Rapport: Europa kampt met ergste droogte in 500 jaar

Europa wordt geconfronteerd met de ergste droogte in minstens 500 jaar. Tweederde van het continent is in een staat van paraatheid of waarschuwing, waardoor de binnenvaart, de elektriciteitsproductie en de opbrengsten van bepaalde gewassen verminderen, zei een agentschap van de Europese Unie.

Het augustus-rapport van de European Drought Observatory (EDO), onder toezicht van de Europese Commissie, zei dat 47% van Europa onder waarschuwingsomstandigheden verkeert, met een duidelijk tekort aan bodemvocht, en 17% in een staat van paraatheid, waarbij de vegetatie wordt aangetast.

"De ernstige droogte die veel regio's van Europa sinds het begin van het jaar heeft getroffen, is vanaf begin augustus verder uitgebreid en verslechterd", aldus het rapport, eraan toevoegend dat de West-Europa-mediterrane regio waarschijnlijk warmer en droger zou worden dan normale omstandigheden tot november.

Een groot deel van Europa heeft deze zomer te maken gehad met wekenlange baktemperaturen, die de droogte hebben verergerd, bosbranden hebben veroorzaakt, gezondheidswaarschuwingen hebben veroorzaakt en hebben geleid tot oproepen tot meer actie om de klimaatverandering aan te pakken.

De huidige droogte leek de ergste in minstens 500 jaar te zijn, ervan uitgaande dat definitieve gegevens aan het einde van het seizoen de voorlopige beoordeling bevestigden, aldus de Commissie in een verklaring.

De zomergewassen hebben geleden: in 2022 zal de opbrengst voor korrelmaïs 16% lager zijn dan het gemiddelde van de voorgaande vijf jaar en de opbrengst van sojabonen en zonnebloemen zal dalen met respectievelijk 15% en 12%.

De opwekking van waterkracht is getroffen, met verdere gevolgen voor andere elektriciteitsproducenten als gevolg van een tekort aan water om koelsystemen te voeden. Lage waterstanden hebben de binnenvaart, zoals langs de Rijn, belemmerd, met verminderde scheepsladingen voor het vervoer van kolen en olie.

Het EDO zei dat half augustus regenval de omstandigheden misschien heeft verlicht, maar in sommige gevallen was het gepaard gegaan met onweersbuien die verdere schade aanrichtten. De droogte-indicator van het observatorium is afgeleid van metingen van neerslag, bodemvocht en de fractie van zonnestraling die door planten wordt geabsorbeerd voor fotosynthese.

Het droogteobservatorium maakt deel uit van de onderzoeksvleugel van de Europese Commissie. In reactie daarop waarschuwde de Commissie dat voorlopige gegevens erop wijzen dat "de huidige droogte nog steeds de ergste sinds minstens 500 jaar lijkt te zijn".

De aanhoudende hittegolf en watertekorten hebben "een ongekende druk op de waterstanden in de hele EU veroorzaakt", zei onderzoekscommissaris Mariya Gabriel. "We merken momenteel een bosbrandseizoen dat aanzienlijk boven het gemiddelde ligt en een belangrijke impact op de gewasproductie. Klimaatverandering is ongetwijfeld elk jaar meer merkbaar", voegde ze eraan toe.

Het rapport waarschuwde dat bijna alle rivieren in Europa tot op zekere hoogte zijn opgedroogd. Afgezien van de duidelijke impact op boten, raken droge rivieren ook de energiesector, die al in crisis verkeert. Waterkracht is volgens het rapport met maar liefst 20% gedaald.

Het rapport waarschuwt dat de situatie verslechtert in landen als Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk, Duitsland, Nederland, België, Luxemburg, Roemenië, Hongarije, Noord-Servië, Oekraïne, Moldavië, Ierland en het Verenigd Koninkrijk.

De grimmige waarschuwing van de onderzoekers volgt snel dalende rivierniveaus in heel Europa die overblijfselen uit het verleden hebben blootgelegd - inclusief zogenaamde "hongerstenen" die waarschuwen voor mogelijke hongersnood en de gezonken overblijfselen van nazi-schepen uit de Tweede Wereldoorlog.

En in het Verenigd Koninkrijk, waar in verschillende regio's een officiële droogte is uitgeroepen, hebben sommige bomen een herfsttint van kastanjebruin gekregen - in wat als een "valse herfst" wordt beschouwd vanwege de hitte.