Brazilië zoekt oplossingen na dodelijke aanslag kinderdagverblijf

Ouders in deze kleine stad in het zuiden van Brazilië worstelen met hoe ze hun kinderen moeten uitleggen dat een man vier van hun vriendjes heeft afgeslacht, terwijl Brazilianen in het hele land zich afvragen wat er moet worden gedaan om een ​​ogenschijnlijk systematische opkomst van geweld op scholen te stoppen.

Tientallen rouwenden verzamelden zich bij woensdag in de vooravond in het kinderdagverblijf in Blumenau om te bidden, bloemen te leggen voor de slachtoffers – tussen de 5 en 7 jaar oud – en om te huilen. Minstens vier andere kinderen raakten gewond bij de aanval die de natie schokte en druk uitoefende op de regering om oplossingen te vinden.

Carlos Kroetz en andere ouders kwamen de rugzakken van hun kinderen ophalen die tijdens de chaos van woensdagochtend in het centrum waren achtergelaten.

"Mijn dochter denkt dat een dief binnenkwam en wegrende zonder iemand kwaad te doen", vertelde Kroetz aan The Associated Press terwijl hij de Minnie Mouse-tas van zijn zesjarige vasthield. "Ze kende kinderen die stierven. We moeten nog een manier bedenken om het haar te vertellen. Voorlopig is ze bang om alleen naar de wc te gaan, omdat ze denkt dat de dief daar zal zijn."

Franciele Chequeto zei dat een van de vermoorde meisjes bevriend was met haar zevenjarige zoon Gabriel. "Hij begreep het niet," zei Chequeto. "Ik ging zitten en vertelde hem dat hij sommige van zijn kleine vriendjes niet meer zou kunnen zien."

De autoriteiten moeten nog een motief geven voor de aanval door een man met een bijl, maar het voorval kwam omdat schoolaanvallen in Brazilië de laatste jaren steeds vaker voorkomen.

Binnen enkele uren was de federale regering bezig met het formuleren van een strategie om het probleem te bestrijden, omdat veiligheidsanalisten hoopten dat de moord in een stad met 366.000 mensen in de deelstaat Santa Catarina het keerpunt zou kunnen zijn dat productieve - en achterstallige - acties in het hele land zou opleveren.

Minister van Justitie, Flávio Dino, had een ontmoeting met vertegenwoordigers van studentenverenigingen en vertelde verslaggevers in Brasilia vervolgens dat hij 150 miljoen reais (US$ 30 miljoen) uit het openbare veiligheidsfonds van het land besteedde om de veiligheid op scholen te versterken. Hij zei er zou worden betaald voor zowel meer politieoptreden als een uitbreiding van een in Brasilia gebaseerd team voor het monitoren van deepweb-gemeenschappen, plaatsen op het internet waar haatzaaiende uitlatingen en geweld kunnen worden verheerlijkt.

Ondertussen kondigde minister van Onderwijs, Camilo Santana, de oprichting aan van een groep om geweld op scholen aan te pakken. Santana zal de groep leiden, die donderdag, vandaag, voor het eerst bijeenkomt.

"Er zijn geen woorden om de families te troosten. Iedereen die een familielid heeft verloren, weet dat er geen woorden voor zijn", zei president Luiz Inácio Lula da Silva met betraande ogen woensdag aan het begin van een ministeriële bijeenkomst. Hij verzocht zijn ministers een minuut stilte in acht te nemen.

Van 2000 tot 2022 waren er 16 aanvallen of gewelddadige episodes op scholen in Brazilië, waarvan vier in de tweede helft van vorig jaar, volgens een rapport van onderzoekers onder leiding van Daniel Cara, een onderwijsprofessor aan de Universiteit van Sao Paulo. De 12 onderzoekers - waaronder psychologen, sociale wetenschappers, onderwijzers van openbare scholen, journalisten en activisten - leverden hun rapport in december aan de nieuwe regering van Lula.

