VN-hulporganisatie voor Gaza in diplomatieke storm

In Gaza, een strook land dat snel een woestenij aan het worden is, kunnen nog maar weinig internationale hulporganisaties opereren. De Verenigde Naties (VN) is daar één van. Het Relief and Works Agency for Palestine Refugees (UNRWA) werd in 1949 opgericht en werkt in Gaza, de Westelijke Jordaanoever, Syrië, Libanon en Jordanië, waar het zorgt voor de 700.000 Palestijnen die gedwongen uit hun huizen zijn gevlucht door de oprichting van de staat Israël.

Nu, zegt het hoofd van het agentschap, zou de levensreddende hulp waarvan twee miljoen Gazanen afhankelijk zijn, op het punt staan ​​te eindigen, omdat verschillende westerse regeringen hun financiering opschorten vanwege beschuldigingen dat sommige UNRWA-medewerkers betrokken waren bij de aanvallen van 7 oktober op Israël.

De missie beheert momenteel onderkomens voor de ontheemden en verdeelt de enige hulp die Israël binnenlaat – maar het is veel meer dan dat. UNRWA biedt belangrijke infrastructuur en hulpmiddelen voor het dagelijkse leven die Gaza ernstig heeft ontbroken door zijn schijnbaar eindeloze cycli van geweld, belegering en verarming.

Het beheert medische en onderwijsfaciliteiten, waaronder opleidingscentra voor leraren en bijna 300 basisscholen, en produceert ook de leerboeken die jonge Palestijnen onderwijzen. Alleen al in Gaza werken ongeveer 13.000 mensen. Als grootste VN-agentschap dat in Gaza opereert, is het van cruciaal belang geweest voor de humanitaire inspanningen.

En het is ook een soort politiek voetbal geworden, dat door de jaren heen door verschillende partijen is bespeeld. Het bestaan ​​ervan wordt door Israël bekritiseerd omdat het de status van de Palestijnen als vluchtelingen verankert en hun voortdurende hoop op een recht op terugkeer naar het land waaruit ze in 1948 of tijdens opeenvolgende oorlogen zijn verdreven, aanmoedigt.

Het lot van vluchtelingen is een kernprobleem geweest in het Arabisch-Israëlische conflict. Veel Palestijnen koesteren de droom om terug te keren naar het historische Palestina, waarvan delen nu in Israël liggen. Israël verwerpt deze bewering en heeft vaak kritiek geuit op de opzet van de UNRWA vanwege de manier waarop deze toestaat dat de vluchtelingenstatus wordt geërfd.

'Haat en intolerantie'
Bovendien hebben Israëlische regeringen het onderwijs en de schoolboeken van het agentschap al lange tijd aan de kaak gesteld omdat ze, naar hun mening, anti-Israëlische standpunten in stand houden.

In 2022 zei de Israëlische waakhond IMPACT-se dat educatief materiaal van de UNRWA studenten leerde dat Israël probeerde "de Palestijnse identiteit uit te wissen, het Palestijnse erfgoed te stelen en te vervalsen, en het culturele erfgoed van Jeruzalem uit te wissen", eraan toevoegend dat de organisatie "antisemitisme, haat, onverdraagzaamheid en gebrek aan neutraliteit", stimuleerde.

De Europese Commissie identificeerde in de schoolboeken wat zij 'antisemitisch materiaal' noemde, 'waaronder zelfs het aanzetten tot geweld'. Het Europees Parlement heeft herhaaldelijk opgeroepen om EU-financiering aan de Palestijnse Autoriteit afhankelijk te stellen van het verwijderen van dergelijke inhoud. UNRWA heeft eerder gezegd dat de rapporten over haar onderwijsmateriaal "onnauwkeurig en misleidend" waren en dat veel van de boeken in kwestie niet op haar scholen werden gebruikt.

In 2018 stopte de regering van Donald Trump, een fervent voorstander van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, de financiële steun aan de UNRWA volledig en noemde de organisatie "onherstelbaar gebrekkig".

Nu verschillende westerse regeringen hun financiering bevriezen, verkeert het agentschap opnieuw in potentieel ernstige problemen – met aanzienlijke gevolgen voor de 5,3 miljoen Palestijnse vluchtelingen die bij het agentschap zijn geregistreerd. De VS, een van de landen die het besluit neemt, is de grootste donor en draagt ​​in 2022 zo'n 340 miljoen dollar bij. Duitsland, dat ook de financiering heeft opgeschort, komt daarna, na dat jaar 162 miljoen dollar te hebben gestuurd.

Israël heeft afdelingen van de VN lange tijd beschuldigd van vooringenomenheid, antisemitisme en erger. En nu heeft een regering die in binnen- en buitenland te maken krijgt met toenemende kritiek op de oorlog in Gaza, deze kans aangegrepen om haar argument kracht bij te zetten – en de focus enigszins te verleggen.

Voor de westerse bondgenoten van Israël is dit ook een kans om begrip en steun voor Israël te tonen, terwijl ze tegelijkertijd de druk op de Israëlische regering blijven uitoefenen om het offensief in toom te houden.

Ondanks het stopzetten van de financiering deed de nationale veiligheidsadviseur van het Witte Huis, John Kirby, er alles aan om erop te wijzen dat de schendingen van een handjevol personeelsleden "niet de hele organisatie in twijfel mochten trekken." Hij voegde eraan toe dat de organisatie, "letterlijk duizenden levens in Gaza had helpen redden. Ze doen belangrijk werk".

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken heeft de UNRWA bestempeld als 'de civiele tak van Hamas' en zei dat zij geen rol mag spelen in het post-conflict Gaza, wat de vraag oproept: Als het de Verenigde Naties niet wordt toegestaan ​​de stukken van een verbrijzeld gebied op te rapen, wat/wie zal het dan doen?