Gevangenisfunctionarissen die door gevangenen worden gegijzeld, vertrekken in een pick-up nadat ze zijn vrijgelaten uit de Machala-gevangenis, Ecuador. (Foto: AFP)
Alle overige 136 gevangenisbewakers en administratieve medewerkers die tijdens gevangenisrellen in Ecuador als gijzelaars werden gegijzeld, zijn zaterdagavond vrijgelaten, aldus de gevangenisautoriteiten. Bijna 180 gevangenisbewakers en ambtenaren waren gegijzeld door oproerige gevangenen nadat president Daniel Noboa deze week een militair optreden tegen criminele groepen had gelanceerd, wat leidde tot een dodelijke confrontatie met narcobendes in het land.

"Veiligheidsprotocollen en het gezamenlijke werk van de politie en het nationale leger maakten de vrijlating mogelijk van alle gijzelaars die werden vastgehouden in verschillende gevangenissen in het hele land", zeiden de gevangenisautoriteiten van SNAI in een verklaring over X.

Op beelden uitgezonden door de politie waren de bewakers te zien, velen in tranen, kort na hun vrijlating uitgeput en gesteund door hun collega's.

"We zijn vrijgelaten (...) Godzijdank zijn we allemaal veilig naar buiten gekomen", zei een gevangenismedewerker in een video op sociale media, terwijl hij met de Ecuadoraanse vlag zwaaide en voor een gevangenis in de zuidelijke provincie Cotopaxi stond.

Eerder op zaterdag waren 41 gijzelaars vrijgelaten, waaronder 24 bewakers en 17 administratief medewerkers.

Noboa vierde de nieuwste vrijlatingen in een post op X. "Felicitaties aan het patriottische, professionele en moedige werk van de strijdkrachten, de nationale politie en de SNAI voor het bewerkstelligen van de vrijlating van de gevangenisbewakers en het administratief personeel dat werd vastgehouden in de detentiecentra van Azuay, Canar, Esmeraldas, Cotopaxi, Tungurahua, El Oro en Loja", schreef hij.

Noodtoestand
De crisis werd veroorzaakt door de ontsnapping van Jose Adolfo Macias, bekend onder de alias "Fito" uit de Guayaquil-gevangenis. Hij is een van de machtigste bendebazen van het land,die leiding gaf aan de belangrijkste bende van het land, "Los Choneros".

Na zijn ontsnapping braken er rellen uit in ten minste vijf gevangenissen en werden aanvallen uitgevoerd op veiligheidstroepen.

Volgens de SNAI-autoriteiten zijn de afgelopen week minstens 19 mensen omgekomen bij het geweld, waaronder burgers, gevangenisbewakers en politie.

De autoriteiten zeiden dat acht "terroristen" werden gedood en dat 27 ontsnapte gevangenen weer in detentie zijn.

De SNAI heeft gezegd dat het de oorzaken en degenen die verantwoordelijk zijn voor de gevangenisrellen zal onderzoeken.

Honderden militairen en politie zijn sinds maandag ingezet in een klopjacht op Fito, terwijl Noboa de landelijke noodtoestand en een avondklok voor 60 dagen afkondigde.

Het buurland Colombia, 's werelds grootste cocaïneproducent, heeft zijn leger vrijdag zeer alert gemaakt op de mogelijkheid dat Fito de grens naar zijn grondgebied zou kunnen oversteken.

Ecuador was ooit een vredesbolwerk tussen grote cocaïneproducenten en is in een crisis terechtgekomen na jaren van expansie door de transnationale kartels die de havens gebruiken om de drug naar de Verenigde Staten en Europa te verschepen.

'We gaan winnen'
Noboa heeft gezworen niet te zullen buigen voor het geweld en heeft opdracht gegeven de verantwoordelijke criminele groepen te 'neutraliseren'.

"Ik geloof dat we gaan winnen en ik zal niet stoppen met vechten totdat we dat hebben gedaan", zei hij vrijdag tegen de BBC.

Narco-bendes gebruiken gevangenissen vaak als criminele bureaus, van waaruit ze de drugshandel beheren, opdracht geven tot moordaanslagen, de opbrengsten van misdrijven beheren en met rivalen tot de dood vechten om de macht.

Het aantal moorden in Ecuador verviervoudigde tussen 2018 en 2022, toen de criminele bendes voet aan de grond kregen in het land.

Vorig jaar was het ergste tot nu toe, met 7.800 moorden en een recordaantal van 220 ton drugs in beslag genomen.

Onder het presidentschap van Noboa heeft het land twee 'supermaximaal' beveiligde gevangenissen geïntroduceerd met een capaciteit voor meer dan 3.000 mensen, en er liggen ook voorstellen voor toekomstige 'gevangenisschepen' op tafel.

Een groot deel van het toenemende geweld in het land is geconcentreerd in gevangenissen, waar sinds februari 2021 bij spectaculair brute botsingen tussen gevangenen ruim 460 doden zijn gevallen, waarvan velen onthoofd of levend verbrand.