Ressentiment past Hindostaanse immigratie niet
20 Aug, 08:42
foto


De nazaten van de slaven voelen zich slachtoffer en eisen erkenning en reparatie van het leed van de slavernij. Laat ze hun gang gaan. Ze hebben er goede redenen voor. De slaven werden vertrapt en ontmenselijkt en daar kan je geen voordeel van plukken, of wel? De strijd van de nazaten heeft vruchten afgeworpen in de vorm van excuses en educatieve herstelbetalingen. Zal deze ‘therapie’ het ressentiment - wraakgevoelens en slachtofferschap - oplossen? Handje contantje kunnen ze wel vergeten, want de nazaten van de slavendrijvers zijn niets verschuldigd aan de nazaten van de slaven: ze voelen zich niet persoonlijk schuldig, schuld is niet erfelijk.

Slavernij en contractarbeid waren beide vormen van koloniale uitbuiting maar de ontberingen van de slaven waren langer, groter en talrijker dan die van de contractarbeiders. Contractarbeid was ‘vrijwillig’ en de arbeiders kregen een ‘contract met licht aan het einde van tunnel’.

Contractarbeid was een schitterend ongeluk, ondanks enkele bloedige incidenten. Het goede van het afgrijslijke was dat velen de kans kregen om uit primitieve armoede te klauteren. Jammer dat Gandhi een einde maakte aan de boottochten naar Suriname. Kolonialisme is niet goed te praten, maar de contractarbeiders hebben er goed gebruik van kunnen maken. Ze zijn uit de modder gestapt en een gezonde competitie aangegaan met andere groepen die dominant waren. Ze hebben zichzelf, en Suriname, naar een hoger peil helpen brengen. In 60 jaar zijn de kantraki’s opgeklommen tot de politieke, economische en bestuurlijke top. Daarmee zijn ze aandeelhouder van Suriname geworden.

Het zou niet hebben geholpen als ze het slachtofferschap hadden gewaardeerd en in een hoekje hadden zitten pruilen en het handje hadden opgestoken. Het zou verlammend hebben gewerkt. De eerste twee generaties offerden zichzelf op. Maar ze wisten dat ze het deden voor hun kleinkinderen. Ressentiment past niet bij Hindostaanse immigratie. Maar soms dreigen wraakgevoelens binnen te sluipen.

Voorbeeld: de vervanging van het borstbeeld van Barnet Lyon door het standbeeld van Tetary op de hoek van de Grote Combeweg en het Onafhankelijkheidsplein zet de geschiedenis zwart wit op haar kop. Barnet Lyon werd in 1908 door Hindostanen geëerd met een buste. Maar in 2017 zagen enkele wakkere Hindostanen een moordenaar in Barnet Lyon die opdracht gaf Hindostanen dood te schieten. Het is beetje overdreven, toen en nu. Barnet Lyon was een hoogopgeleide administrateur - gymnasium, universiteit, doctoraat - met kwaliteiten waar veel hedendaagse Surinaamse politici een puntje aan kunnen zuigen, en Tetary was een immigrante, tewerkgesteld op een suikerplantage. 

Er waren conflicten op de plantages. Het ging altijd om lage lonen en zware arbeidsomstandigheden. Soms liep een conflict door drift en rebellie enerzijds en machtsmisbruik anderzijds vreselijk uit de hand met een eruptie van geweld en doden tot gevolg. De doden zijn absoluut betreurenswaardig. Maar anarchie en geweld mogen niet, anders eindigt het zoals Haïti. Dergelijke conflicten dienen het liefst te worden opgelost door onderzoek en maatregelen ter voorkoming van rellen en buitensporig geweld. De staat moet rust en orde handhaven en bij fouten excuses aan bieden.

Strijders tegen onrecht in de koloniale periode moeten worden herinnerd, maar de geschiedenis mag niet uit wraakzucht worden vervormd. Het moet worden aangevuld met het perspectief van de slachtoffers om een evenwichtsstoornis te herstellen. Barnet Lyon heeft blijkbaar iets betekend voor de Hindostanen, anders zouden ze zijn borstbeeld niet - met liefde en eerbied? - hebben ondersteund. Het beeld kon op de historische plek blijven staan, terwijl Tetary’s standbeeld op de hoek van de Kleine Combeweg en het Onafhankelijkheidsplein had kunnen staan. Twee gezichten van dezelfde periode zouden dan tegen elkaar worden afgewogen. Koloniale geschiedenis is niet alleen een verhaal van misdaden. Anders kan het presidentieel paleis per direct worden gesloopt. Surinamers hebben een rijk land geërfd voorzien van alle beschaafde toeters en bellen, maar ze maken er zelf een puinhoop van.

Dankzij de nauwkeurige vastlegging van hun handelingen door de koloniale bestuurders kan men vandaag de geschiedenis vanuit een ander perspectief herscheppen en denkbeeldig wraak nemen. Als de daders en de naaste familieleden nog in leven waren, zou de waarheid in de rechtbank worden gevonden en niet bijvoorbeeld in een tête-à-tête onder een boom bij Broko Baka. Het verwisselen van de beelden van Barnet Lyon en Tetary en de onthulling van het Tetary-beeld vond plaats onder het regime van en namens Zijne Excellentie D.D. Bouterse, tegen wie 20 jaar cel is geëist omdat hij in 1982 15 weerloze Surinamers zou hebben laten ontvoeren en doodschieten. Wat een geweldige ironie.
Goed presteren is de beste manier om de Hindostaanse immigratie te vieren en de voorouders te eren. De schuld aan ‘mai en baba’ wordt afgelost door ijverige industrie. Wraakgevoelens passen hier niet in. De kantraki’s zijn gegroeid en gebloeid door actief te zijn, niet door het slachtofferschap.

D. Balraadjsing
Advertenties

Sunday 05 May
Saturday 04 May
Friday 03 May