China: Xi breidt macht uit, beloont bondgenoten

President Xi Jinping, China's machtigste leider in decennia, heeft zondag zijn dominantie vergroot toen hij werd benoemd tot hoofd van de regerende Communistische Partij waarmee hij de traditie verbrak. Hij bevorderde ook bondgenoten die zijn visie van strakkere controle over de samenleving en de worstelende economie steunen.

Xi, die in 2012 aan de macht kwam, kreeg een derde termijn van vijf jaar als algemeen secretaris, waarmee hij een gewoonte verwierp waaronder zijn voorganger na 10 jaar vertrok. Sommigen verwachten dat de 69-jarige leider zal proberen voor het leven aan de macht te blijven.

De partij benoemde ook een zevenkoppig permanent comité, de binnenste cirkel van de macht, gedomineerd door Xi-bondgenoten nadat premier Li Keqiang, de nummer 2 leider en een voorstander van markthervormingen en particulier ondernemerschap, zaterdag uit de leiding was gezet. Dat was ondanks dat Li een jaar jonger was dan de informele pensioenleeftijd van 68 van de partij.

"De macht zal nog meer geconcentreerd zijn in de handen van Xi Jinping", zegt Jean-Pierre Cabestan, een Chinese politiek expert aan de Hong Kong Baptist University. De nieuwe aangestelden zijn "allemaal loyaal aan Xi", zei hij. "Er is helemaal geen tegenwicht of checks and balances in het systeem."

Op zaterdag verliet de voorganger van Xi, de 79-jarige Hu Jintao, abrupt een vergadering van het Centraal Comité van de partij met een assistent die zijn arm vasthield. Dat riep vragen op over de vraag of Xi zijn bevoegdheden uitbreidde door andere leiders te verdrijven. Het officiële Xinhua News Agency meldde later dat Hu in slechte gezondheid verkeerde en moest rusten.

Xi en andere leden van het Permanent Comité – geen van allen vrouwen – verschenen voor het eerst als groep voor verslaggevers in de Grote Hal van het Volk, de zetel van de ceremoniële wetgevende macht van China in het centrum van Beijing.

De nummer 2 leider was Li Qiang, de partijsecretaris van Shanghai. Dat plaatst Li Qiang, die geen familie is van Li Keqiang, in de rij om premier te worden, de hoogste economische functionaris. Zhao Leji, die al lid was, werd gepromoveerd tot nr. 3, waarschijnlijk het hoofd van de wetgevende macht. Die posten moeten worden toegewezen wanneer de wetgever volgend jaar bijeenkomt.

Leiderschapsveranderingen werden aangekondigd toen de partij een congres van twee keer per decennium afsloot dat nauwlettend in de gaten werd gehouden voor initiatieven om een ​​economische malaise om te buigen of veranderingen te brengen in een ernstige "nul-Covid"-strategie die steden heeft gesloten en het bedrijfsleven heeft verstoord. Ambtenaren stelden investeerders en het Chinese publiek teleur door geen wijzigingen aan te kondigen.

De line-up leek te weerspiegelen wat sommige commentatoren 'Maximum Xi' noemden, waarbij loyaliteit belangrijker was dan bekwaamheid. Sommige nieuwe leiders hebben geen ervaring op nationaal niveau als vice-premier of minister, die doorgaans wordt gezien als een vereiste voor de functie.

De promotie van Li Qiang was een duidelijke bevestiging, omdat het hem in de rij stelt om premier te worden zonder achtergrond in de nationale regering. Li Qiang heeft een hechte band met Xi nadat ze begin jaren 2000 samenwerkten in de provincie Zhejiang in het zuidoosten.

Li Keqiang werd het afgelopen decennium buitenspel gezet door Xi, die zichzelf de leiding gaf over beleidsvormende organen. Li Keqiang werd zaterdag uitgesloten van de lijst van het nieuwe 205-koppige Centraal Comité van de partij, waaruit het Permanent Comité wordt gekozen.

