‘Holocaust herdenken om soortgelijk geval te voorkomen’

Als mens moet iedereen leren over de Holocaust om een soortgelijk geval, misdaden tegen de menselijkheid te voorkomen in de toekomst. “Het is niet alleen voor de Joden belangrijk, maar voor de gehele mensheid”, zegt niet-residerend Israëlische ambassadeur Itai Bardov in gesprek met Starnieuws. Hij legde gisteren samen met zijn directeur Sharon Farhi Benyi voor Caribische Zaken een krans bij het Holocaust namenmonument op het terrein van de Neve Shalom Synagoge aan de Keizerstraat. “Een grote eer en voor mij persoonlijk heel belangrijk, niet alleen als Jood of Israëliër, maar als mens.”

Afgelopen maand, was het 77 jaar geleden dat concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz, het internationale symbool van de Holocaust, werd bevrijd. Sinds 2015 is de bevrijdingsdatum 27 januari 1945, een door de VN vastgestelde internationale dag van herdenking: The Holocaust Memorial Day. In verschillende landen worden op die dag de miljoenen slachtoffers van de Holocaust en andere genocides herdacht.

De Israëlitische Gemeente Suriname (IGS) herdenkt de slachtoffers ook jaarlijks. “Vergeet nooit. We zijn niet blijven hangen in wat ons is overgekomen, we kijken vooruit maar we zullen nooit vergeten’, zegt IGS-voorzitter Jules Donk. De lokale internationale herdenkingsdag van de Holocaust wordt in het klein gehouden zonder er ruchtbaarheid aan te geven. Bardov ziet graag dat de dag nationaal wordt herdacht in Suriname. In Panama, zijn standplaats gebeurt dit al; hij sprak vorige maand het Panamese parlement toe tijdens een bijzondere zitting.

Volgens de diplomaat is er geen mens op aarde die geen aandacht aan de Internationale herdenkingsdag van de Holocaust zou willen besteden. De Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog “moet ons eraan herinneren dat niet alleen Joden werden vermoord door Nazi’s om wie ze waren”. Ook anderen als zigeuners, homoseksuelen, politiek andersdenkenden, gekleurde personen werden slachtoffer van het Naziregiem. “Wij moeten onze stemmen laten horen zodra wij merken dat iemand oneerlijk wordt behandeld, enkel alleen om de huidskleur, religie of gender. Dat is de eerste les die wij moeten leren.”

Gisteren presenteerde Bardov zijn geloofsbrieven aan president Chan Santokhi. Evenals zijn voorgangers gebruikte hij zijn aanwezigheid in Paramaribo voor een kennismaking met de lokale Joodse gemeente. “Met de Joodse gemeenschap heb ik persoonlijk een band mee, we hebben een gedeelde erfgoed. Ik leer over hun historie, hoe het hen vergaat in Suriname en wat ik voor hun kan betekenen.”

Zelf denkt hij aan online-trainingen voor jongeren over bijvoorbeeld het Jodendom of Israël. Partijen kunnen samen projecten ontwikkelen. En Israël kan de gemeenschap bijstaan in behoud van de Holocaustherdenking en gemeenschap. De Joodse gemeenschap is deel van de Surinaamse samenleving met een eigen historie, net als de overige bevolkingsgroepen. “We kunnen de lokale overheid helpen in het verspreiden van deze historie.”

Donk ziet de diplomaat als een schakel tussen de gemeente en Israël. “Het is altijd goed om een ambassadeur te vriend hebben”, die kan ondersteunen bij het aanboren van netwerken en contacten voor projecten. En ingeval Surinaamse Joden een alia willen maken, emigratie naar Israël dan heb je de ambassade soms nodig, stelt hij.

“Het is geen kwestie van emotioneel, maar meer een van wederzijds belang”, geeft Bardov aan. Joodse diaspora heeft Israël nodig en visa versa, “we zijn afhankelijk van elkaar. Na de Tweede wereldoorlog vraagt niemand zich meer af of Joden een vaderland en veilige haven hebben.” Israël zal zijn diaspora waar ter wereld in bescherming nemen. Het land staat voor veel uitdagingen en kan alle ondersteuning van zijn diaspora gebruiken.

De IGS-voorzitter benadrukt dat de gemeente zich uitsluitend bezighoudt met religieuze zaken, terwijl de ambassadeur zich focust op de internationale betrekkingen. Toch heeft de kleine gemeente een rol te spelen in de relatie Suriname-Israël. “Wij kunnen misschien onze invloed aanwenden in de internationale betrekkingen”, stelt Donk.

Want voor het werk praten diplomaten graag met lokalen over het land, politieke klimaat, zakendoen, toekomst perspectieven en verhoudingen tussen de religieuze en etnische groepen, etc. “Wij wonen hier en weten wat er omgaat in het land. Wij proberen Suriname dan ook zo goed mogelijk uit te dragen.”

Het Holocaust monument in Paramaribo werd in maart 2016 onthuld. Naast de namen zijn geboorte- en overlijdensdatum en concentratiekamp van de circa 105 Surinaamse Joden af te lezen. Voornamelijk jongeren, die voor studie, familiebezoek of op zakenreis in Nederland waren, werden vermoord in de jaren 1939-1945 - Tweede Wereldoorlog. De jongste was Rebecca Polak, 12 jaar en de oudste was Helène Leefmans-Ballin 85 jaar.