Straten zijn leeg terwijl Ecuador wankelt door geweld

Soldaten zijn in verschillende steden in Ecuador op straat terwijl het land aan het wankelen is na een ongekende dag van geweld. Gemaskerde schutters bestormden een openbare tv-studio tijdens een live-uitzending in de stad Guayaquil en dinsdag werden overal in Ecuador bommen tot ontploffing gebracht.

Ruim 130 gevangenispersoneel wordt in vijf gevangenissen gegijzeld door gevangenen.

De noodtoestand is maandag van kracht geworden nadat een beruchte gangster uit zijn gevangeniscel verdween.

Het is onduidelijk of de aanval op de tv-studio in de grootste stad van Ecuador verband hield met de verdwijning van de baas van de Choneros-bende, Adolfo Macías Villamar, of Fito, zoals hij beter bekend staat.

President Daniel Noboa heeft de noodtoestand uitgeroepen als reactie op een golf van recente gevangenisrellen en ontsnappingen uit gevangenissen en andere gewelddaden die door de autoriteiten aan criminele bendes worden toegeschreven.

Hij gaf opdracht om criminele bendes te 'neutraliseren' en zei dat er in het land een 'intern gewapend conflict' bestond.

De regering zegt dat het geweld een reactie is op het plan van president Noboa om een nieuwe, streng beveiligde gevangenis voor bendeleiders te bouwen.

De president zei woensdag dat Ecuador zou beginnen met de deportatie van buitenlandse gevangenen, vooral Colombianen, om het aantal gevangenen terug te dringen.

Esteban Torres Cobo, viceminister in de regering van president Noboa, zei dat de oorlog tegen gewapende bendes tot veel doden en slachtoffers zou kunnen leiden.

"Het zal bloederig worden, maar dit is de verandering die we nodig hebben om een betere toekomst te hebben. We kunnen deze beslissing niet door de jaren heen uitstellen, we moeten nu een beslissing nemen", vertelde hij.

Hij zei dat bendeleiders om bemiddeling vroegen, maar dat de "regering met niemand gaat onderhandelen".

Een woordvoerder van VN-secretaris-generaal Antonio Guterres zei dat hij "zeer gealarmeerd was door de verslechterende situatie" en de "ontwrichtende impact op de levens van Ecuadoranen".

Ondertussen zei de nationale veiligheidsadviseur van het Witte Huis, Jake Sullivan, dat de VS de recente aanvallen 'sterk veroordeeld', terwijl de woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad, John Kirby, zei dat Washington zich ertoe heeft verbonden 'de veiligheid en welvaart voor de bevolking van Ecuador te helpen ondersteunen'.

Uren na de meest brutale aanval was Guayaquil als een stad die ontwaakt uit een vreemde nachtmerrie.

Ondanks de verslechterende veiligheidssituatie van de afgelopen jaren hadden weinigen kunnen verwachten dat de presentator van de staatstelevisiezender TC met een pistool op zijn hoofd live in de ether zou worden uitgezonden.

De politie heeft sinds maandag zeventig arrestaties verricht, onder meer naar aanleiding van de bestorming van het tv-station.

Het rimpeleffect van die schaamteloze aanval is dat mensen zelfs een dag later dekking zoeken. Een doordeweekse dag zijn de straten grotendeels leeg. Velen zeggen dat de situatie hen doet denken aan het leven tijdens de Covid-pandemie.

Honderden soldaten, ook in tanks, patrouilleren door de straten van Guayaquil en de hoofdstad Quito.

In het hele land zijn de scholen gesloten gebleven en vinden de lessen online plaats.

China, een grote investeerder in Ecuador, kondigde ook aan dat het zijn ambassade en consulaten tijdelijk zou sluiten.

Binnen de bedrijven die in Guayaquil open blijven, houden zenuwachtige particuliere bewakers de deuren gesloten en laten mensen alleen met de nodige voorzichtigheid binnen.

Eduardo, die voor een internationaal kledingbedrijf werkt, zei dat hij op straat koffie aan het kopen was op het moment dat de chaos zich begon te openbaren en tegen de tijd dat hij terugkeerde naar kantoor, waren zijn collega's al begonnen met inpakken en vertrekken. 'Vandaag werkt iedereen vanuit huis', zei hij.

Ongeveer 125 gevangenisbewakers en 14 administratief personeel worden in heel Ecuador gegijzeld, zegt het gevangenisagentschap SNAI.

Vier politieagenten, die volgens de autoriteiten tussen maandag en dinsdag door criminelen zijn ontvoerd, worden ook vastgehouden. Drie andere agenten werden dinsdag laat vrijgelaten.

De politie zegt dat het geweld in Guayaquil voortduurt. Acht mensen werden dinsdag gedood en drie raakten gewond bij aanvallen die verband hielden met criminele bendes in de stad, terwijl twee politieagenten werden gedood door "gewapende criminelen" in de nabijgelegen stad Nobol, aldus de politie.

De politie zegt dat ze bezig zijn met het identificeren van drie lichamen die 's nachts in een uitgebrande auto in het zuiden van de stad zijn gevonden.

Dit is een ongekende situatie voor de bevolking van Guayaquil; ze hebben door de jaren heen politieke protesten en andere gewelddadige incidenten gezien, maar niets van de omvang van de pure paniek die de stad dinsdag in zijn greep hield.

Studenten renden in angst weg toen gewapende mannen hun universiteitsgangen binnendrongen en overal in het land bommen tot ontploffing werden gebracht, waardoor de vrees ontstond dat de aanvallen werden gecoördineerd.

Degenen die eropuit moeten, voor werk of om familie te bezoeken, doen dat met grote schroom. Het zijn vermoeiende en verontrustende 24 uur geweest in de belangrijkste haven van Ecuador.

Avondklok om geweld te beteugelen
De afgelopen jaren werden de gevangenissen in Ecuador geplaagd door gewelddadige vetes tussen gevangengenomen leden van rivaliserende bendes, vaak resulterend in meerdere moordpartijen op gevangenen.

In de noodverklaring van president Noboa werden de Choneros (genoemd naar de stad Chone in de provincie Manabi) en 21 andere bendes genoemd als verantwoordelijken voor de recente golf van geweld.

Het bevel bouwde voort op de maandag afgekondigde noodtoestand, die een nachtelijke avondklok instelt in een poging het geweld na de ontsnapping van Fito te beteugelen. Veiligheidstroepen hebben geprobeerd de orde te herstellen in ten minste zes gevangenissen waar maandag rellen uitbraken.

De ontsnapping van Fito betekent een enorme klap voor het presidentschap van Noboa, amper zeven weken oud.

President Noboa werd op 36-jarige leeftijd Ecuador's jongste staatshoofd ooit na het winnen van een verkiezing die werd aangetast door de moord op presidentskandidaat en journalist Fernando Villavicencio.

Villavicencio had gemeld dat hij doodsbedreigingen van Fito had ontvangen, slechts enkele dagen voordat hij werd doodgeschoten tijdens het verlaten van een campagnebijeenkomst in Quito.