Een andere afwijking van het Permanent Comité was Wang Yang, een voorstander van hervormingen die door sommigen werd gesuggereerd als een mogelijke premier. Wang (67) is onder de pensioengerechtigde leeftijd.

Andere nieuwe leden van het Permanent Comité zijn Cai Qi, de partijsecretaris van Beijing, en Ding Xuexiang, een functionaris van een carrièrepartij die wordt beschouwd als Xi's "alter ego" of stafchef. Wang Huning, een voormalige decaan van de rechtenfaculteit en hoofd ideologie, bleef in de commissie. Het nummer 7 lid is Li Xi, de partijsecretaris van de provincie Guangdong in het zuidoosten, het centrum van China's exportgerichte maakindustrie.

Het Centraal Comité heeft 11 vrouwen, of 5% van het totaal. Het 24-leden tellende Politburo, dat sinds de jaren negentig slechts vier vrouwelijke leden heeft, heeft er geen meer na het vertrek van vice-premier Sun Chunlan.

Partijplannen pleiten voor het creëren van een welvarende samenleving tegen het midden van de eeuw en het herstellen van China in zijn historische rol als politiek, economisch en cultureel leider.

Die ambities worden geconfronteerd met uitdagingen van veiligheidsgerelateerde beperkingen op de toegang tot westerse technologie, een vergrijzende beroepsbevolking en spanningen met Washington, Europa en Aziatische buren over handel, veiligheid, mensenrechten en territoriale geschillen.

Xi heeft opgeroepen tot de "grote verjonging van de Chinese natie" en een heropleving van de "oorspronkelijke missie" van de partij als sociaal, economisch en cultureel leider in een terugkeer naar wat hij ziet als een gouden tijdperk nadat het in 1949 aan de macht kwam.

Tijdens het congres riep Xi op tot snellere militaire ontwikkeling, "zelfredzaamheid en kracht" in technologie en verdediging van China's belangen in het buitenland, wat de kans op verdere conflicten vergroot.

De partij heeft de controle over ondernemers die banen en welvaart genereren aangescherpt, wat leidde tot waarschuwingen dat het terugdraaien van marktgerichte hervormingen zal wegen op de economische groei die in de eerste helft van dit jaar tot 2,2% daalde - minder dan de helft van de officiële doelstelling van 5,5%.

"Het is duidelijk een terugkeer naar een veel meer staatsgecontroleerde soort economie", zei Cabestan. "Dit betekent dat ze voor privézaken een nog kortere lijn zullen hebben, met overal partijcommissies."

Onder een hernieuwde propagandaslogan uit de jaren vijftig, 'gemeenschappelijke welvaart', dringt Xi er bij ondernemers op aan om de welvaartskloof in China te verkleinen door de lonen te verhogen en te betalen voor het scheppen van banen op het platteland en andere initiatieven.

Xi riep vorige week in een rapport aan het congres op tot "regulering van het mechanisme van vermogensopbouw", wat suggereert dat ondernemers mogelijk met nog meer politieke druk te maken krijgen, maar hij gaf geen details.

"Ik zou me zorgen maken als ik een zeer rijk persoon in China was", zei econoom Alicia Garcia Herrero van Natixis.

In zijn rapport benadrukte Xi het belang van nationale veiligheid en controle over China's leveringen van voedsel, energie en industriële goederen. Hij gaf geen indicatie van mogelijke veranderingen in het beleid die de toenmalige president Donald Trump ertoe brachten om in 2018 een tariefoorlog met Beijing te lanceren vanwege zijn technologische ambities.

De partij probeert Chinese makers van hernieuwbare energie, elektrische auto's, computerchips, ruimtevaart en andere technologieën te koesteren. Haar handelspartners klagen dat Beijing zijn leveranciers op ongepaste wijze subsidieert en afschermt van concurrentie.

