Botontkalking, onvoldoende bekend en onderbelicht

Van de 270 personen die tot nu toe een DEXA-scan hebben laten maken, heeft zeker 20% osteoporose of botontkalking. Bij ruim 42% is osteopenie geconstateerd, een voorstadium van osteoporose. Slechts 38% van de onderzochten blijkt een normale botdichtheid te hebben. Het Medisch Diagnostisch Centrum (MDC) is voorlopig de enige instantie in Suriname, waar een DEXA-scan kan worden gemaakt.

“Niet alleen de gewone bevolking, maar ook medici en verzekeringsmaatschappijen wijden nog te weinig aandacht aan deze aandoening. Zo is Assuria de enige verzekeringsmaatschappij die de DEXA-scan vergoedt. Osteoporose is nog onvoldoende bekend en zeer onderbelicht in Suriname,” meent Cindy-Jane Wesenhagen, Business Unit Manager van MDC, tevens diëtiste.

Broze botten
Tijdens Wereld Osteoporosedag vandaag, 20 oktober wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor osteoporose, een aandoening waarbij de botten steeds brozer worden. De kans op breuken of scheuren in de botten wordt daardoor groter. De aandoening ontstaat wanneer de botten sneller calcium verliezen dan het lichaam kan vervangen. De botmassa (of botdichtheid) neemt af, waardoor de kans op ernstige breuken groter wordt. Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen een grotere kans op deze aandoening hebben dan mannen. Vooral na de menopauze neemt de kans op osteoporose bij vrouwen toe. Vooral oudere vrouwen vormen een risicogroep - de kans op osteoporose stijgt immers na de overgang. Dat heeft te maken met hormonen: na de menopauze neemt de hoeveelheid oestrogenen af, en daardoor ook de botmassa.

“Het vervelende van osteoporose is echter dat je het vaak pas merkt, als het al te laat is. Bijvoorbeeld als je al een heup, bekken, wervel of pols hebt gebroken”. zegt Wesenhagen. Niet voor niets wordt het ‘the silent disease’ genoemd. Deze fracturen treffen doorgaans vrouwen die ouder zijn dan zestig en vergen vaak langdurige revalidatie. Uit onderzoek is verder gebleken dat osteoporose een veelvoorkomende aandoening is en blijft. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is osteoporose één van de tien meest voorkomende ziekten en wordt het beschouwd als één van de belangrijkste gezondheidsproblemen.

Preventie
Belangrijk is om in een vroeg stadium maatregelen te treffen. Voor osteoporose geldt heel duidelijk: voorkomen is beter dan genezen. Hoe jonger je begint met maatregelen, hoe beter de dichtheid van de botten op latere leeftijd. De belangrijkste maatregelen ter preventie van osteoporose zijn voldoende beweging, voldoende vitamine D en voldoende calcium.

Voor de opbouw van bot is een gezonde belasting door dagelijkse lichaamsbeweging noodzakelijk. Vooral bewegingen, waarbij de botten het gewicht van het lichaam moeten dragen, zijn goed. Wandelen, joggen, tuinieren en dansen bijvoorbeeld, zijn prima,” zegt Wesenhagen. Zwemmen is minder geschikt ter preventie van osteoporose, omdat het geen gewichts dragende bewegingsvorm is. Het advies is om elke dag minstens een half uur te bewegen.

Eetgewoonte
Verder speelt Vitamine D een cruciale rol om het calcium uit de voeding op te nemen en is het onontbeerlijk om een goede botdichtheid op te bouwen dan wel in stand te houden. Vitamine D wordt in de huid aangemaakt onder invloed van zonlicht. Het feit dat er in Suriname veel zon is, betekent niet zonder meer dat de kans op osteoporose hier laag is. Denk bijvoorbeeld aan oudere mensen die nauwelijks buiten komen. Het advies is om dagelijks minimaal 15 minuten blootgesteld te worden aan zonlicht.

Naast beweging en vitamine D is de eetgewoonte belangrijk. Een belangrijke factor in de strijd tegen osteoporose is calcium. Net als ijzer en koper is calcium een minerale stof, die in de vorm van calciumfosfaat (kristallen) in het pas gevormde zachte botmineraal wordt afgezet. Deze kristallen geven het bot zijn stevigheid. Helaas blijft eenmaal in het bot afgezet calcium niet altijd daar. Dagelijks wordt verouderd bot afgebroken en door nieuwe vervangen. Daarvoor heeft het lichaam elke dag calcium nodig. Een Dexa-scan kan een helpende hand bieden, aangezien hierdoor in een vroeg stadium kan worden ontdekt of iemand osteoporose dan wel osteopenie heeft.