Historisch oceaanverdrag bereikt na tien jaar onderhandelen

Naties hebben na 10 jaar onderhandelen een historische overeenkomst bereikt om de oceanen van de wereld te beschermen. Het Verdrag op volle zee heeft tot doel om tegen 2030 30% van de zeeën in beschermde gebieden te plaatsen, om de mariene natuur te beschermen en te herstellen.

Het akkoord werd zaterdagavond na 38 uur praten bereikt op het VN-hoofdkwartier in New York. De onderhandelingen liepen al jaren op door meningsverschillen over financiering en visserijrechten.

De laatste internationale overeenkomst inzake oceaanbescherming werd 40 jaar geleden in 1982 ondertekend: het VN-Verdrag inzake het recht van de zee. Die overeenkomst vestigde een gebied dat de volle zee wordt genoemd - internationale wateren waar alle landen het recht hebben om te vissen, te varen en onderzoek te doen - maar slechts 1,2% van deze wateren wordt beschermd.

Het zeeleven dat buiten deze beschermde gebieden leeft, wordt bedreigd door klimaatverandering, overbevissing en scheepvaartverkeer.

Bij de laatste beoordeling van wereldwijde mariene soorten bleek bijna 10% met uitsterven bedreigd te worden, volgens de International Union for Conservation of Nature (IUCN).

Deze nieuwe beschermde gebieden, vastgelegd in het verdrag, zullen grenzen stellen aan de hoeveelheid visserij, de scheepvaartroutes en exploratieactiviteiten zoals diepzeemijnbouw - wanneer mineralen worden gewonnen uit een zeebodem 200 meter of meer onder het oppervlak.

Milieugroeperingen maken zich zorgen dat mijnbouwprocessen de broedplaatsen van dieren kunnen verstoren, geluidsoverlast kunnen veroorzaken en giftig kunnen zijn voor het leven in zee.

De International Seabed Authority, die toezicht houdt op de vergunningverlening, vertelde de BBC dat "alle toekomstige activiteiten op de diepzeebodem onderworpen zullen zijn aan strikte milieuregels en toezicht om ervoor te zorgen dat ze duurzaam en verantwoord worden uitgevoerd".

Rena Lee, VN-ambassadeur voor de oceanen, liet de voorzittershamer vallen na twee weken van onderhandelingen die soms dreigden te ontrafelen.

Minna Epps, directeur van het IUCN Ocean-team, zei dat het belangrijkste probleem het delen van mariene genetische hulpbronnen was. Mariene genetische hulpbronnen zijn biologisch materiaal van planten en dieren in de oceaan dat voordelen kan hebben voor de samenleving, zoals farmaceutica, industriële processen en voedsel.

Rijkere landen hebben momenteel de middelen en financiering om de diepe oceaan te verkennen, maar armere landen wilden ervoor zorgen dat alle voordelen die ze vinden gelijkelijk worden verdeeld.

Dr. Robert Blasiak, oceaanonderzoeker aan de Universiteit van Stockholm, zei dat de uitdaging was dat niemand weet hoeveel oceaanbronnen waard zijn en dus hoe ze kunnen worden gesplitst. "Als je je een grote high-definition breedbeeld-tv voorstelt, en als maar drie of vier van de pixels op dat gigantische scherm werken, dan is dat onze kennis van de diepe oceaan. We hebben dus ongeveer 230.000 soorten vastgelegd in de oceaan, maar naar schatting zijn er meer dan twee miljoen."

Laura Meller, een oceanen-campagnevoerder voor Greenpeace Nordic, prees landen voor "het opzij zetten van verschillen en het sluiten van een verdrag waarmee we de oceanen kunnen beschermen, onze weerbaarheid tegen klimaatverandering kunnen vergroten en het leven en het levensonderhoud van miljarden mensen kunnen beschermen".

"Dit is een historische dag voor natuurbehoud en een teken dat in een verdeelde wereld de bescherming van de natuur en de mensen kan zegevieren over de geopolitiek", voegde ze eraan toe.

Landen zullen elkaar opnieuw moeten ontmoeten om de overeenkomst formeel aan te nemen en dan hebben ze nog genoeg werk te doen voordat het verdrag kan worden geïmplementeerd.

Liz Karan, directeur van het oceaangovernanceteam van Pews Trust, vertelde de BBC: "Het zal enige tijd duren voordat het van kracht wordt. Landen moeten het wettelijk aannemen voordat het van kracht wordt. Dan zijn er veel institutionele organen zoals de wetenschappelijke en technische commissie die moeten worden opgericht."