Een Amerikaanse soldaat sluit de poort van de marinebasis Guantanamo Bay, Cuba.
Het detentiecentrum in Guantanamo is een blijvend symbool geworden van het Amerikaanse misbruik tijdens de zogenaamde 'oorlog tegen het terrorisme'. (Foto: AP)
De Verenigde Staten (VS) heeft Guantanamo Bay-gevangene Mohammed Abdul Malik Bajabu vrijgelaten naar Kenia, wat het aantal gevangenen in de gevangenis op 29 brengt. Het Pentagon kondigde dinsdag de vrijlating van Bajabu aan en zei dat minister van Defensie Lloyd Austin het Congres vorige maand op de hoogte had gebracht van het besluit om hem naar Kenia te repatriëren.

Bajabu werd in 2007 door de Keniaanse autoriteiten in Mombasa gearresteerd en weken later overgebracht naar Guantanamo wegens vermeende betrokkenheid bij de afdeling van Al-Qaeda in Oost-Afrika.

De Periodic Review Board, die de status van gedetineerden beoordeelt, stelde in 2021 vast dat Bajabu "niet langer nodig was om bescherming te bieden tegen een aanhoudende aanzienlijke bedreiging voor de nationale veiligheid van de Verenigde Staten".

Reprieve US, die Bajabu vertegenwoordigde, verwelkomde zijn vrijlating en zei dat hij zowel door de Keniaanse autoriteiten als door Amerikaans militair personeel was gemarteld.

"De VS heeft een onschuldige man beroofd van de beste jaren van zijn leven en hem gescheiden van zijn vrouw en jonge kinderen toen ze hem het meest nodig hadden", zei een advocaat die Bajabu hielp vertegenwoordigen in een verklaring.

"Deze kinderen, baby’s toen hij werd gemarteld, ondervraagd en naar Guantanamo verscheept, zijn nu volwassen. Die schuld kan nooit worden terugbetaald, maar het minste wat de VS kan doen is ervoor zorgen dat Abdulmalik de steun en de ruimte krijgt die hij nodig heeft om zijn leven opnieuw te beginnen.”

Het detentiecentrum van Guantanamo werd in 2002 geopend om gevangenen te huisvesten die gevangen waren genomen tijdens de zogenaamde "oorlog tegen het terrorisme" na de aanslagen van 11 september.

De gevangenis bevindt zich op een Amerikaanse militaire basis in Cuba en opereert onder een rechtssysteem geleid door militaire commissies die niet dezelfde rechten garanderen als traditionele Amerikaanse rechtbanken.

Gedetineerden die vrijgelaten zijn, brengen soms jaren door in Guantanamo, terwijl Washington zoekt naar landen die hen willen opnemen nadat ze zijn vrijgelaten.

De gevangenis huisvestte ooit bijna 800 gevangenen, van wie velen aanvankelijk tijd doorbrachten op geheime CIA-locaties die bekend staan ​​als 'zwarte locaties', waar ze werden gemarteld in het kader van het 'verbeterde ondervragingsprogramma' dat was goedgekeurd door de regering van voormalig president George W. Bush.

Guantanamo is een blijvend symbool geworden van de Amerikaanse misstanden in die tijd.

Barack Obama, die Bush opvolgde, had beloofd de vestiging te sluiten, maar dat mislukte grotendeels vanwege juridische problemen en binnenlandse politieke tegenstand.

Van de 29 gevangenen die in Guantanamo verblijven, komen er volgens het Pentagon 15 in aanmerking voor overplaatsing.

In juli bereikten Khalid Sheikh Mohammed, het vermeende meesterbrein van de aanslagen van 11 september, en twee andere gedetineerden een pleidooiovereenkomst waarbij ze de rest van hun leven in de gevangenis zouden doorbrengen zonder vooruitzicht op een proces waarin de regering de doodstraf zou eisen voor hen.

Maar Austin blokkeerde de deal na protesten van enkele conservatieve wetgevers en families van slachtoffers van de aanval.

Een militaire rechter heeft de pleidooiovereenkomst hersteld, maar het Pentagon gaat tegen deze beslissing in beroep.

Dinsdag zei het Pentagon dat het van plan is het detentiecentrum in Guantanamo uiteindelijk te sluiten.

"De Verenigde Staten waardeert de steun aan de voortdurende Amerikaanse inspanningen in de richting van een weloverwogen en grondig proces gericht op het verantwoord terugdringen van het aantal gedetineerden en uiteindelijk het sluiten van de gevangenis in Guantanamo Bay", aldus de verklaring van het Pentagon.