Buurt vecht tegen bendes in Haïti na lynchpartij

Gewapend met machetes, flessen en stenen vochten bewoners in de heuvelachtige buitenwijken van de hoofdstad van Haïti dinsdag terug tegen oprukkende bendes, een dag nadat een menigte 13 vermoedelijke gangsters had verbrand in een gruwelijke uitbarsting van burgergeweld.

Tientallen mannen in de wijk Canape Vert in Port-au-Prince, die het zat waren om te vertrouwen op een onderbezet politiebureau, brachten de nacht door op daken en bewaakten de ingangen van hun gemeenschap die werden geblokkeerd door grote vrachtwagens waarop de woorden 'Weg met bendes' waren gespoten.

"We zijn van plan om te vechten en onze buurt schoon te houden van deze wilden", vertelde Jeff Ezequiel, een 37-jarige monteur, aan The Associated Press. "De bevolking is moe en gefrustreerd."

De geïmproviseerde brigade is het nieuwste voorbeeld van groeiende pogingen van Haïtianen om zelf bendes te bestrijden. Eerder dit jaar hebben mensen elders in Port-au-Prince en in de centrale regio Artibonite, die getroffen is door hevig bendegeweld, verschillende vermoedelijke bendeleden gelyncht.

Tot nu toe hadden Canape Vert en het nabijgelegen Turgeau – de locatie van een grote hotelketen en een lokale universiteit – grotendeels het door bendes aangewakkerde geweld vermeden dat de hoofdstad en de omliggende gebieden verteerde sinds de moord op president Jovenel Moïse in juli 2021. De Verenigde Naties (VN) schat dat bendes nu tot 80% van Port-au-Prince in handen hebben.

"Uitbreiding van bendes naar gebieden die voorheen als veilig werden beschouwd... is alarmerend geweest", aldus een rapport van de VN-Veiligheidsraad dat dinsdag is vrijgegeven.

Het aantal gerapporteerde moorden van januari tot 31 maart is met meer dan 20% gestegen in vergelijking met het laatste kwartaal van 2022, en tot nu toe zijn er dit jaar 637 ontvoeringen gemeld, een stijging van 63% in vergelijking met de laatste drie maanden van 2022, aldus het rapport.

Ondertussen heeft de nationale politie van Haïti 1,2 agenten per 1.000 inwoners in het land met meer dan 11 miljoen inwoners.

"De politie heeft nog steeds te weinig middelen en wordt geconfronteerd met een overweldigende overmacht in hun strijd om te voorkomen dat bendes hun greep op het land verstevigen", aldus het VN-rapport.

VN-secretaris-generaal António Guterres drong maandag aan op de onmiddellijke inzet van een internationale strijdmacht in Haïti – een verzoek dat de premier van Haïti in oktober vorig jaar voor het eerst deed – en waarschuwde in een rapport dat het geweld in Port-au-Prince "niveaus heeft bereikt die vergelijkbaar zijn met landen in gewapend conflict."

Meer dan 130.000 Haïtianen zijn hun buurt ontvlucht terwijl bendes huizen binnendringen, bewoners vermoorden en verkrachten in een gevecht om meer territorium onder controle te krijgen.

Maar dinsdag keerden velen in Canape Vert terug naar hun huizen nadat ze maandag tijdelijk het gebied waren ontvlucht toen de 13 vermoedelijke bendeleden werden gedood.

"Je kunt nergens heen", zei de 25-jarige Samuel, die weigerde zijn achternaam te geven uit angst om gedood te worden. "We moeten standhouden en terugvechten. Als er oorlog moet komen, zal ik er deel van uitmaken, omdat autoriteiten geen verantwoordelijkheid nemen en iedereen onder hun ogen laten sterven."

Hij liep dinsdag terug naar zijn huis samen met andere bewoners, waaronder Sandra Jenty (26), die maandagavond met haar 4-jarige zoon onder haar bed schuilde en de controle over haar blaas verloor toen geweerschoten klonken in haar buurt voordat ze vluchtte rond de dageraad.

"Het voelde alsof ze in mijn huis schoten", zei ze. "Ik ben niet gewond door de genade van God."

Ze wiegde haar zoon terwijl ze terugliepen naar hun huis, terwijl Jenty er zeker van was dat de geïmproviseerde buurtbrigade hen zou beschermen. Ondertussen sleepten de autoriteiten een lichaam van een verdacht bendelid over de stoep en zetten dat in een busje om te worden verwijderd. Het was een van de 13 vermoedelijke bendeleden die waren vermoord met stenen en stokken en verbrand met banden die waren doordrenkt met benzine.

Bij een checkpoint in Turgeau hielden meer dan een dozijn gemaskerde mannen met machetes de wacht. Ze weigerden met de AP te praten en waarschuwden dat er geen foto's van hen zouden worden gemaakt.

Het is een beweging die inwoner Reynald Jean Pierre (30) zei te steunen, eraan toevoegend dat hij "bereid was te sterven" om zijn buurt te beschermen tegen bendes.

"Mensen worden ontvoerd, mensen worden verkracht, mensen worden afgeperst, maar we laten het niet gebeuren onder onze hoede", zei hij. "We hebben geen ander huis om naar toe te gaan."

De VN zei dat de Haïtiaanse politie schat dat er zeven grote bendecoalities in het land zijn en zo'n 200 aangesloten groepen.

Bewoners geloven dat de 13 vermoedelijke bendeleden die maandag door de menigte werden vermoord, lid waren van de Kraze Barye-bende, wat zich vertaalt naar "Breaking Barriers".

Ezequiel verwierp de zorgen over mogelijke vergelding door bendes voor de moorden van maandag, en voegde eraan toe dat hij bedroefd was door de moorden op de jonge mannen waarvan hij zei dat ze iets goeds voor de samenleving hadden kunnen doen.

"We hebben dit gevecht gewonnen, maar de oorlog is nog niet voorbij", zei hij. "We gaan door met het zoeken naar bendes, en als ze zich nog steeds verstoppen, gaan we ze pakken en ervoor zorgen dat ze niet levend vertrekken."