Shell torpedeert ‘illegale’ suikerplan

Een biobrandstoffenbedrijf dat oliegigant Shell in Brazilië heeft opgericht, heeft in een historische overeenkomst zijn plannen om suikerriet, geteeld op inheems land, te kopen, opgegeven. Het bedrijf, Raizen, kreeg een deel van de grondstof voor ethanol van boeren die inbreuk plegen op het land van de Guarani-stam in de staat Mato Grosso do Sul.

De overeenkomst komt nadat de Braziliaanse autoriteiten al maanden druk uitoefenen op het bedrijf. Inheemse leiders zijn verheugd over het akkoord. In een verklaring zegt Raizen dat de deal "de verplichting van het bedrijf bewijst om duurzame ontwikkeling te combineren met het welzijn van de lokale bevolking.” Survival International beschrijft de beslissing van Raizen om zich terug te trekken uit het voorouderlijk Guarani-land als "historisch". Maar de groep waarschuwt dat de toekomst van de stam wordt bedreigd door illegale houtkap en landbouw op zijn land.

De 59-jarige stamleider, Nisio Gomes, wordt sinds november vermist. Zijn gemeenschap zegt dat hij, in bijzijn van hen, is doodgeschoten door gemaskerde mannen. De Braziliaanse politie stelt dat de zaak onduidelijk is en het lichaam nog niet is gevonden. Valdelice Veron, een inheemse Guarani in de staat Mato Grosso do Sul, geeft aan dat hun rivieren zijn vervuild door pesticiden."We zullen weer water kunnen drinken van ons land. We zullen in staat zijn om opnieuw te beginnen," vertelt ze aan Survival International.

Ongebruikelijk
Het is hoogst ongebruikelijk voor een groot bedrijf in Brazilië om zakelijke kansen op inheems grondgebied te laten schieten. Maar het besluit van Raizen komt na een maand van steeds bittere ruzies tussen tribale leiders, de suikerboeren en de Braziliaanse autoriteiten. De kwestie werd bijzonder gevoelig sinds de dood van stamleider Nisio Gomes vorig jaar. Zijn gemeenschap was teruggekeerd naar hun land nadat ze waren uitgezet.

Raizen is in 2010 als een multi-miljarden joint venture van Shell en het Braziliaanse ethanolbedrijf Cosan om ethanol te produceren uit suikerriet. Het bedrijf zegt dat hij 2,2 miljard liter ethanol per jaar produceert, voor de export en de Braziliaanse markt, waar auto's die rijden op zowel benzine en biobrandstof erg populair zijn. In de deal gesloten met het Braziliaanse inheems bureau Funai, zegt Raizen dat hij geen suikerriet zal betrekken van land dat het ministerie van Justitie heeft verklaard tot eigendom van inheemse stammen. De overeenkomst treedt in november in werking.

De Guarani zijn de grootste inheemse Braziliaanse minderheid, met ongeveer 46.000 leden in zeven staten. Vele anderen wonen in het naburige Paraguay, Bolivia en Argentinië. De groep kampt met een ernstig tekort aan grond in Brazilië, dat is verslechterd door de plotselinge stijging van de landbouw, waarbij boeren en ranchers hun bedrijven uitbreiden. Inheemse activisten zeggen dat de boeren in Mato Grosso do Sul vaak gebruik maken van geweld en bedreigingen om hen te dwingen hun voorouderlijk grondgebied te verlaten. Lokale overheden zouden weinig doen om hen te beschermen.