kwalitatief goede medische zorg.
Artsen behoren tijdens hun opleiding te studeren op wat die goede zorg inhoudt. Onze medische opleiding vertoont in dit opzicht hiaten. Een verplichte Surinaamse opleiding tot huisarts gaat binnenkort van start. Dat is een zeer goede stap, maar die is onvoldoende om patiënten enige garantie te kunnen geven op een kwalitatief juiste zorg. Grote stappen voorwaarts zullen worden gemaakt als het ministerie van Volksgezondheid standaardisatie in de zorg ontwikkelt en controleert.
Daartoe zullen, voor frequent voorkomende ziektebeelden, standaard richtlijnen, ook wel genoemd protocollen voor onderzoek en behandeling, moeten worden ontwikkeld. Deze protocollen dienen evidence-based te zijn, d.w.z. voor elk onderdeel van de richtlijn is (hard) wetenschappelijk bewijs vereist. Ongeacht welke huisarts men ook zou kiezen, de cliënt of patiënt zou gegarandeerd moeten zijn van dezelfde professionele zorg. Evenzo behoren medische specialisten volgens protocollen te werken en de kwaliteit van de zorg zo min mogelijk afhankelijk te laten zijn van hun gemoedstoestand, de werkdruk of hun intuïtie.

Hoewel de termen geneeskunde en geneeskunst door elkaar gebruikt worden, kan de term met “kunst” beter voor de medische zorg van vroegere tijden worden gereserveerd. Toen was de geneeskunde nog niet op evidentie gebaseerd en konden heelmeesters en geneesheren als kunstenaars door het leven gaan. De burger heeft er recht op niet door kunst(en), maar door kunde van de arts adequate zorg te genieten.

Evidence-based geneeskunde toepassen betekent, weten of en wanneer precies laboratorium, beeldvormend en ander onderzoek nodig is, of en wanneer, welke medische ingrepen moeten worden uitgevoerd, of en wanneer, welke medicijnen voorgeschreven dienen te worden.
Dit nu is doorslaggevend voor de kwaliteit van de zorg! Elk onnodig lab of beeldvormend onderzoek en elke niet noodzakelijke chirurgische of medicamenteuze behandeling biedt geen enkel voordeel en is vaak schadelijk. Dat het nalaten van overbodige handelingen in de zorg tegelijkertijd verspilling voorkomt, is van niet te onderschatten belang. Dat scheelt bij ons zeker vele miljoenen SRD per jaar.

Frank Bueno de Mesquita,
Stg t.b.v. Evidence-based geneeskunde in Suriname (EBGiS)
ebmasu@gmail.com