‘Leven zoals je wil’ maakt land aantrekkelijk voor kolonisten
25 Mar, 09:36
foto


In vele geschriften wordt het ‘samenraapsel’ aan kolonisten in Suriname genoemd als basis voor vele bestuurlijke problemen. Het is de vraag of deze groep dit werkelijk als enige was; was zij hét probleem voor al het bestuurlijke onvermogen en wanbeleid dat de kolonie door de eeuwen heen heeft ‘gesierd?’. Net zo min als het juist is om de hedendaagse crisis op zowat elk sociaal-economisch vlak volledig in de schoenen van de burgerij, de bevolking, te schuiven.

Wat in de geschriften veel minder wordt verteld tot zelfs bewust of onbewust wordt verzwegen, is dat dit zo genoemde ‘samenraapsel van onsaamhorigen’ vooral bestond uit mensen die in het Europa van toen werden vervolgd vooral vanwege hun geloof of politieke gezindheid en in de zo genoemde Nieuwe Wereld een veilig heenkomen zochten en dat vaak ook vonden. Omdat ze zowat allen vanwege een of andere grote tegenspoed hierheen waren gekomen (soms ook om uit de handen van de justitie in hun land van herkomst te blijven), ontwikkelden zij een soort saamhorigheidsgevoel dat zich vooral uitdrukte in een grote verdraagzaamheid jegens elkaar. Ze tolereerden elkaar in feite voornamelijk om hun ‘gezellige vrijbuiterssamenleving’ in stand te houden, waar ze niet alleen vrij van vervolging waren, maar waar er zowat van alles gedoogd werd. Ze merkten dat deze samenleving met haar vruchtbare grond en weelderige natuur, hen de kans bood te leven zoals zij dat graag wilden. (Zie hiervoor de Nieuwe West-Indische gids, het artikel Suriname van 1651 tot 1868 op blz. 17). Zij kregen daarbij de kans om  hun eigene op allerlei gebied (religie, taal, rituelen en folklore) zoveel als mogelijk te behouden; van samensmelting was veel minder sprake. Het was (en is) meer het zo vreedzaam mogelijk naast elkaar leven.

Dit leven van vrijheid werd in de kolonie Suriname (eerst Willoughbyland geheten) gaandeweg duidelijk minder en werd afgewisseld met perioden waarin de gouverneurs (later presidenten) deze vrijheden sterk beperkten, maar juist daardoor kwam in deze perioden de diepgewortelde drang naar vrijheid, overhellend naar losbandigheid, weer naar boven, tot vandaag de dag, Om als voorbeeld te gebruiken: een amandelboom wordt nooit echt een manjaboom, hoeveel traangas en zweepslagen je er tegenaan gooit.

Sommigen stellen daarom dat het erop lijkt dat de geest van vrijheid en de aversie tegen teveel overheidswetgeving niet uit het collectief bewustzijn van deze samenleving te wissen is. Maar ‘deze geest’ heeft onze samenleving al die eeuwen ook geen vooruitgang en noemenswaardige ontwikkeling gebracht en dient middels overtuigingskracht uit de gedachten van vooral de opgroeiende generatie gepraat te worden. Daarbij is het goede voorbeeld van heel groot belang.
Het is echter wel opvallend dat dit karakter van ‘leven zoals je wilt, vrij en blij uit je bol kunnen gaan, en je zo min als mogelijk houden aan wetten en regels’ duidelijk plaatsgebonden blijkt te zijn. Dit stelde Ruben Ravenberg in een e-mailwisseling met ondergetekende, waarmee ik het roerend eens ben.

Dezelfde burgers die zich hier niet of beter: nauwelijks willen houden aan regels en wetten, staan namelijk 10 uren later netjes in de rij op Schiphol en daarbuiten, maken geen tyuri bij de slager als ze niet meteen geholpen worden, houden zich opeens wel aan de verkeersregels en maximumsnelheden en staan niet demonstratief aan de kant van de weg te urineren. Hoe dat komt? Dat komt omdat ze donders goed weten dat er daar streng wordt gecontroleerd op de naleving van de gestelde regels en dat er keihard, zonder aanziens des persoon, wordt opgetreden tegen overtreders, veelal middels het heffen van keiharde boetes, terwijl er hier van alles gedoogd wordt, vaak meer uit een vorm van gemakzucht. Wel ben ik realist genoeg om te erkennen dat de ‘vrijbuitersleefwijze’ (om dat maar zo te noemen) niet een-twee-drie uit het collectief denken van onze samenleving gehaald zal kunnen worden. In feite zal daar tot ver in de toekomst wat van blijven hangen, en waarom mag dat niet? Het moet wel beter gekanaliseerd en waar nodig beperkt worden ten algemene nutte.

Het is typerend dat de binding met deze gemeenschap en de natuur alhier vanaf de koloniale tijd bij velen is blijven hangen als zij hier een tijdje vertoefd hadden en verder trokken. Dit is te halen uit hun reisverslagen, brieven en wetenschappelijke publicaties. Er is iets in, en aan deze samenleving dat hun boeide (zie bijvoorbeeld de publicaties van de Maria Sibylla Merian en John Stedman en vele anderen tot vandaag de dag). Zie ook het artikel op Starnieuws van 2 december 2022, getiteld Braziliaanse pastor heeft heimwee naar Suriname en van Diederik Samwel van 19 maart 2023, getiteld Talloze tinten groen.

Als zovelen die hier tijdelijk vertoefden al die eeuwen door tot vandaag de dag ook het goede, het mooie in ons land herkenden en erkenden, waarom kunnen velen van ons die hier permanent vertoeven dat dan niet zien? Of moeten zij daarvoor een tijd buiten dit land hebben vertoefd? Waarom heb ik het dan daarzonder wel leren zien?
 
Robby Parabirsing
Advertenties

Saturday 10 June
Friday 09 June
Thursday 08 June