De lege rolstoel

Een zuster rijdt de rolstoel van mama uit het wooncentrum van Stichting Wiesje. Het eerste dat opvalt is het portret van Moeder Maria en kindje Jezus. Ze heeft het portret geplaatst op de plek waar mama normaal zat. Er gaat zoveel door ons heen. De laatste keer dat we mama in die stoel hebben gezien, de laatste keer dat we nog met haar spraken, haar drinken gaven en haar ice-cream voerden.

Een andere zuster haast zich om onze temperatuur op te nemen en de handen te reinigen. De rolstoel komt dichterbij, een koffertje, een tas en een zak vol met spullen die we door de jaren heen voor mama brachten naar het wooncentrum. Behalve kleren en schoenen, haar rozenkrans, haar wijwater, een beeldje van Jezus, kaarsen die ze tijdens de bezoeken van de kerk had gekregen en een foto van bisschop Karel Choenni. Het doet denken aan wanneer iemand uit zijn huis wordt gezet. De rolstoel komt bij de poort waar we hem in ontvangst nemen. De stoel ziet er uit alsof het nog nooit gebruikt is, keurig schoongemaakt.

We hebben het moment steeds vooruit geschoven om de spullen van mama op te halen van het wooncentrum. Tot de directrice twee weken na het verscheiden van mama vroeg of we de spullen konden ophalen. Binnen tien minuten was die speciale band van bijna zes jaar met het wooncentrum geknakt. We zullen er nimmer meer naar toe gaan om mama te bezoeken, om mama te zien, met haar rond te rijden om het gebouw in haar rolstoel. Geen Anke Franke-versje opzeggen en samen met haar het Wees Gegroet en het Onze Vader opzeggen...

Maar dan komen de mooie herinneringen, mama en haar kamergenoot Oma Els die in een rolstoel zaten. Net als Best Friends for Life (BFL). Alleen was dat aan hun gezichtsuitdrukkingen niet te zien. Oma Els had haar klachten gedeponeerd bij de zusters. Mama plaagde haar door haar Elsje Fiederelsje te noemen. En dat vond ze niet leuk. Dus net als in een kleuterklas toog ze naar de zuster met haar wandelstok en deed ze haar beklag. Oma Els was niet ver verwijderd van een eeuw op aarde. En ze was een klein en kwiek vrouwtje. Als ze in bed lagen - twee in een kamer op bijna twee meter van elkaar verwijderd - konden ze honderduit babbelen. De onderwerpen waren divers, vertelden de zusters. En ja misschien vonden ze het niet leuk om samen in een rolstoel te zitten, BFL waren ze wel. Oma Els deelde alleen met mama haar M&M's die ze dagelijks kreeg van haar familieleden die op bezoek kwamen. M&M's waren oma Els haar ding.

Dat ze beiden pasten in een rolstoel was meer dan schattig om te zien. Twee kamergenoten, twee BFL's, op de wandel in een rolstoel. Maar dat soort momenten waren zeer zeldzaam, net als de tijd zich niet laat herhalen, zo waren die momenten...

En toen Tariq, de fysiotherapeut van onder andere mama en oma Els, ons meedeelde dat mama eigenlijk beter af was met een kantelstoel, keken we hem met grote ogen aan. Een wat, vroegen we hem. Hij wees naar de stoel van een andere bewoner. Een op verschillende manieren verstelbare rolstoel, je kunt de rugleuning, armleuningen, beensteunen en al wat niet meer, verstellen om het zo comfortabel mogelijk te maken voor de gebruiker. We gingen op zoek, eerst alle instellingen die bezig zijn met mensen met een beperking. Geen van hen had de beschikking over een kantelstoel. We riepen de hulp in van Marjan die in de verpleging zit in Nederland. Die had binnen een mum van tijd drie stoelen gevonden die te koop waren. De een heel duur, want die was volgens de advertentie nauwelijks gebruikt, de ander was redelijk in prijs in termen van medische hulpmiddelen. Marjan maakte er een dagtrip van en ging kijken en keuren. We maakten een keuze en één van de zonen van mama nam de kosten en verzending voor zijn rekening. Zo had mama haar eigen kantelstoel.

Mama blij en Tariq blij. Nu was mama mobieler en zat ze ook beter. We reden haar om het gebouw en op het erf (met pet op, op advies van de zusters). De bewoners zijn zelfs in hun rolstoelen gereden naar de dierentuin, voor een dagje uit. En op hoogtij dagen werd de familie uitgenodigd om de dag met personeel en bewoners te vieren. De Keti Koti en kerstvieringen waren altijd vrolijk, gezellig, precies zoals een feestje in Suriname alleen wordt gevierd. Zo met zijn allen, familie en bewoners, dat schept een band. Dat we allen iets delen, een geliefde die we door hun aandoening niet thuis in ons midden hebben, maar waarvoor niettemin goed wordt gezorgd. Maar toen was Covid-19 er niet...

Covid-19 heeft ons vreemden gemaakt van onze eigen geliefden. Van moeders en vaders die in sommige gevallen hun eigen kinderen niet meer herkennen of zich hen kunnen herinneren. En dan komen de mondkapjes, zelfs de zusters met wie de bewoners vertrouwd waren, lijken ineens uit de hemel gevallen. Als de bewoners al in de war waren, die mondkapjes en het gebrek aan bezoek van hun naasten, hebben het weinige waar ze zich aan konden vasthouden van ze afgenomen. Neen, we beseften je hoeft niet geïnfecteerd te zijn met het coronavirus om te sterven, je kwijnt weg door de gevolgen, de beperkingen die worden opgelegd, het contact dat wegvalt, die ene streling, dat ene gebaar...

Het is vandaag precies een maand geleden dat we mama voor het laatst zagen op haar bed, in haar rode slaapjurk, op haar linkerzij...ingeslapen als een rode angalampu die met het zonlicht opengaat en sluit als de zon ondergaat. Het is precies een maand geleden dat we mama op een brancard legden en haar uit haar kamer, uit het gebouw reden en haar plaatsten in een lijkenwagen. De laatste keer dat ze de oprit van het wooncentrum uitreed...

De tijd heelt, zeggen we altijd. We houden vast aan de mooie herinneringen, de kracht van een kranige vrouw. Als de rimpels komen, moeten we dat koesteren. Een streling, een gebaar, een paar vriendelijke woorden, opent een wereld van liefde.

Het portret van Moeder Maria en kindje Jezus hangt weer op het vertrouwde plaatsje in huis. En de rolstoel van Treesje14 maakt nu een ander blij. Daar zullen weer nieuwe momenten en herinneringen uit bloeien...

In dankbare en liefdevolle herinneringen aan Theresia Radjkoemarie Mahabier.

Indra Mahabier