Koning Charles III brengt hulde aan zijn moeder

"Koningin Elizabeth was een goed geleefd leven", zei koning Charles III, terwijl hij zijn 'lieveling mama's' belofte van levenslange dienst hernieuwde. In een emotionele eerste toespraak tot de natie prees hij haar warmte, humor en vermogen om het beste in mensen te zien.

Prins William en Catherine worden prins en prinses van Wales, zei hij, terwijl hij zijn liefde uitte voor zijn zoon prins Harry en diens vrouw Meghan.

Klokken luidden vrijdag in heel Groot-Brittannië en rouwenden stroomden naar de paleispoorten om koningin Elizabeth II te eren, terwijl het land zich voorbereidde op een nieuw tijdperk onder een nieuwe koning. Over de hele wereld werd haar uitzonderlijke regering herdacht, gevierd en besproken.

Koning Charles III heeft een groot deel van zijn 73 jaren besteed aan de voorbereiding van de rol. De koningin is donderdag op 96-jarige leeftijd vredig overleden in Balmoral in Schotland.

De toespraak van koning Charles III werd uitgezonden als een herdenkingsdienst aan de overleden koningin in de St Paul's Cathedral.

In de toespraak zei de 73-jarige koning: "Haar toewijding en devotie als koningin heeft nooit afgezien, in tijden van verandering en vooruitgang, in tijden van vreugde en viering, en in tijden van verdriet en verlies."

Hij kondigde aan dat zijn zoon William de titel prins of Wales krijgt en zijn vrouw Catherine is prinses of Wales. En hij sprak zijn "liefde uit voor Harry en Meghan, terwijl ze hun leven in het buitenland blijven opbouwen".

Hij erkende dat zijn leven nu was veranderd en zei: "Het zal voor mij niet langer mogelijk zijn om zoveel van mijn tijd en energie te besteden aan de goede doelen en zaken waar ik zo veel om geef. Maar ik weet dat dit belangrijke werk zal doorgaan in de vertrouwde handen van anderen."

Erfgenaam van de troon prins William zal nu de voormalige Schotse titels van de koning op zich nemen en verantwoordelijkheid nemen voor het hertogdom Cornwall.

"Met Catherine naast hem zal onze nieuwe prins en prinses van Wales, ik weet het, onze nationale gesprekken blijven inspireren en leiden, en helpen om de marginalen naar het middelpunt te brengen waar vitale hulp kan worden gegeven", zei de koning.

Vooruitkijkend naar de begrafenis van de koningin, sprak de koning de hoop uit dat ondanks het verdriet dat rond de natie en het Gemenebest werd gevoeld, mensen "zich zouden herinneren en kracht putten uit het licht van haar voorbeeld".

Hij besloot: "En tegen mijn lieve mama, nu je aan je laatste grote reis begint om je bij mijn lieve papa te voegen, wil ik gewoon dit zeggen: bedankt. Bedankt voor je liefde en toewijding aan onze familie en aan de familie van naties die je al die jaren zo ijverig hebt gediend.

"Mogen 'vluchten van engelen u tot uw rust zingen'."

Eerder, in een van zijn eerste grondwettelijke taken als monarch, hield de koning een persoonlijke audiëntie bij premier Liz Truss in Buckingham Palace. Hij vertelde Truss, die dinsdag door zijn moeder werd benoemd, dat de dood van de koningin "het moment was waar ik bang voor was, zoals ik weet dat veel mensen hebben, maar we zullen proberen alles draaiende te houden".

Kort daarvoor scheen de zon fel toen de nieuwe koning met Camilla uit de staatslimousine voor het paleis tevoorschijn kwam om de mensen die zich daar hadden verzameld, de hand te schudden.

Met gejuich en spontane kreten van "God save the King", zwol de menigte aan tegen de barrières die zich over de hele lengte van het voorplein van het paleis waren opgesteld.

In Westminster op vrijdag brachten parlementsleden en landheren hulde aan de koningin, waarbij Truss haar omschreef als "een van de grootste leiders die de wereld ooit heeft gekend".

Het volgde op saluutschoten en kerkklokken in het hele land na de dood van de koningin.

Het paleis heeft verdere details vrijgegeven over wat er de komende dagen gaat gebeuren. De datum van de begrafenis van de koningin is nog niet bekend, maar zal naar verwachting in de komende twee weken zijn.

Daarvoor zal haar kist 24 uur in Edinburgh liggen en zal dan naar Londen verhuizen om opgebaard te worden. Terwijl het opgebaard ligt in Westminster Hall, mag het publiek langs lopen en zijn respect betuigen.

Er zal geen fysiek condoleanceregister zijn dat het publiek kan ondertekenen, maar het paleis heeft een online condoleanceregister geopend.

Koning Charles verklaarde eerder dat een periode van rouw voor de koninklijke familie en het huishouden in acht moet worden genomen tot zeven dagen nadat zijn moeder in Windsor is begraven.

De toetredingsraad op zaterdag zal worden bijgewoond door de zoon van de koning, prins William, de nieuwe prins van Wales.

Het wordt ook bijgewoond door uitgenodigde Privy Councilors en huidige ministers van de regering, maar dat kunnen ook voormalige ministers, premiers en hogere geestelijken zijn.

Na de vergadering zal de hoofdproclamatie, waarin Charles als koning wordt aangekondigd, worden voorgelezen vanaf het balkon met uitzicht op Friary Court in St James's Palace, centraal Londen.