Salman Rushdie in de nek gestoken in New York

Salman Rushdie, de in India geboren romanschrijver die jarenlang ondergedoken zat, nadat Iran moslims had aangespoord hem te vermoorden vanwege zijn schrijven, is vrijdagmorgen in zijn nek en torso gestoken op het podium tijdens een lezing in de deelstaat New York. De politie zei dat hij per vliegtuig naar een ziekenhuis was gebracht.

Hij werd vrijdagavond vroeg nog geopereerd, zei de staatspolitie. Schrijvers en politici over de hele wereld hebben de aanval veroordeeld als een aanval op de vrijheid van meningsuiting.

Een man haastte zich naar het podium van het Chautauqua-instituut en sprong naar Rushdie (75) toen hij werd voorgesteld om een ​​lezing te geven over artistieke vrijheid voor een publiek van honderden, zeiden ooggetuigen.

Verbijsterde aanwezigen hielpen om de aanvaller van Rushdie te ontworstelen, die op de grond was gevallen. Een trooper van de New York State Police die tijdens het evenement beveiliging bood, arresteerde de aanvaller. De politie identificeerde de verdachte als Hadi Matar, een 24-jarige man uit Fairview, New Jersey, die een toegangsbewijs voor het evenement had gekocht.

"Een man sprong op het podium van ik weet niet waar vandaan en begon wat leek op hem op de borst te slaan, herhaalde vuistslagen in zijn borst en nek", zei Bradley Fisher, die in het publiek was. "Mensen schreeuwden en schreeuwden en snakten naar adem."

Een dokter in het publiek hielp Rushdie verzorgen terwijl de hulpdiensten arriveerden, zei de politie. Henry Reese, de moderator van het evenement, liep een lichte hoofdwond op. De politie zei dat ze samenwerkten met federale onderzoekers om een ​​motief te achterhalen. Ze hebben het gebruikte wapen niet beschreven.

Rushdie, die werd geboren in een moslim Kashmiri-familie in Bombay, nu Mumbai, voordat hij naar het Verenigd Koninkrijk verhuisde, wordt al lang met de dood bedreigd voor zijn vierde roman, "The Satanic Verses", waarvan sommige moslims zeiden dat deze, godslasterlijke passages bevat. De roman werd in 1988 verboden in veel landen met een grote moslimbevolking.

Een paar maanden later sprak ayatollah Ruhollah Khomeini, toen de hoogste leider van Iran, een fatwa of religieus edict uit, waarin moslims werden opgeroepen de romanschrijver en iedereen die betrokken was bij de publicatie van het boek, wegens godslastering te doden.

Rushdie, die zijn roman 'behoorlijk mild' noemde, dook bijna tien jaar onder. Hitoshi Igarashi, de Japanse vertaler van de roman, werd in 1991 vermoord. De Iraanse regering zei in 1998 dat ze de fatwa niet langer zou steunen, en Rushdie heeft de afgelopen jaren relatief vrij geleefd.

Iraanse organisaties, waarvan sommige gelieerd zijn aan de regering, hebben een premie van miljoenen dollars opgehaald voor de moord op Rushdie. En Khomeini's opvolger als opperste leider, ayatollah Ali Khamenei, zei in 2019 nog dat de fatwa "onherroepelijk" was.

Irans semi-officiële Fars News Agency en andere nieuwszenders hebben in 2016 geld gedoneerd om de premie met US$ 600.000 te verhogen. Fars noemde Rushdie een afvallige die "de profeet beledigde", in zijn bericht over de aanval van vrijdag.

'Geen gebruikelijke schrijver'
Rushdie publiceerde in 2012 memoires over het leven onder de fatwa genaamd "Joseph Anton", het pseudoniem dat hij gebruikte toen hij in de Britse politiebescherming zat. Zijn tweede roman, 'Midnight's Children', won de Booker Prize. In februari verschijnt zijn nieuwe roman 'Victory City'.

De Britse premier Boris Johnson zei geschokt te zijn dat Rushdie werd neergestoken, terwijl hij een recht uitoefende dat we nooit zouden moeten ophouden te verdedigen.

Rushdie was bij de instelling in het westen van New York voor een discussie over de Verenigde Staten die asiel verlenen aan kunstenaars in ballingschap en "als een thuis voor vrijheid van creatieve expressie", aldus de website van de instelling.

Er waren geen duidelijke veiligheidscontroles bij het Chautauqua-instituut, een monument gesticht in de 19e eeuw in het gelijknamige stadje aan het meer. Het personeel controleerde eenvoudig de passen van mensen voor toelating, zeiden de aanwezigen.

"Ik had het gevoel dat we daar meer bescherming nodig hadden, omdat Salman Rushdie geen gewone schrijver is", zei Anour Rahmani, een Algerijnse schrijver en mensenrechtenactivist die in het publiek zat. "Hij is een schrijver met een fatwa tegen hem."

Michael Hill, de president van de instelling, zei op een persconferentie dat ze de gewoonte hadden om samen te werken met de staats- en lokale politie om evenementenbeveiliging te bieden. Hij beloofde dat het zomerprogramma spoedig zou worden voortgezet.

"Ons hele doel is om mensen te helpen overbruggen wat verdeeldheid zaait in de wereld," zei Hill. "Het ergste wat Chautauqua kan doen, is terugtrekken van zijn missie in het licht van deze tragedie, en ik denk niet dat meneer Rushdie dat ook zou willen."

Rushdie werd in 2016 Amerikaans staatsburger en woont in New York City. Hij is een felle criticus van religie over het hele spectrum en uitgesproken over onderdrukking in zijn geboorteland India, ook onder de hindoe-nationalistische regering van premier Narendra Modi.

PEN America, een belangenorganisatie voor de vrijheid van meningsuiting waarvan Rushdie een voormalig president is, zei dat het "wankelde van shock en afschuw" over wat het een ongekende aanval op een schrijver in de Verenigde Staten, noemde. "Salman Rushdie is al tientallen jaren het doelwit van zijn woorden, maar heeft nooit teruggedeinsd of gewankeld", zei Suzanne Nossel, de CEO van PEN, in de verklaring. Eerder op de ochtend had Rushdie haar een e-mail gestuurd om te helpen bij het verhuizen van Oekraïense schrijvers die hun toevlucht zochten, zei ze.