Op 1 juli 1863 waren de Afrikanen die sedert 1853 op hun vrijheid hadden gewacht blij en dachten dat zij vrij zouden zijn na slopende decennia van uiterst wrede slavernij. De afkondiging van het afschaffen van de slavernij was overigens al in augustus 1862 door het koloniaal bestuur namens de Nederlandse koning gedaan. De Afrikanen die werkzaam waren in de huishouding, op de velden op de plantages en als ambachtslieden dachten verlost te zijn van de fysieke ketenen en de bandeloosheid van de kolonialisten, zijn echter bedrogen uitgekomen.

Na 1863 moesten zij nog tien jaar, nu tegen een schamel loon, op de plantages ploeteren. In deze periode hebben de kolonialisten optimaal gebruik gemaakt om de Afrikanen zoveel mogelijk te verdelen en allerhande complexen bij te brengen. Deze periode was dan ook het decennium waarin de basis is gelegd voor de mentale slavernij.

Wie wel echt blij waren met 1 juli 1863 waren kolonialisten die in Nederland woonden en houders waren van tot slaaf gemaakte Afrikanen en plantage eigenaren in Suriname. Zij hebben namelijk van de toenmalige Nederlandse regering een bedrag van 9.873.300 florijn als compensatiegelden ontvangen voor het in vrijheid stellen van tot slaaf gemaakte Afrikanen. In termen van koopkracht van 2016 komt dit bedrag neer op 104.687.591 miljoen euro. Tachtig procent van dit bedrag is in Nederland aan houders van plantages in Suriname, uitgekeerd.

De 32.911 tot slaaf gemaakten op 1 juli 1863 daarentegen hebben van de toenmalige Nederlandse regering behalve nog tien jaar slavernij, geen enkele vorm van compensatie ontvangen voor hun jarenlange noeste arbeid: geen grond, geen werktuigen, geen agrarische opleidingen, geen geld en ook niet de mogelijkheid om naar hun moederland, Afrika terug te keren. Integendeel konden zij leningen sluiten voor hun aan te schaffen kleding en schoeisel.

Inmiddels heeft het Kennisinstituut voor Onderzoek naar Genocide en Reparaties, werkarm van de Nationale Reparatie Commissie Suriname de loonsom die de Afrikanen gedurende de periode 1684-1939 is onthouden, berekend. Op basis van het tijdvak 1684-1873 was dit bedrag 3.524.134.551 florijnen, wat neerkomt op een bedrag met een koopkracht van 36.264.712.205 miljard euro’s met de koopkracht van 2016. Welnu deze openstaande rekening voor dit onrecht dat de Afrikanen in de koloniale tijd is aangedaan, komt overeen met meer dan miljard euro. Overigens hebben ook de Inheemsen, de contractarbeiders en de buru’s zwaar geleden onder het Nederlandse kolonialisme. In één adem noemen wij ook het onrecht dat Louis Gerardus Doedel en Anton de Kom in de koloniale tijd in de dertiger Jaren van de vorige eeuw is aangedaan.

Langzaam maar zeker komen hedendaagse Nederlandse regeringen er niet meer onderuit om excuses aan de nakomelingen van het Surinaamse volk aan te bieden voor de afschuwelijke manier waarop hun voorvaderen Suriname en de Surinamers hebben verdeeld, leeggeplunderd en op een structureel uitgemergelde manier hebben achtergelaten.

De huidige Surinaamse regering wordt aanbevolen om het vraagstuk van excuses en reparaties op de Surinaamse-Nederlandse agenda te plaatsten. Daarbij zal Suriname als onderdeel van de Caricom zeker op de ondersteuning van de overige Caricom-landen kunnen rekenen. Inmiddels hebben de Caricom regeringsleiders en staatshoofden overigens al een Tien Punten Programma voor Reparaties enige Jaren geleden goedgekeurd. Het is uiteraard ook van belang dat grote delen van de Surinaamse bevolking zich verenigen ter ondersteuning van de regering om de excuses voor het slavernijverleden en de reparaties voor elkaar te krijgen.