Macht strijdstaten holt Amerikaanse democratie uit

Enkele Amerikaanse staten hebben een enorme invloed op de uitslag van de presidentsverkiezingen. Logisch dat de kandidaten al hun aandacht op deze ‘swing states’ richten. Maar volgens sommigen is die wanverhouding een bedreiging voor de democratie.

"Alles hangt af van de samenstelling van een staat. Er zijn een aantal uitgesproken Democratische staten en een aantal Republikeinse. Enkele staten hebben een mix van de twee, de zogenaamde strijdstaten", zegt Frank Newport, hoofdredacteur van Gallup en ondervoorzitter van de National Council on Public Polls.

De ‘swing states’ kunnen verschillen van verkiezing tot verkiezing, maar Florida en Ohio zijn er volgens Newport altijd bij. Dit jaar zou het ook gaan om North Carolina, Iowa, New Hampshire, Colorado, Wisconsin, Virginia en Nevada.

Rechtstreekse verkiezing
Het feit dat de presidentskandidaten zo gefocust zijn op de strijdstaten, is volgens sommigen een probleem dat op lange termijn de Amerikaanse democratie kan aantasten. Inwoners van verschillende staten worden namelijk niet in dezelfde mate aangespoord om zich politiek te engageren en te gaan stemmen.

"Woon je bijvoorbeeld in New York, waar de Democraten een gigantisch overwicht hebben, dan zie je de campagnes niet", meent Newport. Hij stelt voor om over te stappen van het huidige kiescollege naar een rechtstreekse stemming. Nu vaardigt elke staat een aantal kiesmannen af die op hun beurt de president kiezen.

Op Maine en Nebraska na geldt in alle staten het principe van alles of niets: de presidentskandidaat die in een bepaalde staat de meeste stemmen achter zijn naam heeft, verzekert zich van alle kiesmannen in die staat. Tegenstanders noemen dit systeem ondemocratisch. "Volgens heel wat peilingen blijkt het Amerikaanse volk voorstander te zijn van een rechtstreekse verkiezing", zegt Newport.

New Hampshire
In het huidige systeem hebben enkele strijdstaten een onevenredige invloed. "De campagnefocus ligt nu vaak op New Hampshire bijvoorbeeld. Waarschijnlijk zouden de kandidaten bij een rechtstreekse verkiezing New Hampshire links laten liggen, aangezien het een kleine staat is", verklaart hij.

Toch gelooft Newport niet dat het kiessysteem snel zal veranderen. "Daar is een wijziging in de grondwet voor nodig en zoiets ligt erg moeilijk." Dus zullen ‘swing states’ de uitslag blijven bepalen, net zoals zuidelijke staten altijd Republikeins en noordelijke staten altijd Democratisch zullen stemmen.

"Het is een historisch patroon. Politiek in de VS is sterk aangedreven door religie, niet door economie. Je zou denken dat arme mensen voor Democraten zouden stemmen. Maar wie gelovig is, stemt voor de Republikeinen", besluit Newport. (IPS)