Een drone-opname toont noodhulpspecialisten die werken op de crashlocatie van een passagiersvliegtuig van Azerbaijan Airlines in de buurt van de stad Aktau, Kazachstan. (Foto: Reuters)
President Vladimir Putin heeft zaterdag zijn excuses aangeboden aan de leider van Azerbeidzjan aan voor wat het Kremlin een "tragisch incident" noemde boven Rusland, waarbij een vliegtuig van Azerbaijan Airlines neerstortte nadat Russische luchtafweergeschut was afgevuurd op Oekraïense drones.

De uiterst zeldzame openbaar gemaakte excuses van Putin waren het dichtst bij het accepteren van enige schuld voor de ramp van woensdag in Moskou, hoewel de verklaring van het Kremlin niet zei dat Rusland het vliegtuig had neergeschoten, maar alleen dat er een strafzaak was geopend.

Vlucht J2-8243, onderweg van Bakoe naar de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny, stortte woensdag neer in de buurt van Aktau in Kazachstan nadat het was afgeweken van Zuid-Rusland, waar Oekraïense drones naar verluidt verschillende steden aanvielen. Minstens 38 mensen kwamen om het leven.

Vier bronnen met kennis van de voorlopige bevindingen van het onderzoek van Azerbeidzjan vertelden Reuters donderdag dat het Russische luchtafweer het vliegtuig per ongeluk had neergeschoten. Passagiers zeiden dat ze een harde knal buiten het vliegtuig hadden gehoord.

Putin belde president Ilham Aliyev en "bood zijn excuses aan voor het tragische incident dat zich in het Russische luchtruim had voorgedaan en betuigde nogmaals zijn diepe en oprechte medeleven aan de families van de slachtoffers en wenste de gewonden een spoedig herstel", aldus het Kremlin.

"Op dat moment werden Grozny, Mozdok en Vladikavkaz aangevallen door Oekraïense onbemande luchtvaartuigen, en Russische luchtverdedigingssystemen sloegen deze aanvallen af."

Het Kremlin zei dat "civiele en militaire specialisten" werden ondervraagd.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zei ook dat hij Aliyev had gebeld om zijn condoleances aan te bieden, en in zijn verklaring op het X-platform eiste hij dat Rusland "duidelijke uitleg" zou geven.

Voorwerpen door romp vliegtuig verpletterd
Azerbeidzjan zei op zijn beurt dat Aliyev aan Putin had gezegd dat het vliegtuig "onderworpen was aan externe fysieke en technische inmenging in het Russische luchtruim, wat resulteerde in een volledig verlies van controle en omleiding naar de Kazachse stad Aktau".

Tot zaterdag, de laatste werkdag van Rusland voor een lange nieuwjaarsvakantie, had het Kremlin gezegd dat het ongepast was om commentaar te geven op het incident voordat het officiële onderzoek was afgerond.

De Embraer-jet was gevlogen van de hoofdstad van Azerbeidzjan, Bakoe, naar Grozny, in de zuidelijke Russische regio Tsjetsjenië, waar het incident plaatsvond, en reisde vervolgens, zwaar beschadigd, nog eens 450 km over de Kaspische Zee.

Beelden die door passagiers waren gemaakt voordat het vliegtuig neerstortte, toonden zuurstofmaskers naar beneden en mensen die reddingsvesten droegen. Latere video's toonden bebloede en gekneusde passagiers die uit het wrak klommen. Er waren 29 overlevenden.

Bakoe noemde verwondingen door voorwerpen die van buitenaf de romp van het vliegtuig waren binnengedrongen en getuigenissen van overlevenden als bewijs van "externe fysieke en technische interferentie".

De crash onderstreepte de risico's voor de burgerluchtvaart, zelfs wanneer vliegtuigen honderden kilometers van een oorlogsgebied vliegen, vooral wanneer Oekraïne massaal drones heeft ingezet om Rusland achter de frontlinies aan te vallen.

Rusland gebruikt elektronische storing om de geolocatie- en communicatiesystemen van Oekraïense drones te verwarren, die het ook aanvalt met luchtverdedigingssystemen.

In 2020 schoten de Iraanse Revolutionaire Garde per ongeluk een Oekraïens vliegtuig neer, waarbij alle 176 inzittenden omkwamen.

En in 2014 werd Malaysian Airlines Vlucht MH17 neergeschoten boven Oost-Oekraïne, waarbij 298 passagiers en bemanningsleden omkwamen, door wat Nederlandse onderzoekers een Russisch BUK-raketsysteem noemden. Rusland ontkende betrokkenheid.