Dag der Democratie; beleving fragiel

Vaak blijkt dat democratie en de beleving ervan in vele politieke rechtsstelsels een zeer fragiel fenomeen is. Het zo belangrijke concept van de interdependentie tussen mensenrechten en democratie wordt heel vaak als cohesief bestendig beleid losgelaten. Kijken we om ons heen, dan blijkt nog altijd dat in vele overheidsbesluiten, en beleidsbeslissingen, willekeur en eigenmachtig optreden de boventoon voeren, en het woord democratie meer een holle frase wordt.  

Overheden zouden best de hand in eigen boezem moeten steken om de graadmeters van democratie en vooral de houvast uit te toetsen. Soms is dit flagrant merkbaar, zoals in tijden van parlementsverkiezingen, of tijdens  de merkbare platvloerse beneden niveau-debatten, soms  in strijd met de wet en regelgeving, (z.a xenofobie en oproeping van haat, het voeden van rassentimenten). Ook merken we de eroderende democratie wanneer wij bijv. naar bepaalde overheidsbesluiten kijken, zoals politieke benoemingen, bestrijding van de armoede, onderwijs, huisvesting, in verschillende dienstensectoren, en de voortwoekerende  corruptie. Het is de overheid die een sterke verantwoordelijkheid draagt om de burger te beschermen tegen onrecht, willekeur,  ongefundeerde machtsvertoon. Democratie is onderworpenheid aan wet en het recht, je controleerbaar houden, via transparantie, informatie en communicatie aan het publiek. Maar ook wat er binnen de (politieke) muren afspeelt, is democratie. Burgers behoren dat te weten, zuiverheid en  'clean governance' zijn de sleutelwoorden, voor een kwalitatief hoog aangeschreven democratisch rechtssysteem in een natie.

Deze Dag van de Democratie is dus misschien een van de belangrijkste aandachtsmomenten, zo niet de belangrijkste. Men zou inspiratie en trotsheid moeten ontlenen in de natie en inderdaad vele regeringen kunnen alleen maar lippen diensten bewijzen in plaats van een inhoudelijke toelichting, los van eigen persoonlijk of politieke belang. Gezagsdragers hebben een plicht en verantwoordelijkheid om de functionering van de rechtsstaat en democratie coûte que coûte en stelselmatig aan een een discussie en evaluatie  te onderwerpen. De onafhankelijke rechterlijke macht is er een van de pijlers en hoekstenen van de democratie, doch niet uitsluitend. Regeringen en parlementen behoren eveneens in nauwe betrokkenheid met  het volk, verdere inhoud te geven aan de intrinsieke waarde van democratie en de rechtsstaat.

Wij hopen dat de regering en overheid voldoende aandacht schenkt op een dag als vandaag, om wetenschappelijk debatten te entameren, een politieke revue te passeren in instituten zoals het parlement en binnen de rechterlijke macht, om de ontwikkeling van democratie en rechtsstaat een voorbeeldige plaats te geven, en zwakheden te onderkennen en bij te stellen. Dit mag niet symbolisch zijn, doch vooral in de vorm van actieve campagnes en informatiestromen aan burgers en instituten, zodat  de samenleving  vertrouwen krijgt in een overheid en daadwerkelijk gelooft in een regering en Parlement, als  hoeders en beschermers van de rechtsstaat.    

Sardhanand Panchoe
15 Sept 2021