Mensen wachten op hun paspoort bij het ministerie van Immigratie en Emigratie in Colombo, Sri Lanka. Het faillissement heeft de regering van het eiland tot stilstand gebracht. (Foto: AP)
Een dag nadat de president van Sri Lanka was gevlucht, wachtte Mohamed Ishad buiten een immigratiekantoor in de buurt van de hoofdstad, met documenten in zijn hand waarvan hij hoopt dat zijn paspoort vernieuwd zal worden zodat hij ook kan vertrekken. Nu het land in de zwaarste economische crisis zit, heeft Ishad geen baan, vertrouwt hij op familieleden voor financiële hulp en verkoopt hij groenten om zijn vrouw en drie kinderen te voeden. Hij wil naar Japan om daar werk te vinden, zodat hij geld naar huis kan sturen.

Ishad is er kapot van om zijn familie achter te laten, maar heeft het gevoel dat er geen keuze - en geen kans - is in zijn land. "Het is niet goed om nu in Sri Lanka te wonen - als je een goed leven wilt, moet je vertrekken", zei hij. Niet alleen is de economie ingestort, maar "er functioneert momenteel nauwelijks een regering."

Het faillissement heeft de regering van het eiland tot stilstand gebracht. De ooit geliefde en nu verguisde voormalige president Gotabaya Rajapaksa vluchtte naar Singapore voordat hij vorige week aftrad. De waarnemend president en premier, Ranil Wickremesinghe, wordt gezien als zijn gevolmachtigde en wordt tegengewerkt door woedende menigten.

Het Parlement zal naar verwachting woensdag, vandaag, een nieuwe president kiezen, wat de weg vrijmaakt voor een nieuwe regering. Het is echter onduidelijk of dat genoeg is om een ​​verbrijzelde economie te herstellen en een woedende natie van 22 miljoen mensen tevreden te stellen die gedesillusioneerd is geraakt door politici van alle soorten en maten.

De politieke onrust heeft de bezorgdheid vergroot dat oplossingen voor de crisis, waaronder cruciale hulp van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), vertraging kunnen oplopen.

"Op dit moment is het oog op de bal", zegt Dayan Jayatilleka, een voormalig diplomaat en politiek analist. "Het is alsof je midden in een serieuze operatie zit, iedereen, van de topchirurg tot de anesthesist, liep de operatiekamer uit om een ​​revolutie te beginnen - maar ze moeten terugkomen en de operatie afronden voordat de patiënt dood is."

Het IMF houdt de situatie nauwlettend in de gaten, maar een eventueel reddingspakket zal afhankelijk zijn van de schuldsaneringsstrategie en politieke stabiliteit van Sri Lanka. "Mensen denken waarschijnlijk: met wie praten we? Houden jullie niet van de economie? Wil de echte president alsjeblieft opstaan?" zei Jayatilleka.

Het land is al maanden op scherp, veroorzaakt door een valutacrisis die de invoer van essentiële goederen zoals brandstof, voedsel en medicijnen heeft verlamd. Artsen waarschuwen mensen om niet ziek te worden, terwijl gezinnen worstelen om drie maaltijden per dag te eten in een land dat ooit een inspiratiebron was in Zuid-Azië vanwege de groeiende middenklasse en het hoge inkomen per hoofd van de bevolking.

Nu heeft de regering een schuld US$ 51 miljard en kan ze haar leningen niet betalen. De munteenheid is met 80% ingestort, waardoor de invoer duurder is geworden en de inflatie is verslechterd. Sri Lanka heeft slechts US$ 25 miljoen aan bruikbare buitenlandse reserves en heeft US$ 6 miljard nodig om de komende maanden overeind te blijven.

"Het aftreden van Gotabaya is een probleem dat is opgelost - er zijn er nog veel meer. Ze zullen doorgaan als we niet de juiste keuze maken bij het kiezen van onze leiders", zegt Bhasura Wickremesinghe, een 24-jarige student maritieme techniek.

De meest omstreden presidentskandidaat is Wickremesinghe, die op steun van de regeringspartij kan rekenen. Demonstranten zijn al weken bijeen om hem uit zijn ambt te zetten en beschuldigen hem ervan de Rajapaksa-dynastie te beschermen. Als hij wordt genomineerd en gekozen, wordt het een 'kruitvat', zei Jayatilleka.

De zesvoudig premier, die tevens minister van Financiën is, werd in mei door Rajapaksa aangesteld om moeilijke onderhandelingen te beginnen met kredietverstrekkers en financiële instellingen. Hij heeft ook beloofd het politieke systeem te herzien om de presidentiële bevoegdheden in te perken. Maar zijn impopulariteit groeide naarmate de rijen voor brandstof langer werden, voedselprijzen stegen en stroomonderbrekingen door gingen.

Hij noemde de demonstranten onlangs 'fascisten' en legde de noodtoestand op nadat zijn kantoor was ingenomen en zijn privéwoning in brand was gestoken.

Andere kandidaten zijn Dullas Alahapperuma, een voormalige minister onder Rajapaksa die wordt gesteund door enkele leden van de regerende coalitie, en Anura Dissanayake, een marxistische leider wiens publieke steun tijdens de crisis is gegroeid. Een verwachte kandidaat, Sajith Premadasa, de leider van de belangrijkste oppositiepartij, heeft zijn steun gegeven aan Alahapperuma.

Wickremesinghe is de enige wetgever van zijn partij die een zetel in het parlement heeft nadat het in 2020 een vernederende nederlaag leed, waardoor zijn publieke steun en politieke gewicht werden beperkt. Velen zien hem niet als een legitieme leider ondanks zijn doorgewinterde politieke carrière en expertise, zei Bhavani Fonseka, een senior onderzoeker bij het in Colombo gevestigde Center for Policy Alternatives.

"Deze politieke onzekerheid is dodelijk voor de economie - dat moet snel worden opgelost en op een manier die de mensen in het land tevreden stelt", zegt W.A. Wijewardena, voormalig vice-gouverneur van de Sri Lankaanse centrale bank. Er is onmiddellijk een routekaart nodig, gericht op het stimuleren van de export, het verhogen van de inkomsten door nieuwe belastingen en het verlagen van de uitgaven, maar dit alles kan niet worden bereikt als er geen stabiele regering is, voegde hij eraan toe.

Veel mensen snakken op dit moment naar een tastbare verandering in hun leven, zei Fonseka, en geven niet om de complexe onderhandelingen. "Voor hen is het de basis van brandstof en voedsel - krijgen ze het of niet?"

Ze zei dat wie de regering ook vormt, "niet kan regeren zoals voorheen, ze zullen beter moeten communiceren met het publiek en de demonstranten om te laten zien dat ze anders zijn."

"Maar als het iemand is die het vertrouwen van de mensen niet heeft, dan zullen de tumultueuze protesten doorgaan en zal er geen stabiliteit zijn of zullen er geen oplossingen in de nabije toekomst in zicht zijn."