Column: Rechters horen vonnis aan in beklaagdenbank congres
07 May, 00:59
Rechter Dinesh Sewratan legt uit op de Nederlandse Antillen 51 rechters zijn op een bevolking van ongeveer 380.000 mensen. In Suriname zijn er 31 rechters voor ruim 600.000 personen. (Foto: Ranu Abhelakh)
Het heeft 155 jaar geduurd, maar liever laat dan nooit. De rechterlijke macht onder leiding van Iwan vindt het na anderhalve eeuw gelukkig nodig om te horen wat de samenleving denkt over wat zich afspeelt binnen de rechtbank. Hoe Vrouwe Justitie haar zwaard gebruikt. Is het zwaard om mensen in de rug te steken of is het om de rechtsstaat te beschermen. Gelooft de samenleving dat Vrouwe Justitie echt blind is, of piept ze wie in de beklaagdenbank zit. Wordt er met twee maten gemeten of is iedereen voor de wet gelijk.
Verschillende inleiders hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om de rechters een spiegel voor te houden over hun functioneren. De sprekers waren aangemoedigd door de groene tafel om te zeggen wat op hun hart ligt. De rechterlijke macht heeft zich kwetsbaar opgesteld en een heus congres gehouden waar niet alleen personen uit Suriname, maar ook uit de Nederlandse Antillen, Amerika en Nederland hun zegje mochten doen.
De rechters zaten deze keer zonder toga en hamer op de voorste rijen. Af en toe leek het alsof ze voor de afwisseling in de beklaagdenbank terecht waren gekomen. Er werden vragen op hen afgevuurd door de Deken van de Surinaamse Orde van Advocaten, Elleson Fraenk. Zij verwoordde dat hun cliënten zoveel vragen stellen over de rechtsgang, zonder dat er altijd antwoorden gegeven kunnen worden. Waarom duurt een rechtszaak zo lang, waarom wordt een zaak steeds uitgesteld, waarom wordt een deel van de verdachten in een cel geplaatst tijdens het rechtsproces en mogen anderen zich vrij bewegen in de maatschappij.
Ook werd op het historische congres aan de rechters gevraagd waarom rechtszaken, zoals in bijvoorbeeld Amerika en Nederland, niet live worden uitgezonden. Hoe kan de rechterlijke macht meer vertrouwen krijgen als rechtszaken niet toegankelijk zijn voor het brede publiek. Als er tot nu toe geen persrechters waren die een vonnis in 'pikin moni' kunnen uitleggen aan burgers. Het vertrouwen kan alleen maar worden versterkt als er transparantie is en duidelijkheid over vonnissen die worden uitgesproken.
De rechters hebben heel goed geluisterd en hebben met het congres getoond dat ze uit hun ivoren toren willen stappen. Zij begrijpen dat de rechtsstaat niet alleen door meesters in het recht wordt uitgemaakt. Dat de rechtsstaat in stand gehouden wordt door de hele samenleving, met alles erop en eraan. Dat wanneer de rechtsstaat in gevaar zou komen, grote massa's op de been zouden komen om de pilaren overeind te houden. De rechtsstaat leeft, zonder dat het Paleis van Justitie is gebouwd - het terrein is alvast toegezegd door president Chan Santokhi. De rechters hebben zittend in de beklaagdenbank ervaren hoe het voelt wanneer de samenleving het vonnis velt. Zij hebben met het congres in elk geval te kennen gegeven, de gemaakte fouten te zullen corrigeren en hebben het oordeel sportief aangehoord. Dit is een enorme versterking voor de rechtsstaat, die onder alle omstandigheden verdedigd en gekoesterd moet worden.