'Saamaka-vonnis in nieuwe situatie terecht gekomen'

Raadsadviseur Jules Wijdenbosch stelt dat de uitvoering van het Saamaka-vonnis in een nieuwe situatie terecht is gekomen. Als er een werkgroep ingesteld wordt, dan moet die eerst bijeen komen. Hierin zullen zitting hebben de Staat Suriname, de Vereniging van Saramaccaanse Gezagsdragers (VSG) en het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens. Het gaat om een monitoringscommissie.


Een delegatie van Suriname heeft op 28 mei uitleg gegeven in Costa Rica bij het Hof hoe het staat met de uitvoering van het vonnis, dat vijf jaar geleden is uitgesproken. Wijdenbosch zei vandaag op een persconferentie dat het moeilijk is om aan te geven wanneer zaken over het traditioneel gezag en de grondenrechten afgerond zullen worden. “De gezamenlijke commissie zal daarover eerst bijeen moeten komen en afspraken maken hoe de zaak aan te pakken”, zegt Wijdenbosch.

Andere accenten

Wijdenbosch stelt dat het Hof het op prijs heeft gesteld dat er een hoge regeringsdelegatie naar Costa Rica is afgereisd. Hij merkt op dat in tegenstelling tot voorgaande regeringen, deze een totaal andere aanpak heeft bij de uitvoering van het vonnis. Hij benadrukt dat de regering zich zeker aan de uitvoering wil houden maar dat nu andere accenten worden gelegd. De uitvoering wordt geplaatst in een politiek-maatschappelijk kader. Er is volgens hem weinig aandacht besteed aan de rechtsstaat, de status van de grondwet en de politiek-bestuurlijke orde.

Suriname heeft bij de toelichting in Costa Rica aangegeven dat in tegenstelling tot andere landen waar het Hof ervaring mee heeft, de Saramaccaanse gemeenschap, tot in de hoogste regionen van de staat is vertegenwoordigd en medezeggenschap heeft in besluitvormingen. Het is dan ook niet zoals in andere landen, waar tribale volkeren geen rechten hebben. “In De Nationale Assemblee zijn er twaalf leden vertegenwoordigd, in de regering vijf, in de Staatsraad twee, ze zitten in district- en ressortraden en behoren tot de topadviseurs van de president van het land”, somde Wijdenbosch op. Volgens hem is conclusie van het Hof over het schenden van de rechten van deze groep dan niet juist.

Onafhankelijkheid Assemblee
Het vonnis houdt volgens Wijdenbosch geen rekening met het kader waarin Suriname de uitvoering ziet. Zo wordt de regering opgedragen de garantie te geven dat er een wet komt waarin het traditioneel grondgebied van de Saramaccaners wordt vastgelegd. Wijdenbosch zegt dat dit onmogelijk kan omdat de regering niet kan komen aan de onafhankelijkheid van het wetgevende orgaan, De Nationale Assemblee. “Het vonnis is er eenmaal en de regering zal er alles aan doen om het uit te voeren, maar er kan niet voorbij worden gegaan aan de situatie van het land”, zegt de raadsadviseur.

Wijdenbosch stelt dat nu nadat het Hof heeft ingestemd met de gezamenlijk commissie, een traject zal worden uitgezet om na te gaan hoe de uitvoering precies moet plaatsvinden. Wijdenbosch ontkent dat hiermee het vonnis aan een kant wordt gelegd of zijn kracht verliest, maar dat opnieuw moet worden gekeken naar de uitvoering. Binnen zes weken moet aan het Hof gerapporteerd worden over de samenstelling van de commissie. Volgens de ex-president zal opnieuw gekeken moeten worden naar alle data die betrekking hebben op demarcatie van het Saramaccaans gebied en alle voorwaarden en condities. Omdat het Hof volgens hem gevoelig is geweest voor de argumenten van Suriname, is niet ingegaan op de eis van de advocaat van de VSG om maatregelen te nemen tegen Suriname, voor het nog niet uitvoeren van delen van het Samaaka vonnis.