Zunder: Trinidad voorop in Caricom dekolonisatieproces

Barbados was één van de eerste slavenkolonies die door de Britten in 1627 als plantage economie is ingericht. In 2020 hebben de autoriteiten in Barbados aan de Britse autoriteiten bekend gemaakt dat zij de volgende constitutionele aanpassing wensten door te voeren. In de nacht van 30 November 2021 werd in bijzijn van onder andere de Prince of Wales, nu King Charles II van Engeland en de internationale pop zangeres Rihana in Barbados de Royal Standard flag neergehaald en vervangen door de vlag van de Republiek Barbados. Met deze plechtige daad werd Barbados de meest recente Republiek ter wereld. Na het protocollaire gedeelte is de Barbadiaanse popster Rihana door de nieuwe president Mason als nationale held aangewezen. Daarvoor had Rihana reeds een regeringsaanstelling als ambassadeur van Barbados.

T&T is het zustereiland Barbados voorgegaan met de vervanging van de Britse koningin Elisabeth II als staatshoofd. De eerste president van T&T was namelijk Sir Ellis Clark. Hij was van 1976-1987 het staatshoofd van T&T. Enkele dagen geleden heeft de huidige premier van T&T, Keith Rowley de internationale pers gehaald door een aantal opmerkelijke uitspraken in het kader van het dekolonisatieproces te doen. In de eerste plaats deed hij de mededeling dat het wapenschild van Trinidad & Tobago, dat vlak voor de onafhankelijkheid van het eiland in 1962 was ontworpen zou worden gewijzigd, c.q ontdaan zou worden van de koloniale kenmerken. 

Het kwam er op neer dat de drie schepen, die de reis van Christobal Columbus in 1498 markeerden al in de maand september 2024 uit het wapenschild zouden worden verwijderd. Een steelband, een originele Trinidiaanse uitvinding zal naar zijn zeggen in de plaats van de schepen La Pinta, La Niña en La Santa Maria komen. De minister-president merkte verder op dat er binnenkort op het eiland een openbare vergadering zal worden gehouden waarbij de vraag centraal zal staan welke standbeelden, gedenktekens en monumenten met koloniale connecties ook moeten worden verwijderd.

In ons land loopt het na de onafhankelijkheid in 1975 nog niet zo een vaart met het dekolonisatieproces. In dit artikel zal slechts bij een tweetal zaken ter zake het kolonisatie- en dekolonisatieproces worden stilgestaan. Opvallend is dat bij de voorbereiding van de onafhankelijkheid de toenmalige autoriteiten niet eens stil hebben gestaan bij de gedachte om een werkgroep of commissie te benoemen om een nieuw wapenschild voor de nieuwe Republiek te ontwerpen. Het wapenschild van de particuliere Amsterdamse maatschappij, die Surinaamse economie van 1683-1795 heeft uitgemergeld, duizenden Afrikanen tot slaaf heeft gemaakt en onder wiens beheer afschuwelijke misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd is simpelweg overgenomen. Merkwaardig is dat zelfs de leugenachtige wapenspreuk van die koloniale maatschappij, Justitia, Pietas, Fides’ in 1975 is overgenomen en nog steeds onderdeel van het Surinaamse wapenschild is.

De tweede symboliek van kolonisatie, die nog bestaat is het Wilhelminagebergte met de hoogste bergtop van Suriname, 1,280 meter in het district Sipaliwini, de Julianatop. In 1952 heeft de toenmalige Nederlandse Gouverneur Jan Klaasesz aan de Nederlandse autoriteiten het verzoek gedaan om de berg, die al eeuwenlang een Inheemse naam had naar de dochter van Koningin Wilhelmina te vernoemen. Bijna vijftig jaar na de onafhankelijkheid prijken deze en andere koloniale namen nog steeds op de Surinaamse landkaarten.

Suriname kan en moet leren van de CARICOM lidlanden als Trinidad & Tobago en Barbados, hoe dit onderdeel van het dekolonisatieproces voortvarend kan worden aangepakt.

Armand Zunder

Voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname