VN eist einde geweld in Haïti; sancties voor bendeleider

De VN-Veiligheidsraad heeft vrijdag unaniem een ​​resolutie aangenomen waarin wordt geëist onmiddellijk een einde te maken aan het geweld en de criminele activiteiten in Haïti en sancties op te leggen aan een machtige bendeleider. De Verenigde Staten en Mexico, die de tien pagina's tellende resolutie opstelden, stelden de stemming vanaf woensdag uit, zodat ze de tekst konden herzien in de hoop meer steun van de raadsleden te krijgen - en ze slaagden erin om goedkeuring te krijgen van alle 15 landen.

De Amerikaanse ambassadeur Linda Thomas-Greenfield zei onmiddellijk na de stemming dat de resolutie een eerste stap was om het Haïtiaanse volk te helpen en dat er een tweede resolutie werd voorbereid om de veiligheid van de door crisis geteisterde Caribische natie te helpen herstellen.

De definitieve tekst elimineerde een verwijzing naar een oproep van 7 oktober door de Raad van Ministers van Haïti voor de dringende uitzending van een internationale militaire macht om het geweld van het land aan te pakken en de humanitaire crisis te verlichten.
Ook verviel de melding van een brief van 8 oktober van de secretaris-generaal van de VN, Antonio Guterres, waarin de opties worden geschetst om de nationale politie van Haïti te helpen bij de bestrijding van hoge niveau's van bendegeweld.

Een tweede resolutie, waaraan donderdag laat nog werd gewerkt, zou de kwestie van de bestrijding van het geweld in Haïti aan de orde stellen. Het zou een internationale troepenmacht machtigen om de veiligheid in het land te helpen verbeteren als het wordt goedgekeurd.

Thomas-Greenfields zei maandag dat de "niet-VN" missie beperkt zou zijn in tijd en reikwijdte en zou worden geleid door een niet-gespecificeerd "partnerland" met een mandaat om indien nodig militair geweld te gebruiken.

De sanctieresolutie noemde slechts één enkele Haïtiaan - Jimmy "Barbecue" Cherizier, wiens bende een belangrijke brandstofterminal heeft geblokkeerd, wat tot ernstige tekorten heeft geleid. Cherizier, een voormalige politieagent die een alliantie van bendes leidt die bekend staat als de G9-familie en bondgenoten, zou worden getroffen met een reisverbod, bevriezing van tegoeden en een wapenembargo als de resolutie wordt aangenomen.

De resolutie zou echter ook een commissie van de Veiligheidsraad instellen om sancties op te leggen aan andere Haïtiaanse individuen en groepen wiens acties de vrede, veiligheid of stabiliteit van de armste natie van het westelijk halfrond bedreigen. Gerichte acties zijn onder meer criminele activiteiten, geweld en wapenhandel, mensenrechtenschendingen en belemmering van hulpverlening.

De politieke instabiliteit in Haïti is aan het sudderen sinds de nog steeds onopgeloste moord op president Jovenel Moïse vorig jaar, die te maken kreeg met protesten van de oppositie waarin werd opgeroepen tot zijn ontslag wegens beschuldigingen van corruptie en beweringen dat zijn termijn van vijf jaar was verstreken. Moïse ontbond het parlement in januari 2020 nadat wetgevers in 2019 geen verkiezingen hadden gehouden te midden van een politieke impasse.

Het dagelijkse leven in Haïti begon vorige maand uit de hand te lopen, slechts enkele uren nadat premier Ariel Henry zei dat brandstofsubsidies zouden worden afgeschaft, waardoor de prijzen zouden verdubbelen. De bende van Cherizier blokkeerde de brandstofterminal van Varreux om het ontslag van Henry te eisen en te protesteren tegen een piek in de aardolieprijzen.

Haïti was al in de greep van inflatie, met stijgende prijzen tot gevolg waardoor voedsel en brandstof voor velen onbereikbaar werden. Protesten hebben de samenleving op het breekpunt gebracht. Het geweld woedt en maakt ouders bang om hun kinderen naar school te sturen. Ziekenhuizen, banken en supermarkten hebben moeite om open te blijven. Schoon water is schaars en het land probeert een cholera-uitbraak het hoofd te bieden.

"Cherizier en zijn G9-bendeconfederatie blokkeren actief het vrije verkeer van brandstof van de Varreux-brandstofterminal - de grootste in Haïti", aldus de ontwerpresolutie. "Zijn acties hebben direct bijgedragen aan de economische verlamming en humanitaire crisis in Haïti." Het voegde eraan toe dat Cherizier "handelingen heeft gepleegd die de vrede, veiligheid en stabiliteit van Haïti bedreigen, en handelingen heeft gepland, geregisseerd of gepleegd die ernstige schendingen van de mensenrechten vormen."

In de verklaring staat verder dat terwijl Cherizier bij de politie diende, hij plande en deelnam aan een aanval in november 2018 door een gewapende bende in de wijk La Saline in de hoofdstad, waarbij ten minste 71 mensen omkwamen, meer dan 400 huizen werden verwoest en wat leidde tot de verkrachting van ten minste zeven vrouwen.

Hij leidde ook gewapende groepen "in gecoördineerde, brutale aanvallen in de wijken van Port-au-Prince in 2018 en 2019" en in een vijfdaagse aanval in meerdere wijken in de hoofdstad in 2020 waarbij burgers werden gedood en huizen in brand werden gestoken, stelt de resolutie.

In een video die vorige week op Facebook werd gepost, riep Cherizier de regering op om hem en G9-leden amnestie te verlenen. Hij zei in het Creools dat de economische en sociale situatie van Haïti met de dag verslechterde, dus "er is geen beter moment dan vandaag om het systeem te ontmantelen." Hij schetste een overgangsplan om de orde in Haïti te herstellen. Het zou de oprichting omvatten van een "Raad van Wijzen", met één vertegenwoordiger van elk van de 10 afdelingen van Haïti. Deze raad zou met een  interim-president regeren totdat er in februari 2024 presidentsverkiezingen zouden kunnen worden gehouden. Het roept ook op tot herstructurering van de nationale politie van Haïti en versterking van het leger.

De ontwerpresolutie spreekt “grote bezorgdheid uit over de extreem hoge niveaus van bendegeweld en andere criminele activiteiten, waaronder ontvoeringen, mensenhandel en de smokkel van migranten, en moorden, en seksueel en gendergerelateerd geweld, waaronder verkrachting en seksuele slavernij, evenals voortdurende straffeloosheid voor daders, corruptie en rekrutering van kinderen door bendes en de gevolgen van de situatie van Haïti voor de regio.”

De resolutie eist "een onmiddellijke stopzetting van geweld, criminele activiteiten en mensenrechtenschendingen die de vrede, stabiliteit en veiligheid van Haïti en de regio ondermijnen." En het dringt er bij "alle politieke actoren" op aan om onderhandelingen aan te gaan om de crisis te boven te komen en om wetgevende en presidentsverkiezingen mogelijk te maken "zodra de lokale veiligheidssituatie dit toelaat".