Operationalisering Grondkamer

Inleiding
In 1982 heeft de toenmalige (revolutionaire) regering de zgn. Landhervormingswetgeving gemaakt, bestaande uit veertien wetsproducten. Tot op heden is de gehele regelgeving van 1982 niet geoperationaliseerd.
De praktijk heeft echter uitgewezen dat bepaalde decreten inderdaad ook geoperationaliseerd zijn, maar dat zulks niet bij allemaal het geval is. Dit geldt met name voor het Decreet Grondkamer (L4), dat in dit artikel aan de orde komt.
De Grondkamer is ingesteld bij Decreet van 15-6-1982. De vraag rijst waaraan het niet operationaliseren ervan ligt. Gaat het om het ontbreken van de bijbehorende uitvoeringsbesluiten of zijn er andere (politieke) redenen?

Taken Grondkamer
1. De belangrijkste taak is volgens de NvT de bescherming van de particuliere belangen van de grondgebruiker, zowel tegen de overheid als tegen andere particuliere grondbezitters.
2. Adviseren van de minister inzake verlenging van het recht van grondhuur
Bij het verstrijken van de termijn waarvoor het recht van grondhuur is verleend, eindigt dit recht. In dat geval heeft de grondhuurder het recht van verlenging met een gelijke termijn, tenzij niet meer aan de gestelde voorwaarden wordt voldaan of het algemeen belang zich daartegen verzet. Verlenging kan geweigerd worden indien de minister, de Grondkamer gehoord, terugkeer in de boezem van de Staat wenselijk acht.
3. Vaststelling schadeloosstelling indien een minnelijke overeenstemming niet wordt bereikt
Het recht van grondhuur kan vervallen verklaard worden vanwege de desbetreffende minister, indien de grond waarop het recht rust, benodigd is voor de openbare dienst of voor enig doeleinde van algemeen nut. De grondhuurder heeft in dit geval recht op een schadeloosstelling voor de door hem aangebrachte beterschap. De schade wordt indien een minnelijke overeenstemming niet wordt bereikt, vastgesteld door de Grondkamer.
4. Overeenkomsten en hun toetsing
De bedoeling van dit artikel is volgens de NvT het voorkomen van mogelijke “onredelijke toestanden”. Wat met dit laatste bedoeld wordt, is niet geheel duidelijk, maar naar mijn mening wordt bedoeld het voorkomen van corruptie.
Het verschil tussen een authentieke (notariële) akte en een onderhandse akte ligt voornamelijk in de vorm ervan. Ter verduidelijking: een notariële akte heeft als aanhef: Heden, ……… verscheen
voor mij, mr…………., notaris in Suriname, residerende te Paramaribo……………,
terwijl een onderhandse akte begint met: de namen van de partijen (de ondergetekenden).
Bij een onderhandse akte kunnen de handtekeningen wel gelegaliseerd worden, maar het blijft een onderhands stuk.
 
Voorts zijn aan de Grondkamer naast adviserende ook (semi-)rechtsprekende bevoegdheden gegeven bij geschillenoplossing. In de wet wordt wel duidelijk aangegeven dat onder geschil niet verstaan wordt een rechtsgeschil. Dit laatste is uitsluitend aan het oordeel van de rechterlijke macht onderworpen. In dit verband wordt opgemerkt dat de Kamer geen deel uitmaakt van de rechterlijke macht en dat voor de leden ook geen juridische opleiding vereist wordt.

Slot
In de processen met betrekking tot de fraude bij de Centrale Bank, is door de rechtspraak beslist dat ook al zijn de in de desbetreffende wetgeving genoemde organen niet ingesteld, het ging daarbij om de Anti-corruptiecommissie, de wet voor het overige wel toegepast kan worden.
De vergelijking met de Grondkamer gaat niet helemaal op, aangezien deze wet uitsluitend over het instellen van een grondkamer en zijn bevoegdheden gaat. Maar de boodschap is wel dat indien een wet in werking is getreden, het niet van behoorlijk bestuur getuigt indien operationalisering ervan niet plaatsvindt.

Carlo Jadnanansing