Wordt Suriname binnenkort technisch failliet verklaard?

De kredietbeoordelaar Fitch Ratings heeft onlangs de kredietwaardigheid van Suriname opnieuw verlaagd, van C naar RD (Restricted Default). Het is hiermee de derde keer in korte tijd dat Suriname door dit internationale ratingbureau wordt aangemerkt als wanbetaler. Suriname had tot 31 maart de tijd om haar renteschulden bij verschillende buitenlandse obligatiehouders te betalen. Suriname had tevergeefs geprobeerd om een alomvattende herstructurering voor zijn buitenlandse obligatieschulden uit te werken en deze goedgekeurd te krijgen door het IMF. Dit om de houdbaarheid van deze schulden te verzekeren.

Al heel snel nadat de nieuwe regering Santokhi aantrad, spraken de feiten al voor zich. Ook het weifelende leiderschap van president Chan Santokhi zal eens te meer bewijzen waarom geld lenen aan Suriname een slecht idee is. Handelen in Surinaamse buitenlandse obligaties is een kwestie van ‘vroeg instappen’ en ‘vroeg uitstappen’. Slechts de voltooiing van een commerciële schuldherstructurering die zorgt voor een normalisatie van de relaties met de internationale financiële gemeenschap kan leiden tot een positieve upgrade.

Diepe economische crisis
Suriname is in een diepe economische crisis die mede wordt gekenmerkt door een sterk stijgende werkloosheid en inflatie en een groter wordende staatsschuld. Het land overleeft op Amerikaanse dollars. Alle kernactiviteiten in Suriname, van de handel in grondstoffen tot de export van agroproducten tot de hele onroerendgoedmarkt, worden gedaan in Amerikaanse dollars (informele dollarisatie). Niemand wil de Surinaamse dollar. De armen hebben wel Surinaamse dollars. Ze kunnen zich geen Amerikaanse dollars veroorloven. En aangezien de economie steeds verslechtert, zijn ze voor het aankopen van voedsel steeds meer afhankelijk van interventies door de overheid.

In feite insolvent
Nu Suriname last heeft van de coronapandemie kan Santokhi deze ernstige gezondheidscrisis gebruiken om de buitenlandse schuldeisers en het IMF ervan te overtuigen dat zijn regering geld moet uitgeven aan volksgezondheidsinitiatieven om de gevolgen van de crisis af te wenden. Is het logisch? Ja. Moet Suriname worden vertrouwd? Nee. Het land is in feite insolvent (technisch failliet) en simpelweg niet in staat om haar financiële verplichtingen na te komen. Suriname kan zijn buitenlandse schulden nooit goedmaken zonder ingrijpende en structurele maatregelen voor herstel van het begrotingsevenwicht en duurzame groei van de economie.

Gevolgen verlaging kredietwaardigheid
De recente verlaging van zijn kredietwaardigheid kan Suriname de toegang tot de meeste (westerse) kapitaalmarkten ontzeggen. Het kan zo volledig afhankelijk worden van landen als China en India, wat misschien voor enige tijd niet slecht is. Het is echter zeer de vraag of de verlaging van de kredietwaardigheid van tijdelijke aard is. Santokhi zal hoe dan ook moeten samenwerken met de buitenlandse obligatiehouders uit angst voor een terugslag op andere Surinaamse buitenlandse leningen of een verdere toename van de lokale vraag naar Amerikaanse dollars. Een zwakkere Surinaamse dollar is geen probleem voor de middenklasse en rijken in Suriname. Ze leven van Amerikaanse dollars. Maar een steeds zwakker wordende Surinaamse dollar kan bij grote delen van de bevolking slecht vallen en kan de bodem onder de voeten van politieke leiders laten wegzakken.

Valutawet
Onlangs stemde De Nationale Assemblee in met de wijziging van de ‘Wet Toezicht Geldtransactiekantoren 2021’ (Valutawet). Santokhi zegt dat deze aangepaste wet een van de maatregelen is om de wisselkoers te kunnen beheersen. Samen met zijn regering zal hij een pakket aan maatregelen hiervoor doorvoeren. Deze Valutawet beperkt echter de toegang van bedrijven tot Amerikaanse dollars. De nieuwe maatregel zal verder onbedoeld zorgen voor meer financiële druk op de Surinaamse economie. Veel bedrijven zijn afhankelijk van Amerikaanse dollars. De hele Surinaamse economie is dat in feite. Die bedrijven hebben met deze wet nu een beperktere toegang tot hun inkomsten en reserves in Amerikaanse dollars.

Met de Valutawet probeert Santokhi om Suriname minder afhankelijk te maken van de Amerikaanse dollar en de positie van de Surinaamse dollar te verstevigen. Bedrijven zijn nu onderworpen aan regels die hen verplichten om (het grootste gedeelte van) hun exportopbrengsten te repatriëren en die inkomsten om te wisselen in Surinaamse dollars tegen de officiële wisselkoers die door de centrale bank is vastgesteld. Bovendien zijn Surinaamse bedrijven onderworpen aan goedkeuring van de centrale bank om toegang te krijgen tot Amerikaanse dollars om schulden af te betalen. Er zijn hierdoor bijna geen zakelijke vrijheden in Suriname. Het wordt een quasi-socialistisch land, maar niet van het Scandinavische soort. Suriname is arm en wordt armer.

Er is ook nog een andere reden waarom de Valutawet zo belangrijk is voor het sentiment en de perceptie. Met de Valutawet geeft Santokhi een signaal af dat hij het op zijn minst probeert om de insolventie van Suriname af te wenden.

Vincent Roep