Column: Rituelen

Mijn dochter is dit weekend getrouwd.
25 jaar geleden trouwden mijn vrouw en ik. We hadden elkaar tien jaar eerder de eeuwige liefde verklaard. Kort voor ons huwelijk was ze zwanger geraakt van onze dochter.
Een groter contrast tussen beide huwelijken is niet denkbaar.

Wij trouwden in een tijd van protest tegen burgerlijke waarden en normen. Het huwelijk was iets burgerlijks. Vanuit de linkse protestbeweging waren we tegen het huwelijk als instituut van burgerlijkheid. Het vervelende was echter dat een wettelijk huwelijk wel alle juridische problemen in één keer regelde: de erkenning van kinderen, geldzaken, eigendomskwesties etc. Natuurlijk is het juridisch op allerlei andere manieren apart te regelen, maar het wettelijk huwelijk regelde dat in één keer goed.

Dus stapten mijn levensgezellin en ik op een goede dag het stadhuis van Den Haag binnen in onze spijkerbroek en T-shirt. De ambtenaar van de burgerlijke stand las de wettelijke rechten en plichten voor, we tekenden wat er getekend moest worden en gingen terug naar de actievergaderingen waar we vandaan kwamen. Geen ringen, geen rituelen, geen feest. Onze familieleden, die perse mee wilden, stonden verbouwereerd te kijken.

Mijn dochter is Hindoe, mijn vrouw is Christen en ik ben atheïst. Mijn dochter en haar man hadden zelf hun huwelijk tot in de puntjes geregeld. Eerst had je de bhatwaan, het vrijgezellenfeest volgens de hindoe traditie. Vervolgens kwam het hindoe-huwelijk met alle ceremonies en rituelen in de maro. En tenslotte het burgerlijk huwelijk met een feestje bij ons thuis in de tuin. Mijn dochter en haar man wilden een intiem feest met mensen met wie ze nauwe banden onderhouden. Ik moest veel vrienden en familieleden teleurstellen, maar later begreep ik waarom ze gelijk had.

Als vader sta je dan in de maro om je rituele plichten te vervullen. Ik heb het met veel plezier en vooral met veel emotie gedaan. Ik had niet gedacht dat het me zo sterk zou raken. Maar toen ik mijn dochter daar zag, in haar sari, dolgelukkig met de nieuwe stap die ze zette in haar leven, voelde ik een combinatie van verdriet en geluk. Die emoties waren het meest intens op het moment dat ze in de auto stapte om weg te rijden. Ze lachte en zwaaide. Je verstand zegt dat ze morgen om 12.00 uur weer voor de deur zal staan. Je gevoel zegt dat er een einde is gekomen aan de fase van zorgzame ouders en hun dochter en een nieuw stadium is aangebroken in haar leven als vrouw.

Bij het burgerlijk huwelijk mocht ik haar aan mijn arm meevoeren naar de plek waar ze voor de wet zou gaan trouwen. Onder live gezang van vrienden die 'Chaudevin ka Chand' ten gehore brachten en belleblazende familieleden en vrienden traden we de trouwzaal binnen. Ik voelde me warm van binnen met haar aan mij zijde.

Als ouder sta je elke dag op met je kinderen in je gedachten en ga je elke avond naar bed met je kinderen in je hart. Dat is de circle of life.

Hun huwelijk stond vol van symboliek en rituelen. Daarom wilden ze geen grote groep toeschouwers hebben maar een kleine groep deelnemers die middels de rituelen participeerde in hun verbintenis.
Ik dacht dat mijn huwelijk wars was van rituelen, maar nu begrijp ik dat het doordrongen was van het ritueel van het protest.
Het enige traditionele ritueel dat we toen uitvoerden is dat we onze kettingen met hangers uitwisselden. Haar ketting met een kruis draag ik elke dag om mijn hals en zij draagt de ketting met het OHM teken dat ik ooit van mijn moeder heb gekregen.

Rituelen zijn de kabels van het leven die mens en cultuur met elkaar verbinden. In de levensgolven van voor- en tegenspoed geven ze de hoopvolle boodschap af dat geluk gemaakt wordt door mensen.
De afgelopen dagen heb ik zo vaak naar haar gezicht gekeken en steeds gedacht: geluk bestaat en het is zo dichtbij.

Sandew Hira