De vraag van 1 miljoen

De regering zou de pijnpunten van de nieuwe BTW-wet analyseren nadat een coalitie van vakbonden haar zorgpunten over de wet had geuit. De vakbonden verzetten zich tegen de btw-verhoging die met de nieuwe wet in werking zal treden. De btw-verhoging is een van de eisen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) als onderdeel van haar leningenprogramma voor Suriname.

De btw-verhoging zal leiden tot verdere prijsstijgingen van goederen en diensten die onderhevig zijn aan de btw. Deze prijsstijgingen verhogen de kosten van levensonderhoud en verminderen de koopkracht van de bevolking. De lage-inkomensgezinnen zullen onevenredig zwaar getroffen worden door de btw-verhoging, omdat ze een groter deel van hun inkomen aan basisbehoeften besteden. Als gevolg van prijsstijgingen kan de btw-verhoging dus bijdragen aan inflatie (waardevermindering van de Surinaamse dollar).

De hogere prijzen zullen consumenten ertoe aanzetten om hun consumptiepatronen aan te passen, waarbij ze minder uitgeven aan bepaalde producten of diensten. Dit kan leiden tot een afname van de vraag naar bepaalde goederen en diensten, wat gevolgen kan hebben voor bedrijven. Micro-, kleine en middelgrote ondernemingen (MKMO's) zullen getroffen worden door een afname van de vraag als gevolg van hogere prijzen. MKMO’s zijn bedrijven met 1 tot 249 medewerkers in dienst. Afname van de vraag kan leiden tot lagere omzetten en winstmarges voor deze bedrijven. Daarnaast kan btw-verhoging het aantrekkelijker maken voor ondernemers om in de informele economie te blijven of belastingen te ontduiken om de hogere belastingkosten te vermijden.

De vraag is of vooraf zorgvuldig nagedacht is over controlemaatregelen om ervoor te zorgen dat de nieuwe btw-regels effectief kunnen worden gehandhaafd. De overheid moet ervoor zorgen dat de nieuwe btw-wetgeving wordt nageleefd door vergroten van toezicht en handhavingsinspanningen, zoals regelmatige controles van belastingplichtigen. Door anti-fraude maatregelen in te voeren kan btw-fraude worden voorkomen, zoals het gebruik van vervalste facturen en ontduiking van btw.

Door de nieuwe BTW-wet moeten ondernemingen in hun informatiesystemen mutaties doorvoeren of hun huidige IT-systemen aanpassen voor een juiste informatie-uitwisseling met de Belastingdienst. De vraag is of de MKMO’s de nalevingskosten van de invoering van de nieuwe BTW-wet kunnen dragen. En ‘hoe’ zullen deze ondernemers worden geholpen om aan de nieuwe BTW-wet te voldoen?

Beschikt de Belastingdienst wel over de infrastructuur en IT-verwerkingscapaciteit om de nieuwe BTW-wet in het gewenste tempo door te voeren? Het is belangrijk dat de controlemaatregelen proportioneel en rechtvaardig zijn en dat ze niet leiden tot overmatige bureaucratie of administratieve lasten voor belastingplichtigen, met name MKMO's. Het vinden van een evenwicht tussen effectieve naleving en het vergemakkelijken van zakelijke activiteiten is van groot belang voor het succes van de btw-verhoging.

In de huidige omstandigheden met een ongekend hoge inflatie, met torenhoge prijzen in supermarkten, met stroomrekeningen die men amper kan betalen en met hoge brandstofprijzen lijkt het een slecht idee om burgers en ondernemers bijkomend te belasten met een btw-verhoging. Als de bevolking de impact van de voorgenomen btw-verhoging als oneerlijk of ondraaglijk beschouwt, kan dit leiden tot sociale onrust en meer protesten. Zou president Chan Santokhi niet kunnen overwegen om de tarieven te verhogen voor de hogere inkomensgroepen? Dit kan helpen om de progressiviteit van het belastingstelsel te vergroten en de lasten te verschuiven naar degenen die meer verdienen.

Sommigen vragen zich in gemoede af waarom de regering zich niet richt op het verbeteren van de efficiëntie van de belastinginning, het verminderen van belastingontwijking, het vereenvoudigen van het belastingstelsel, het herzien van belastingvrijstellingen of het aanpassen van belastingtarieven? Zo is het feit dat er in de kleinschalige goudmijnbouw zoveel ondernemers zijn die geld verdienen, maar nergens belasting betalen, niet meer uit te leggen. Of kan Santokhi de kleinschalige goudmijnbouw niet ordenen zonder de relaties binnen de regeercoalitie op scherp te zetten?

De nieuwe BTW-wet zal burgers en ondernemers onmiskenbaar pijn doen. Om de potentiële negatieve gevolgen van de btw-verhoging op de economie en de bevolking te beperken, is het dus van belang om begeleidende beleidsmaatregelen te overwegen, zoals inkomenscompensatie voor lage-inkomensgezinnen en het verbeteren van de belastinginning om belastingontduiking te bestrijden. Maar ‘de vraag van 1 miljoen’ is of Santokhi weldra zijn denken in daden kan omzetten om te voldoen aan de door het IMF gestelde eisen. Dat is nu de hamvraag, nietwaar?

Vincent Roep