Polen levert niet langer wapens aan Oekraïne

Een van de trouwste bondgenoten van Oekraïne, Polen, heeft gezegd dat het niet langer wapens levert aan zijn buurland, te midden van een diplomatiek geschil over de graanexport van Kiev. Premier Mateusz Morawiecki zei dat de focus van Polen in plaats daarvan lag op de verdediging van zichzelf met modernere wapens.

Maar de president van het land zei later dat de opmerkingen op de "ergst mogelijke manier" verkeerd waren geïnterpreteerd. Andrzej Duda zei dat alleen nieuwe Poolse wapens niet zouden worden verzonden.

Polen heeft Oekraïne al 320 tanks uit het Sovjettijdperk en 14 MiG-29 straaljagers gestuurd en heeft weinig meer te bieden.

De opmerkingen vallen echter samen met hoge spanningen tussen de twee buurlanden.

Polen ontbood dinsdag de Oekraïense ambassadeur naar aanleiding van opmerkingen van president Volodymyr Zelensky bij de Verenigde Naties, nadat Polen, Hongarije en Slowakije een verbod op Oekraïens graan hadden verlengd.

Zelensky zei dat het alarmerend was hoe sommige Oekraïense vrienden in Europa solidariteit uitbeelden "in een politiek theater – door een thriller van graan te maken".

Warschau hekelde zijn woorden als "ongerechtvaardigd met betrekking tot Polen, dat Oekraïne sinds de eerste dagen van de oorlog steunt". Sindsdien hebben de twee landen geprobeerd de ruzie te bekoelen.

Morawiecki werd woensdagavond geïnterviewd door de particuliere tv-zender Polsat, uren nadat de Oekraïense ambassadeur was ontboden op het ministerie van Buitenlandse Zaken in Warschau in reactie op de toespraak van de Oekraïense leider.

"We dragen geen wapens meer over aan Oekraïne, omdat we Polen nu bewapenen met modernere wapens", zei de premier.

Hij was er vast van overtuigd dat Polen Oekraïne hielp de "Russische barbaar" te verslaan door een militair centrum te behouden, maar was er niet mee akkoord dat de Poolse markten werden gedestabiliseerd door graanimporten, meldde het Poolse staatspersbureau Pap.

"Ons centrum in Rzeszow vervult, in overeenstemming met de Amerikanen en de NAVO, de hele tijd dezelfde rol als het heeft vervuld en zal vervullen."

De militaire uitrusting van Polen is met ongeveer een derde uitgeput door overdrachten naar Oekraïne en Warschau is bezig deze te vervangen door moderne, in het Westen geproduceerde uitrusting.

De wapenexport naar Oekraïne zal niet volledig stoppen, aangezien de Poolse fabrikant PGZ de komende maanden ongeveer 60 Krab-artilleriewapens zal sturen. Regeringswoordvoerder Piotr Müller verduidelijkte later dat alleen eerder overeengekomen leveringen van munitie en bewapening zouden worden geleverd, inclusief die uit contracten die met Oekraïne zijn ondertekend.

Gevraagd naar de opmerkingen van de premier zei de Poolse minister van Staatsactiva Jacek Sasin donderdag tegen Radio Plus dat "op dit moment het is zoals de premier zei – in de toekomst zullen we zien".

De Poolse regerende Partij voor Recht en Rechtvaardigheid heeft de afgelopen weken haar retoriek opgevoerd in de hitte van een bittere verkiezingscampagne, voorafgaand aan de stemming op 15 oktober, en is opgekomen ter verdediging van Poolse boeren die zich bedreigd voelen door de import van Oekraïens graan.

De grootschalige invasie van Rusland dwong Oekraïne alternatieve routes over land te vinden, terwijl de belangrijkste scheepvaartroutes in de Zwarte Zee zo goed als gesloten waren. Dat leidde er weer toe dat grote hoeveelheden graan in Midden-Europa terechtkwamen.

Bijgevolg verbood de Europese Unie (EU) tijdelijk de import van graan in vijf landen, Bulgarije, Hongarije, Polen, Roemenië en Slowakije, om lokale boeren te beschermen, die vreesden dat Oekraïens graan de prijzen lokaal zou verlagen.

Toen het verbod op 15 september afliep, koos de EU ervoor om het niet te verlengen, maar Hongarije, Slowakije en Polen hebben het verbod gehandhaafd, ondanks dat de Europese Commissie benadrukte dat het niet aan de EU-lidstaten was om over een breder handelsbeleid te beslissen.

Eerder deze week heeft Oekraïne rechtszaken aangespannen bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) tegen die landen vanwege de verboden, die volgens hen een schending van internationale verplichtingen waren.

De Oekraïense minister van Economie, Yulia Svyrydenko, zei dat het "van cruciaal belang voor ons was om te bewijzen dat individuele lidstaten de invoer van Oekraïense goederen niet kunnen verbieden".

Bronnen zeiden donderdag dat Kiev had ingestemd met het intrekken van de rechtszaak tegen Slowakije, nadat de twee landen hadden gezegd dat er in de komende maanden een graanvergunningssysteem zou worden opgezet.

Polen heeft tot nu toe gezegd dat het verbod van kracht zal blijven, en een "klacht bij de WTO maakt geen indruk op ons". Morawiecki zei dat ze het aantal verboden producten uit Kiev zouden verhogen als Oekraïne het graangeschil zou laten escaleren.

De Poolse minister van Landbouw, Robert Telus. sprak donderdag echter met zijn Oekraïense tegenhanger, Mykola Solskyi, en Kiev zei dat de twee buurlanden hadden ingestemd met het zoeken naar een oplossing in hun beider belang.

Ondanks het verbod blijven de drie landen toestaan dat graan via hen naar andere markten wordt vervoerd.

De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Catherina Colonna, zei woensdag dat uit een EU-onderzoek bleek dat de Oekraïense graanimport de Europese boeren niet zal verlammen, en noemde de spanningen "betreurenswaardig".

Polen heeft Oekraïne veel steun verleend bij de verdediging tegen Rusland, en heeft er bij Duitsland op aangedrongen het land te voorzien van Leopard 2-gevechtstanks, waarbij straaljagers aan het land worden toegezegd en meer dan 1,5 miljoen vluchtelingen uit Oekraïne worden verwelkomd.