Leuke ervaringen in Parijs

Afgelopen week was ik in Parijs op uitnodiging van de Sorbonne Universiteit om een paper te presenteren over decolonizing the mind en het wetenschappelijk kolonialisme op een internationale conferentie over dekolonisatie van de Europese universiteiten.

Soms is het goed om even uit je vertrouwde omgeving te zijn, kennis te maken met andere mensen, andere gezichtspunten te leren kennen en gewoon op je hotelkamer na te kunnen denken of niets te hoeven te doen.
Ik keek op mijn hotelkamer naar de wedstrijd Frankrijk-Uruguay en kraakte natuurlijk voor Uruguay. Bij het zappen in de pauze zag ik een grappige reclame van een paar Japanse zakenlieden die haastig een lift binnenstapten. Toen de lift naar boven ging, liet een van de mannen een luide puf: prrrttt! Iedereen keek naar elkaar. Wie zou het kunnen zijn? Vervolgens hoorde je een paar seconden daarna weer prrrttt! De mannen keken nu allen verontwaardigd naar elkaar, behalve een man die zich beschaamd verontschuldigde, zijn hand in zijn binnenzak deed en een mobiel eruit haalde. Op dat moment hoorde je voor de derde keer het prrrttt-geluid. Hij nam op en zei: Hallo! De man had het puf-geluid als ringtoon. De boodschap van de reclame was dat mobiel bellen leuk kan zijn.

Ik zat in mijn eentje op bed hardop te lachen.

De conferentie was ook een leuke ervaring. Ik bemerk een groot verschil tussen de universitaire cultuur in Nederland en in Frankrijk. Opvattingen over kolonialisme en slavernij zoals je die in Nederland heb, tref je ook in Parijs aan. Waar in Nederland een krampachtige angst bestaat voor het publieke debat over dekolonisatie van de geest, zijn Franse intellectuelen zonder enige reserve bereid om de meest grondige discussie aan te gaan met mensen met wie ze fundamentele verschillen hebben. De Fransen konden gemakkelijk met mij en andere niet-westerse intellectuelen de discussie aangaan over Eurocentrisme en hoe de Europese geest nog doordrongen is van kolonialisme.
We waren het vaak niet met elkaar eens, maar dat was juist de stimulans voor de discussie.

Tijdens mijn bezoek had ik ook een uitnodiging ontvangen van een organisatie van Franse activisten in de Banlieue, de voorsteden van Parijs waar enkele jaren geleden gewelddadige rellen hadden plaatsgevonden. Hun gebouw was voorzien van affiches van Malcolm X, Martin Luther King, Aime Cesaire en van Che Guevara met een Palestijnse sjaal. Dat laatste affiche vond ik zo bijzonder: een Latijns-Amerikaan die een enorme inspiratiebron is geworden van Arabieren in een beeld waarin zijn baret vervangen werd door een Palestijnse sjaal.

Het bijzondere van die bijeenkomst was dat ik buiten de universiteit een soortgelijke ervaring had met de Franse stijl, namelijk in de discussie met radicale migrantenactivisten. Het verhaal van dekolonisatie van de Europese geest ging erin als zoete koek. Maar een ander deel van mijn verhaal, namelijk mijn pleidooi voor geweldloos verzet, veroorzaakte grote problemen. De meeste mensen waren het niet me eens en verwezen naar Palestina en de noodzaak van gewapend verzet. Maar ook hier viel me op dat ze me respecteerden, hoewel we grondig van mening verschilden. We wisselden gepassioneerd argumenten uit over de voors en tegens van geweldloos en gewapend verzet. Toen ik vertrok, ging het afscheid gepaard met warme brasa´s. Wat een verschil met het intellectuele klimaat in Nederland!

Een buitenlandse reis met zulke intensieve confrontaties is wel vermoeiend. Maar het scheelt dat er zoiets bestaat als skype. Aan het eind van de avond kun je altijd bijkomen en de rust vinden in de liefde die 500 km verder is en door skype zo dichtbij gebracht wordt in gesprekken over alles en niets.

Sandew Hira

sandewhira@amcon.nl