In Suriname is beroering ontstaan over de dreigende tenuitvoerlegging van het strafvonnis tegen Bouterse, waarin aan hem een gevangenisstraf van 20 jaar is opgelegd wegens het medeplegen van 15 moorden. Die tenuitvoerlegging zou volgens critici niet rechtmatig zijn, omdat de Amnestiewet 1989 zich daartegen zou verzetten. 

De omstandigheid dat het Constitutioneel Hof deze wet in strijd heeft geacht met de Grondwet en de mensenrechtenverdragen, waardoor deze wet geen rechtskracht meer heeft en dus niet meer kan worden toegepast, vermag de critici niet te deren. Doodleuk doen zij een beroep op deze niet meer geldende wet. Aan de Grondwet, waaruit de onverbindendheid van de Amnestiewet 1989 is voortgevloeid na de uitspraak van het Constitutioneel Hof, hebben zij 

geen boodschap. Evenmin hebben zij boodschap aan de vaste rechtspraak van het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens (IAHRM). 

Deze rechtspraak verbiedt het bewerkstelligen van straffeloosheid, in welke vorm dan ook, voor ernstige  mensenrechtenschendingen. Bij de 8 decembermoorden is blijkens die rechtspraak evident sprake van ernstige mensenrechtenschendingen.  De genoemde critici hebben de procureur-generaal en het Hof van Justitie verzocht de tenuitvoerlegging van het strafvonnis op te schorten. Dit verzoek is inmiddels door de procureur-generaal afgewezen, maar is ook bij het Hof van  Justitie gedoemd te mislukken. Want niet alleen zou een dergelijke opschorting in strijd zijn met de rechtspraak van het IAHRM, ook komt deze move in strijd met rechtspraak van de Hoge Raad, die ook voor de Surinaamse  strafrechtspraak vaak richtinggevend is.

In 1991 besliste de Hoge Raad klip en klaar dat in het wettelijk stelsel besloten ligt dat een strafvonnis waartegen geen rechtsmiddel meer openstaat, niet alleen mag maar ook moet worden tenuitvoergelegd. De Hoge Raad hanteert hierbij het beginsel dat van de rechtskracht van onherroepelijke rechterlijke uitspraken moet worden uitgegaan. Dit geldt volgens de Hoge Raad ook voor de rechtmatigheid van de tenuitvoerlegging van onherroepelijke strafvonnissen. Deze leer van de Hoge Raad is bepaald geen nieuwlichterij, want de Hoge Raad had dit al in 1974 en 1987 uitgemaakt.

De Hoge Raad brengt in deze rechtspraak verder tot uitdrukking dat het onverenigbaar is met het gesloten stelsel van rechtsmiddelen in strafzaken, dat een veroordeelde via de civiele rechter de juistheid van een beslissing van de strafrechter kan aantasten. In het verlengde hiervan moet worden aangenomen dat ook het Hof van Justitie, tot wie de critici zich hebben gewend, de juistheid van het onherroepelijke strafvonnis tegen Bouterse niet achteraf kan aantasten.

Ook het verzoek tot opschorting van de tenuitvoerlegging van dat strafvonnis zal niet ingewilligd kunnen worden, gelet op de genoemde rechtspraak van het IAHRM die zich verzet tegen straffeloosheid, in welke vorm dan ook, bij ernstige mensenrechtenschendingen, alsmede gelet op de Surinaamse Grondwet die bepaalt dat de Amnestiewet 1989 geen rechtskracht meer heeft sinds de beslissing van het Constitutioneel Hof van augustus vorig jaar. Zelfs het nieuw

ingehuurde vijfkoppige advocatenteam kan deze dode wet niet meer tot leven wekken.

Gerard Spong is advocaat te Amsterdam