Baidjnath Panday bezorgd over NRA-deadline; economische gevolgen al voelbaar

Suriname heeft nog enkele maanden te gaan, om te voldoen aan de 40 aanbevelingen van de Caribbean Financial Action Task Force (CFATF). In maart-juni 2020 is de vierde evaluatieronde. Het niet voldoen aan de regels, kan leiden tot meer economische gevolgen voor ons land. Nu al zijn enkele voelbaar, zoals de inbeslagname van 19,5 miljoen euro en het tekort aan US dollar bankbiljetten.

De eerste aanbeveling is het uitvoeren van een nationale risicoanalyse (NRA). Roy Baidjnath Panday, Surinames vertegenwoordiger bij de CFATF, maakt zich zorgen over het halen van de deadline. “Wij lopen ruim een half jaar tot acht maanden achter, en dat creëert bezorgdheid”, zegt hij aan Starnieuws. Wereldwijd trekken landen ruim twee jaar uit om de NRA uit te voeren. Komt nog bij kijken dat Surinamers al in de ban zijn van en ‘gepreoccupeerd’ kunnen zijn door de verkiezingen in mei 2020. “Die combinatie maakt het nog zorgelijker.” Het NRA-rapport dient als basis voor de evaluatie.

Toch is Baidjnath Panday hoopvol gestemd: de NRA wordt dit jaar eindelijk uitgevoerd. President Desi Bouterse heeft de presidentiële resolutie getekend waarin Suriname zich op het hoogste niveau gecommitteerd heeft aan de NRA-uitvoering. Deze bekendmaking hoorde Baidjnath Panday afgelopen donderdag 7 maart van minister Gillmore Hoefdraad van Financiën, tijdens een ontmoeting tussen Surinaamse autoriteiten en de Amerikaanse ambassade over het onderwerp. Baidjnath Panday is als CFATF vertegenwoordiger ook voorzitter van de Nationale Anti-Money Laundering Commissie (NAMLC). Hij heeft echter nog geen getekende presidentiële resolutie gezien.

NRA: witwassen & terrorismefinancieringen
Een NRA is een uitgebreid onderzoek waarbij Suriname tientallen vragen tot in details moet beantwoorden. Het draait allemaal om het zichtbaar maken van de kwetsbaarheden op het gebied van witwassen van geld, financiering van terrorisme en handel in wapens & munitie. De analyse is belangrijk om aan de evaluatie te voldoen, maar ook voor Suriname zelf. Het is de basis om waar nodig aanpassingen te doen in de handhaving van onze anti-witwas wet en controle-mechanismen.
"Wij hebben als land zelf de behoefte om de NRA te doen", benadrukt de NAMLC-voorzitter. “Bij het nalaten van deze inspanningen, zal de wereld Suriname kunnen betichten facilitair te zijn voor witwassen en terrorismefinancieringen, en daardoor de nationale en internationale geld- en goederenverkeer onder een strenger toezicht onderwerpen.”

Economische gevolgen
Een strenger toezicht betekent meer tijd en toenemende kosten. Financiële transacties van en naar het buitenland zullen veel duurder worden voor de consument. “En aan de andere kant zal het vinden van internationaal kapitaal heel erg moeilijk worden”, somt hij andere economische gevolgen op. “Bij een negatieve normering van Suriname zullen internationaal gerenommeerde instanties huiverig zijn om kapitaal beschikbaar te stellen voor projectontwikkeling in Suriname – hetzij in de publieke of private sector.”

Geldzendingen
Baidjnath Panday blijft als NAMLC-voorzitter op de vlakte als het gaat om de oorzaak van het tekort aan US bankbiljetten en de inbeslagname van 19,5 miljoen euro. Hij vermoedt dat “het internationaal geldverkeer met Suriname stagneert wegens het betichten dat wij als land nog niet voldoen aan de internationale aanbevelingen voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinancieringen”. Correspondentbanken willen geen relatie met Suriname hebben.

Hij legt uit dat op het moment dat het buitenland Suriname ergens plaatst en zegt ‘je hebt je basale anti-witwas wetgeving en mechanisme niet in orde’, dan kan er gevaar in schuilen dat transacties onder een vergrootglas worden geplaatst. “Dit al dan niet met het detecteren of het vermoeden uitspreken dat geldstromen een verdachte oorsprong kunnen hebben.”

