De Centrale van Landsdienaren Organisatie (CLO) is, gezien de partijpolitieke afkomst van de voorzitter, Ronald Hooghart allerminst regeringsgezind te noemen. Als paarse ex-politicus kan niet ervan uitgaan worden dat Hooghart de regering Santokhi vriendelijk gezind is. Kabinetsvriend of niet, kernvraag is, wil de vakbond - de CLO in het bijzonder - bijdragen aan het loodsen van de samenleving door het financieel-economisch verziekt land. Of, is de vakbond zover afgedwaald van de realiteit dat hij het paarse gevangenschap van een decennium wenst te continueren. Zelfs nu Hooghart politiek niets in de melk te brokkelen heeft, zijn er meerdere signalen. Een tweetal beschouwingen.

Allereerst de aanmerkingen van de vakbond over bestuurlijke ontheffingen. De vakbond meende over goed bestuur mee te praten in het stuk "CLO klimt in de pen over ontheffingen". De reactie van de vakbonden kwam niet als een complete verrassing. Het stuk van de CLO is meer vorm dan inhoud. Ook dat was geen verrassing en voorspelbaar. Het trucje over de vorm en niet over de inhoud kent het Surinaamse volk van de regeringen Bouterse. De inhoudelijke kant is belangrijk—zonder transparantie over de inhoud kan er geen discussie over het stuk van de bond zijn. Vanuit democratisch oogpunt, met transparantie en rekenschap als belangrijke pijlers, passen geen 'neks-no-fout' en straffeloosheid. De bevolking had op 25 mei 2020 hier massaal tegen gestemd. De verkiezing is het fundament (bedrock) van de democratie. De reactie van de vakbond over bestuurlijke ontheffingen is paarse retoriek en worden geduid als morrelen aan de democratie. Een vakbond die aan de democratische legitimiteit morrelt, ondergraaft zijn geloofwaardigheid.

Ten tweede diefstal en corruptie, toegespitst op  landsdienaren die bezittingen van de Staat hadden meegenomen rond de machtswisseling. Diefstal en corruptie zijn immoreel, punt uit. Ieder weldenkend mens weet heel goed dat diefstal een strafbaar feit is, een daad met voorbedachte rade. Het had zeker niet misstaan en getuigen van moreel kompas als de CLO de achterban had opgeroepen de eigendommen te retourneren. De personeelsvertegenwoordiger zou diefstal niet moeten willen. De CLO-voorman was echter muisstil. Wat in de kern achter stilte zit, is wie zwijgt stemt toe. In andere woorden: 'neks-no-fout'. Daarmee heeft de CLO zichzelf de kans ontnomen op verbinding in de context van de deplorabele financieel-economische realiteit.

Diefstal en corruptie hebben consequenties voor de financiën en ontwikkeling van het land. Feit is dat de giga problemen in Suriname effectief aangepakt moeten worden. Diefstal en corruptie bij de ambtenarij vormen een ernstig risico, ondermijnen en ontwrichten samenleving en democratie. Dat onderstreept des te meer dat de regering effectieve maatregelen moet nemen. Corruptiebestrijding vereist een set van maatregelen—preventief, repressief en arbeidsvoorwaardelijk. Een jaarlijkse corruptieverklaring, trainingen ter bevordering van bewustzijn, mindset, gedrag en voorbeeldgedrag van leidinggevenden zijn gewenst om laakbaar gedrag te bezweren. De inwerkingtreding van de anti-corruptiewet is belangrijk. Capaciteitsversterking openbaar ministerie is een goede volgende stap. Diefstal en corruptie mogen nimmer en daar moeten ook harde conclusies aan verbonden worden. Het is in het belang van de samenleving de rotte appels die zich daar schuldig aan hadden gemaakt strafrechtelijk te vervolgen. Van een dergelijke sanctie gaat tevens preventieve werking uit.

Diefstal en corruptie door ambtenaren is verachtelijk, schaamteloos en destabiliserend. Onder regeringen Bouterse waren hoog en laag doordrenkt van de 'neks-no-fout' mentaliteit. Diefstal en corruptie vierde hoogtij en democratische waarden uitgehold. De samenleving zit met de wrange vruchten opgescheept en moet het gelag betalen. De coronaviruspandemie heeft er nog eens extra ingewreven. De CLO had zich ferm moeten uitspreken tegen laakbaar gedrag van haar doelgroep en alles daarom heen. Een vakbond die diefstal en corruptie niet adresseert, is symptoom van het probleem: een gecorrumpeerde maatschappij.

De kiezer stemde op 25 mei 2020 voor een kanteling—een nieuw normaal: een democratie zónder 'neks-no-fout', corruptie en straffeloosheid. Een vakbond die zich niet wil voegen naar het nieuwe normaal ambieert geen connectie met de samenleving en verliest geloofwaardigheid.

Het is zaak voor de CLO om tot inzicht te komen dat het roer om moet. Het is zaak om in de spiegel kijken. Het belang daarvan wordt onderstreept door strubbelingen in de bond en berichten in de media. Zonder reflectie is het ijdele hoop dat de CLO de grote problemen in het land effectief zal helpen bestrijden. Het is tijd om de paarse retoriek terzijde te schuiven. Tijd om een onpartijdige, neutrale koers te varen en bij te dragen aan duurzaam economisch herstel van het land.

Ray Maliekhadien
Op persoonlijke titel