Peru begraaft Alberto Fujimori

Held? Moordenaar? Redder? Schurk?
Terwijl Peru vandaag, zaterdag, de voormalige president Alberto Fujimori heeft begraven, worstelt het Andesland met de complexe erfenis van zijn machtigste - en meest verdeeldheid zaaiende - politieke leider van de afgelopen decennia, die deze week overleed op 86-jarige leeftijd.

Veel Peruanen vereren Fujimori nog steeds omdat hij het land in de jaren negentig uit een ernstige economische crisis heeft gehaald en de terroristische groepering Lichtend Pad heeft verslagen. Anderen zeggen dat zijn autoritaire bewind de oorzaak was van geheime militaire moorden. Hij heeft zo'n 16 jaar achter de tralies gezeten vanwege mensenrechtenschendingen.

"Dankzij hem is het terrorisme voorbij," zei Felicita Ruiz, die uit de Andesregio Ayacucho kwam, de geboorteplaats van het maoïstische Lichtend Pad, om de voormalige president te eren.

Volgens een Waarheidscommissie zijn er bij het conflict met de rebellengroep 69.000 burgers en militairen omgekomen of vermist. De schaduw van dat conflict werpt tot op de dag van vandaag een schaduw over Peru.

Maar terwijl duizenden mensen zoals Ruiz in de rij stonden om de zoon van Japanse immigranten in Peru een heldenuitzwaai te geven, met foto's en beeldjes van de voormalige leider die de bijnaam "Chino" kreeg, protesteerden anderen tegen hem en bekritiseerden zijn mensenrechtenrecord.

Moorden gepleegd door geheime militaire groepen tijdens zijn regering in de jaren 90, en beschuldigingen van corruptie, kwetsten Fujimori ernstig. Hij vluchtte in 2000 naar Japan na de publicatie van video's waarin adviseurs bundels geld gaven aan wetgevers, zakenlieden en rechters om zijn regering te steunen.

Fujimori werd in 2009 veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf voor mensenrechtenschendingen als "indirecte auteur" van de moord op 25 mensen, waaronder een kind. Hij werd afgelopen december vrijgelaten uit de gevangenis na een controversiële gratie.

"Dit eerbetoon is een belediging", zei Maria Carbajal, die zei dat ze een van de duizenden vrouwen was die gesteriliseerd werden als onderdeel van een Fujimori-regeringsprogramma om armoede in arme, landelijke gebieden van Peru te verminderen. Ongeveer 300.000 vrouwen werden gesteriliseerd in de nationale campagne.

Mensenrechtengroepen en duizenden vrouwen beweren dat ze gedwongen werden. Fujimori zei altijd dat de operaties met wederzijdse instemming waren uitgevoerd.

'Ik hoopte dat hij weer president zou worden'
Peru is al drie dagen in nationale rouw sinds Fujimori's dood op woensdag, zijn lichaam lag opgebaard.

Fujimori wordt gecrediteerd - op een vergelijkbare manier als voormalig militair dictator Augusto Pinochet in Chili - voor het zetten van Peru op een vrijemarkteconomie, wat het koperrijke land hielp een van de meest stabiele economieën in Latijns-Amerika te worden.

Maar de reputatie van Peru is de laatste tijd onder druk komen te staan, met zes presidenten in zeven jaar en politieke onrust die druk uitoefent op investeringen in kopermijnbouw, de belangrijkste economische motor van het land. Dat heeft de herinnering aan Fujimori op bepaalde manieren verder opgepoetst.

"Ik hoopte dat hij opnieuw president zou worden," zei een snikkende Yusi Canchari, nadat ze urenlang vanuit het binnenland van Peru was gereisd om zijn lichaam te zien. Fujimori's dochter Keiko, een politicus, had in juli gezegd dat hij zich opnieuw kandidaat kon stellen.

"Ik wil president Fujimori gewoon bedanken voor alles wat hij voor ons land heeft gedaan," voegde Canchari toe. "Hij heeft vrede bereikt. Ik herinner me dat hij mijn kleine school heeft gebouwd, wegen heeft aangelegd, ons uniformen, schoenen en eten heeft gegeven."

Keiko, zelf een verslagen presidentskandidaat, en de huidige impopulaire president Dina Boluarte, waren donderdag beiden aanwezig bij de wake.

"Het is jammer, want ze erkennen iemand die door de staat zelf is veroordeeld en gestraft voor ernstige misdaden," vertelde Gisela Ortiz, zus van een student die werd vermoord tijdens het Fujimori-tijdperk, aan het lokale radiostation Exitosa.

Fujimori's dood kwam, door een vreemde samenloop van omstandigheden, precies drie jaar na de dag dat zijn felle vijand, de leider van het Lichtend Pad Abimael Guzman, stierf in de gevangenis, ook op 86-jarige leeftijd.

Inwoner van Lima Angel Taboada voelde zich verdeeld over Fujimori en wist niet hoe hij zich hem moest herinneren. "De voormalige president deed goede dingen; hij bestreed terrorisme. Maar hij deed ook slechte dingen, zoals de bloedbaden in La Cantuta, Barrios Altos en Pativilca," zei hij, verwijzend naar drie van de beruchtste militaire moorden in de jaren negentig.

Fujimori-aanhanger Mabel Rojas had geen dergelijke twijfels. "Ik voel me kapot," zei ze. "Ik heb hem een ​​keer ontmoet en hem gevraagd: 'Wat zou je doen met al deze huidige crisis? Wat zou je doen?' En hij had alle oplossingen. Hij had ze omdat zijn geest briljant was."