Ik ben niet verbaasd en ik denk met mij ook vele Surinamers niet, over het standpunt van een notaris dat er wettelijk niks verkeerd is bij het handelen in stichtingen inzake de toewijzing van percelen op het Sabaku-project. Sabaku was slechts een oprisping, weer een (1) van de vele schandalen. Eenmansstichtingen van notarisklerken op de planken, ready for sale zodra een domeingrond weer is toegewezen door de corrupte overheid. Niks aan de hand. Dit terwijl elk individu met de beschikking over tenminste een minimum aan moraal en ethiek, liefde voor Suriname en rechtsgevoel zou moeten aanvoelen dat dit onrechtvaardig is. Kan dit niet als een verdachte transactie worden aangemerkt of in strijd met de goede zeden, of belangenverstrengeling zoals bij de Wet op Notarisambt 2019? Of is het financieel gewin in deze van een veel hoger belang in plaats om voor te stellende de levensgrote mazen in de wet te dichten?

In dit geval van sjoemelen met domeingronden via stichtingen, is de simpele oplossing dat de overheid/de samenleving het recht van grondhuur zuiverder gaat toepassen dan nu het geval is. Domeingronden moeten gewoon eigendom van de staat blijven en worden geleased (o.bv. categorieën) voor bijvoorbeeld een periode van 50 jaren met de mogelijkheid voor verlenging en goede bescherming van erfgenamen of rechtsopvolgers. Stichtingen komen dan niet in aanmerking voor lege domeingronden. Vastgoed op domeingronden kunnen normaal verhandeld worden en voor minderbedeelde woningzoekenden kunnen speciale voorzieningen worden getroffen. Alleen bij de in de wet genoemde bijzondere gevallen zou verkoop van grond mogelijk zijn. Singapore heeft zo een systeem.

Wat is nou essentieel voor de duurzame ontwikkeling van een geordende en rechtvaardige Suriname? Wet of recht?
Een toelichting vanuit de literatuur leert dat wet en recht vergelijkbaar zijn, maar toch cruciale verschillen hebben. Wetten zijn officiële regels en voorschriften die zijn uitgevaardigd door de regering, de DNA en andere staatsautoriteiten en die bindend zijn voor de samenleving.  Ze zijn er om het gedrag te reguleren, conflicten op te lossen en sociale orde te handhaven en hebben betrekking op nagenoeg alle aspecten van het leven of de samenleving. Recht aan de andere kant, omvat het bredere concept van gerechtigheid, billijkheid en ethiek. Dus niet alleen de wetten, maar ook normen, principes en gebruiken die worden erkend en nageleefd door individuen en groepen, systeem van gerechtelijke procedures en instellingen om geschillen op te lossen of wetten toe te passen.

Wat is nou ons huidige systeem als we praten over wet en recht? Het Surinaamse systeem, is een gedrocht. Het is een kapot gemaakt, gemanipuleerd en uit de tijd geraakte systeem van wetten dat onder meer corruptie faciliteert en in stand houdt en in vele gevallen mensenrechten schendt. Corrupte regeringen en politici, maar ook malafide burgers en instituten gaan dit niet veranderen. Dit, omdat ze zich ten koste van het land en de samenleving verder willen verrijken. Daarom is bijvoorbeeld de Anti corruptie wet nog niet volledig operationeel en zijn politici niet bereid hun vermogen vast te leggen bij de notaris,  zoals ik dat in 2020 onverplicht heb gedaan. 

Wij als Surinamers houden dit systeem in stand door te kiezen voor regeringsleiders en DNA leden die corrupt zijn, corruptie faciliteren of partijpolitieke belangen stellen boven het algemeen belang. Ik word kotsmisselijk als ik DNA -leden en regeringsleiders hun onethisch en onrechtvaardig handelen, die toevallig wel door een gedrocht van een toevallige wet worden gedekt, goed hoor praten. Mijn rechtsgevoel en vertrouwen in ons rechtssysteem kreeg opnieuw de zoveelste deuk toen ik recentelijk las dat drugsveroordeelden vrij zijn gekomen omdat het Openbaar Ministerie niet kon bewijzen dat het in beslag genomen spul drugs was. Wat zijn de sancties voor zulke strategische ambtenaren die zulke bewuste of onbewuste steken laten vallen?

Dat heel systeem omgegooid dient te worden is geen discussie. We moeten naar een zuiver systeem van wet en recht, waar het recht geen scheiding maakt tussen elite, politieke elite en aan de politiek verbonden zakenelite aan de ene kant en de andere burgers aan de andere kant. Transparant, voorspelbaar en rechtvaardiger dient dit te zijn. Een systeem waar politici en corrupte staatspersonen zwaarder afgestraft worden voor gepleegde corrupte praktijken.  
Laten we stoppen de slechtste leiders te kiezen om ons te leiden. Ze zullen nimmer bereid zijn aan een rechtvaardige samenleving te bouwen. Laten we gewoon DOEn wat goed is voor ons land: integere leiders kiezen voor een rechtvaardigere samenleving.

Steven Alfaisi
Voorzitter DOE