IDB ondersteuning
Suriname gaat het ‘NRA-pakket’, een computerprogramma kopen bij de International Development Bank (IDB). Eigenlijk zou vorig jaar gestart worden met de NRA – gelijk na de kick-off in februari 2018. Suriname zocht de IDB -via de NAMLC- rond juli/augustus 2018 op en zaken begonnen te rollen. Maar voor de bank inkomt, heeft het op basis van de ervaringen in de regio eerst gevraagd naar Surinames committering op het hoogste politieke niveau, waarin staat dat de IDB, Suriname helpt om de NRA uit te voeren.

De presidentiële conceptresolutie werd opgesteld en de NAMLC rapporteerde dit aan de Stuurgroep, die het geheel overziet. Hierin zitten drie personen: Governor Centrale Bank van Suriname (CBvS) en de ministers van Justitie & Politie en Financiën. Justitieminister Stuart Getrouw is de voorzitter, omdat witwassen en terrorismefinanciering bij de CFAFT, onder zijn portefeuille valt.

Lange duur
De Stuurgroep moest op haar beurt de president informeren om de resolutie operationeel te krijgen. “Dat heeft enige tijd geduurd”, zegt Baidjnath Panday en verwijst verder naar de Stuurgroep om te weten waaraan dit heeft gelegen. Starnieuws verneemt uit andere bronnen dat voormalig CBvS-governor Glenn Gersie herhaaldelijk aandacht heeft gevraagd binnen de Stuurgroep om de president ertoe te bewegen de resolutie te tekenen.

In de resolutie staan naast de uitgangspunten, dat de president sanctioneert dat de NRA wordt uitgevoerd en de IDB als technische expert wordt ingeroepen. Er wordt ook een nationaal Project Management team ingesteld als counterpart naar de IDB, dat een klankbord heeft bij de NAMLC. Het NRA-pakket van de IDB is een ‘op maat gesneden’ werkmodule. De IDB heeft meerdere (regio)landen geholpen met hun analyse. Ze bieden ook alle technische assistentie tijdens het onderzoek en samenstellen van het NRA-rapport.

Dreigingszone voor 'blacklisting’
Suriname is tijdens de derde evaluatieronde in 2017 buiten de directe dreigingszone voor 'blacklisting' gevallen. De NAMLC, waarin vertegenwoordigers van verschillende ministeries, CBvS en het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (MOT) zitten, nam toen gelijk stappen. “We vonden het een noodzaak om gelijk te beginnen met de NRA - los van de aanbevelingen- om geen valse start te maken bij de vierde evaluatie” zegt de NAMLC-voorzitter.

Wanneer de IDB de presidentiële resolutie ontvangt en de formele samenwerking start, gaat ze het format ontwikkelen voor Suriname op basis van onze economie. Ze gaat na welke dienstverlenende branches tegen het licht zullen worden gehouden. Dit kunnen overheid, particulieren en niet-overheidsinstanties zijn zoals NGO’s.

NRA-rapport
In de NRA en de evaluatie is het uitgangspunt een risico-benadering. Iedereen die onder de doelgroep valt (banken, cambio’s, autohandelaren, juweliers, makelaars in onroerend goed, accountants en notarissen, etc) wordt gevraagd naar hun kennis over het anti-witwasstramien en hoe zij daarmee omgaan in hun taakstelling. Hun antwoorden worden geanalyseerd om te weten of de deelgebieden kwetsbaar zijn en zo krijg je het NRA-rapport, legt Baidjnath Panday uit.

19,5 miljoen euro witwas-verdenking
Het Openbaar Ministerie Noord-Holland heeft vorig jaar gemeld dat de inbeslagname van 19,5 miljoen euro, te maken heeft met een witwas-verdenking en er onderzoek plaatsvindt naar de herkomst van het geld. Baidjnath Panday gaat niet hierop in. Hij draagt wel kennis dat Nederland officieel een rechtshulpverzoek heeft aangevraagd bij Suriname. Een groot deel van de opgevraagde informatie is verzameld en aangeboden. De Nederlandse justitie is nu aan zet om deze te beoordelen.

Afgelopen week zei directeur Eblein Frangie van Finabank tevens voorzitter van de Surinaamse Bankiersvereniging aan Starnieuws, dat sinds deze inbeslagname ook het binnenhalen van US dollars een probleem is geworden. De geldtransporteur heeft de import van US dollars stopgezet totdat de zaak met Nederland opgelost is.

VS betaalt NRA Suriname
De Verenigde Staten van Amerika financiert het driejarig trainingsprogramma inclusief NRA-onderzoek als onderdeel van de samenwerking met Suriname. Het is onderdeel van het Caribbean Basin Security Initiative.