Peru heropent onderzoek naar gedwongen sterilisaties

Peruaanse aanklagers hebben het onderzoek naar gedwongen sterilisatie tijdens de regering van president Alberto Fujimori heropend. Duizenden vrouwen, onder wie Quechua Indiaanse vrouwen, werden in de periode 1990-2000 gedwongen gesteriliseerd.


Mensenrechtengroepen zeggen dat deze praktijk een officieel overheidsbeleid was en een misdaad tegen de menselijkheid is. Lokale niet gouvernementele organisaties (ngo’s) zeggen dat ze het bewijs hebben dat meer dan 2.000 Peruaanse vrouwen werden gedwongen tot sterilisatie onder Fujimori. Ze geloven echter dat het werkelijke aantal dichtbij de 200.000 ligt. Het merendeel van de slachtoffers woonde op het platteland, was arm en nauwelijks opgeleid. Het doel van het programma was om de armoede te verminderen door het geboortecijfer onder de armen te verlagen.

"Het was een vooraf beraamd ontwikkelingsbeleid; het is fundamenteel uitgevoerd in gebieden met extreme armoede, het platteland en in de Andes", zegt Francisco Soberon, directeur van Aprodeh, de mensenrechtenorganisatie in Peru. “Het was ook racistisch, omdat het vooral gericht was op de inheemse Quechua bevolking.” Alejandra Cardenas van het Centrum voor reproductieve rechten in New York zegt dat sinds het Nazi-beleid in Duitsland, gedwongen sterilisatie niet gebruikt is als instrument van het overheidsbeleid.

Toestemmingsformulieren
Ambtenaren van de regering van Fujimori hebben ontkend dat de vrouwen werden gedwongen tot sterilisatie. Volgens hen hebben de vrouwen daartoe toestemmingsformulieren getekend. De activisten stellen echter dat de vrouwen zijn misleid of bedreigd. In 2009 werden alle onderzoeken naar dit grootschalig schandaal geseponeerd. President Ollanta Humala heeft echter de sterilisatiegevallen gemaakt tot een deel van zijn campagne en heeft het onderwerp daardoor nieuw leven ingeblazen. Humala versloeg in juni de dochter van Fujimori, Keiko, in de verkiezingen voor het voorzitterschap.

Deze kwestie is ook gebracht naar de Inter-Amerikaanse Commissie voor Mensenrechten (IACHR) in Washington en naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het onderzoek van de IACHR zou een andere strafzaak tegen Alberto Fujimori kunnen betekenen. Fujimori zit nu een straf van 25 jaar uit voor corruptie en schendingen van mensenrechten.

Massa sterilisatie
In 1999, een jaar voordat Fujimori te midden van een corruptieschandaal vluchtte in ballingschap, maakte zijn regering bekend dat 300.000 vrouwen in de laatste vijf jaar waren gesteriliseerd als onderdeel van een geboortecontrole-programma. Activisten geloven dat Fujimori persoonlijk de dwingende sterilisaties had bevolen. Drie opeenvolgende ministers van Volksgezondheid hebben het beleid uitgevoerd.

Onder de landen die gebruik hebben gemaakt van massa sterilisatie zijn Canada, waar tussen 1928 en 1972 ongeveer 3.000 operaties zijn uitgevoerd in Alberta en British Columbia. China heeft gedwongen sterilisatie toegepast om het een-kind-beleid af te dwingen. In Tjechië zijn vanaf 1973 Roma-vrouwen gesteriliseerd. In 1977-1978 werd het als ‘genocide’ aan de kaak gesteld, maar in de praktijk gingen de gedwongen sterilisaties door tot na 1989. Eén van de eerste daden van Adolf Hitler was een sterilisatie wet goed te keuren in Duitsland. In 1945 waren er al meer dan 400.000 operaties uitgevoerd. Ook Zweden kent deze praktijk. Van 1934 tot 1976 werden naar schatting 21.000 gedwongen gesteriliseerd en 6.000 gedwongen tot ‘vrijwillige’ sterilisatie. Het Amerikaanse Californië was in de voorhoede van de eugenetische beweging: 60.000 sterilisaties zijn gedaan tussen 1909 en 1960.