Gaan we onze kinderen de schuld blijven geven?

De voorbije weken werden we met zijn allen opgeschrikt door verontrustende berichten: overvallen, geweldplegingen, het optreden van de politie.
De media proberen hierbij vooral de mening van de gezagsdragers,volksvertegenwoordiging of experts naar voor te brengen, terwijl de publieke fora op internet uiting geven aan de gevoelens van de burgers. Dit laatste, omdat het om persoonlijke meningsuiting handelt, is niet altijd vrij van schimpscheuten heen en weer. De soms beledigende taal maakt een onderbouwde dialoog onmogelijk. Emoties laaien hoog op. Het "oog om oog" en uitdrukkingen als "die beesten", vallen snel. Daarbij vergeten we al even snel waar het om eigenlijk om ging: geweldpleging. En ook: "Er is iets mis in onze samenleving".

Wie zich van alle emoties distantieert en bij het probleem kan blijven, stelt zich misschien, samen met zovele andere met verstomming geslagen medemensen, de vraag: "Hoe is het in Godsnaam mogelijk? Wat bezielt deze mensen?"
Collectief blijven we een antwoord schuldig. Het lijkt dat we, ook al vertelt ons gevoel dat het anders zou moeten, totaal onmachtig zijn en geen andere oplossing hebben dan zelf geweld te plegen. Liever wij dan zij. Maar je gevoel vertelt je wel anders…

We blijven een antwoord schuldig omdat we de redenen quasi uitsluitend baseren op de daad van het individu. Een beeldspraak mag dit verduidelijken.
We planten een boom. We verzorgen en vormen (snoeien) de jonge boom – let wel: met de beste intenties – naar beste weten en inzicht. Maar misschien is die kennis beperkt. Misschien hebben we geleerd dat snoei gelijkstaat aan jaarlijks takken afhakken. Elk voorjaar doen we dit opnieuw en merken niet dat we ook de bloemknoppen mee afhakken. Dit laat al snel diepe littekens na, de boom krijgt wildgroei en produceert niets. Is de boom schuld hieraan?

Wie herinnert zich niet dat bijna een jaar geleden de media volstonden vanwege de "erbarmelijke" schoolprestaties van onze kinderen?
Gezagsdragers, assembleeleden, schoolhoofden, enz…, schuwden niet onze kinderen daarvan de schuld te geven. In hoogdravende bewoordingen vertelden ze over de ongeïnteresseerdheid van onze jongeren. Die zijn lui, onbekwaam en gemakzuchtig. Tot overmaat van ramp viel als enige voorstel uit hun mond te horen: "Nog meer van hetzelfde medicijn!" Dat medicijn was dan nog meer schoolwerk op vroegere leeftijd en zwaardere testen voor iedereen. Daarbij werd totaal uit het oog verloren dat misschien juist het medicijn de "ziekte" had veroorzaakt.

Waarom vragen we niet onze jongeren, via serieus onderzoek, waarom zij zo ongemotiveerd zijn? Misschien zouden we er dan achter kunnen komen of iets schort aan ons onderwijssysteem, en wat dat dan wel zou kunnen zijn.
Indien zo, zou het dan niet logischer zijn om dat tekort in het systeem te verhelpen, in plaats van onze kinderen en de leerkrachten, nog meer onder druk te zetten?

De vraag rijst dus of we, net als in de beeldspraak, durven kijken naar de "gebrekkige kennis" waarmee we onze kinderen opleiden en opvoeden. "Goed" onderwijs zou wellicht moeten voldoen aan drie voorwaarden:
1. Universeel qua inhoud, hetgeen naar verbondenheid leidt
2. Democratisch in beginsel, hetgeen naar samenwerking leidt
3. Authentiek in zijn methode, hetgeen naar zorgdragen of schenken leidt

Ondanks dat elk van deze kenmerken een hele pagina toelichting zou vergen, is deze kernachtige samenvatting waarschijnlijk al voldoende om te beseffen hoe ver we nog van dit punt verwijderd zijn.

De keuze waar we als gemeenschap voor staan is duidelijk:
1. Blijven we onze kinderen de schuld geven? Misschien makkelijkst, want dan hoeven we ons zelf niet ter discussie te stellen. Wij (ouderen) hebben het immers (altijd) bij het rechte eind.
2. Gaan we werkelijk iets veranderen aan ons onderwijs, zodat onze kinderen kunnen opgroeien tot blije mensen die spontaan zorgdragen voor hun eigen omgeving?

Als we dit voldoende begrijpen, hoe ver staan we dan van de keuze om anders om te gaan met delinquenten? Letterlijk betekent dit woord: zij die de-linked of afgescheiden zijn. Erkennen onze sociale wetenschappers niet unaniem dat afgescheidenheid het resultaat is van opvoeding en omgeving?

Als we dat laatste echt menen, wanneer zullen we dan de moed hebben collectief te zeggen dat er misschien iets mis is met die opvoeding en omgeving c.q. onze samenleving? Een samenleving die zoveel druk op het individu plaatst dat sommigen letterlijk "losgeslagen" worden. Vergis je echter niet: afgescheidenheid, delinquentie en criminaliteit komen, net als geestesziekten, in alle sociale lagen van onze samenleving voor!

Samen met het gegeven van onze kinderen en hun schoolresultaten zullen we ons moeten afvragen: "Wanneer zullen we de socio-pathologie van onze gemeenschap onder ogen durven zien?"
De oplossingen zijn er immers al! Over drie jaren kunnen we over een onderwijs beschikken dat werkelijk betrokken en participerende burgers aflevert. Het volstaat een bekwaam team samen te stellen dat hierover voldoende kennis heeft.
Laten we daarbij meteen onder ogen zien dat we die kennis waarschijnlijk niet zullen vinden in de zoveelste parlementaire commissie of in een vastgeroest ambtenarenteam dat niet buiten de muren van zijn kantoor kan denken. Onze kinderen verdienen echt wel beter!
Meer van hetzelfde "medicijn", zoals we recentelijk steeds vaker in de media mogen lezen of horen, lijkt alvast niet meteen de beste oplossing!

Trouwens, als we de "ontwikkelde" landen gewoon na-apen, dan zullen we met grote waarschijnlijkheid, net als in die landen, zien hoe (zelf)doding en geneesmiddelengebruik toenemen, terwijl gemotiveerdheid en prestaties dalen. En daarna stellen we ons vragen over delinquentie en toenemend geweld in onze samenleving! Let wel: aan beide zijden van de wet!

De omgeving is bepalend voor de vorming van elk kind, van elk individu. Met de vraag over de invloed van de omgeving, dienen we natuurlijk ook onze samenleving, haar waarden, normen en rolmodellen ter discussie te stellen. Of we kunnen natuurlijk ook de schuld bij onze kinderen, en bij het individu, blijven leggen…

Waar onze samenleving schijnbaar behoefte aan heeft is een oprechte dialoog en samenwerking om een vredevolle wereld van overvloed voor onze kinderen na te laten. Noem het maar een burgerplatform voor ethisch-ecologische ontwikkeling.
Bij deze nodig ik graag alle bezorgde burgers uit hieraan deel te nemen.

Met oprechte wensen voor Diepe Vrede.
Moge de Almachtige ons land en al zijn bewoners zegenen!
Jef Crab

Voor serieuze reacties:
jef.crab@east-institute.org
FaceBook groep: Eeuwige Lente