De opvolger van Trump, Joe Biden, heeft bestraffende tariefverhogingen op Chinese goederen gehandhaafd en verhoogde deze maand de beperkingen op de toegang van China tot Amerikaanse chiptechnologie.

De partij heeft de controle over leiders uit de particuliere sector, waaronder e-commercegigant Alibaba Group, verscherpt. Onder politieke druk besteden ze miljarden dollars aan chipontwikkeling en andere partijinitiatieven. Hun aandelenkoersen op buitenlandse beurzen zijn gedaald als gevolg van onzekerheid over hun toekomst.

De partij zal "haar industriebeleid opvoeren" om de "brede kloof" te dichten tussen wat Chinese technologieleveranciers kunnen maken en wat nodig is voor smartphone-, computer- en andere fabrikanten, zeiden Garcia Herrero en Gary Ng van Natixis in een rapport.

In het buitenland zullen Chinese pogingen om leiderschap te laten gelden leiden tot "meer spanning en moeilijkheden", omdat "landen niet alleen het Chinese model gaan volgen", zegt Steve Tsang, directeur van het China Institute van de Universiteit van Londen.

Nu potentiële andersdenkenden gedwongen zijn te vertrekken, "is er niemand in Beijing die Xi Jinping kan adviseren dat dit niet de juiste weg is", zei Tsang.

Xi gaf geen indicatie dat Beijing zijn "nul-Covid"-strategie zal wijzigen, ondanks de publieke frustratie over herhaalde stadssluitingen die zijn overgekookt in protesten in Shanghai en andere gebieden.

Xi's prioriteiten op het gebied van veiligheid en zelfvoorziening zullen "de productiviteitsgroei van China slepen", aldus Julian Evans-Pritchard, Sheana Yue en Mark Williams van Capital Economics in een rapport. "Zijn vastberadenheid om aan de macht te blijven, maakt een koerscorrectie onwaarschijnlijk."

De gouverneur van de centrale bank, Yi Gang, en de banktoezichthouder, Guo Shuqing, ontbraken ook op de lijst van het Centraal Comité van zaterdag, wat aangeeft dat ze volgend jaar met pensioen gaan, zoals verwacht.

Xi schortte de pensioenregels op om generaal Zhang Youxia (72) in het Centraal Comité te houden. Dat stelt Zhang, een veteraan van China's oorlog in 1979 met Vietnam, in staat om als plaatsvervangend voorzitter van Xi aan te blijven in de commissie die de militaire vleugel van de partij bestuurt, het Volksbevrijdingsleger.

De partijelite stemde er in de jaren negentig mee in om de secretaris-generaal te beperken tot twee termijnen van vijf jaar in de hoop een herhaling van de machtsstrijd in de voorgaande decennia te voorkomen. Die leider wordt ook voorzitter van de militaire commissie en neemt de ceremoniële titel van president aan.

Xi leidde een hardhandig optreden tegen corruptie waarbij duizenden functionarissen in de val werden gelokt, waaronder een gepensioneerd lid van het Permanent Comité en plaatsvervangende ministers. Dat brak partijfracties en verzwakte potentiële uitdagers.

Xi ligt op schema om de eerste leider in een generatie te worden die zijn eigen opvolger kiest, maar heeft nog geen mogelijke kandidaten aangegeven. Hu Jintao en zijn voorganger, Jiang Zemin, werden beiden in de jaren tachtig uitgekozen door de toenmalige hoogste leider Deng Xiaoping.

Voorafgaand aan het congres werden bij een zeldzaam protest spandoeken met kritiek op Xi en "nul Covid" boven een grote hoofdweg in Beijing gehangen. Foto's van het evenement zijn verwijderd van sociale media. De populaire WeChat-berichtenapp sloot accounts af die ze doorstuurden.

De regering van Xi krijgt ook kritiek op massale detenties en andere vormen van misbruik tegen voornamelijk islamitische etnische groepen en het opsluiten van regeringscritici.






“Het is duidelijk een terugkeer naar een veel meer state-c