Vorige week stak een student in Sao Paulo een leraar neer dodelijk en verwondde hij verschillende anderen. Brazilië heeft ook in het verleden minstens één aanval op een kinderdagverblijf meegemaakt. Die aanval vond ook plaats in de deelstaat Santa Catarina, in mei 2021, toen een aanvaller een dolk gebruikte om drie kinderen jonger dan 2 jaar en twee volwassenen te doden.

Er is geen enkele factor die de opkomst van dergelijke aanvallen verklaart, maar een gemeenschappelijke noemer is wat Cara 'een perspectiefcrisis' noemt met betrekking tot economische problemen en de waarschijnlijkheid dat elke aanvaller situaties van frustratie en geweld doormaakte, waaronder pesten en intimidatie.

Vaak zijn de moordenaars jonge mensen die vrouwenhaat of racistische uitlatingen doen, neonazi- en fascistische symbolen gebruiken en online gemeenschappen betreden waar geweld wordt geprezen, vertelde hij aan The Associated Press.

Jongeren die het moeilijk hebben, vinden onderdak in deze online communities, zegt Cleo Garcia, een lid van de GEPEM-onderzoeksgroep die onderzoek doet naar pesten en geweld op scholen en die verbonden is aan drie vooraanstaande universiteiten. Sociale media, vooral tijdens de polariserende presidentiële race van vorig jaar tussen Lula en Jair Bolsonaro, zorgden voor een kakofonie van bedreigingen tegen verschillende groepen.

Garcia voegde eraan toe dat het probleem moet worden behandeld als een probleem van sociale kwetsbaarheid, niet alleen als veiligheid. "Deze gebeurtenissen werden als zeldzaam beschouwd, net als extreme klimaatgebeurtenissen, maar klimaatgebeurtenissen hebben al hun protocollen die moeten worden gecontroleerd en aangepakt. Dit is wat we nodig hebben", zei Garcia. "In de Verenigde Staten wordt dit al als een epidemie beschouwd en we hopen dat het hier niet zover komt."

Volgens Robert Muggah, mede-oprichter van Igarapé Institute, zijn er meerdere oorzaken die de toename van schoolaanvallen in Brazilië stimuleren - van ongelijkheid tot onderscholing, gebrek aan opvoeding en blootstelling aan geweld - en sommige zijn niet nationaal maar eerder regionaal of zelfs lokaal. Igarapé Institute is een in Rio de Janeiro gevestigde denktank gericht op veiligheid. Het gevaar is dat beleidsmakers dit probleem proberen te bestrijden door zich alleen te richten op wapens en hun beschikbaarheid, voegde hij eraan toe.

Lula's voorganger, Bolsonaro, versoepelde wapenbeheersing en promootte actief het gebruik ervan door burgers in het hele land, bewerend dat dit het beste middel was om misdaad te bestrijden, ook al zeiden openbare veiligheidsexperts dat dit niet waar was. Op de eerste dag van Lula's regering, op 1 januari herriep hij de door Bolsonaro uitgevaardigde decreten met betrekking tot de toegang tot vuurwapens en beval hij alle wapenbezitters om hun wapens vóór 3 mei bij de federale politie te registreren.

Simone Aparecida Camargo, een lerares in het kinderdagverblijf dat woensdag werd aangevallen, vertelde AP dat ze gelooft dat onbeperkte toegang tot telefoons en internet de schuld is, en zei dat ze sceptisch stond tegenover de druk van de autoriteiten om het aantal en de frequentie van patrouilles rond scholen te verhogen. "Hoe lang kunnen we politie in de buurt van scholen hebben? Een week? Ze moeten dieper kijken", zei ze.

Camargo sloot tientallen kinderen op in een badkamer nadat ze een collega hoorde schreeuwen over een man die had ingebroken in het kinderdagverblijf, waardoor mogelijk een nog grotere tragedie kon worden voorkomen.

"We dachten niet dat er daar een bloedbad plaatsvond", zegt Camargo, die al vijf jaar in het kinderdagverblijf werkt. "We zien dit in het buitenland en hadden nooit gedacht dat het hier zou kunnen gebeuren."