Volgens epidemiologen zijn vleermuizen waarschijnlijk de bron van de huidige coronaviruspandemie. (Foto: Reuters)
Zoönosen - infecties die van dieren op mensen worden overgedragen - nemen toe en zullen dit blijven doen als er geen maatregelen worden genomen ter bescherming van dieren in het wild en ter bescherming van het milieu. Expert van de Verenigde Naties (VN) hebben daarvoor gewaarschuwd.

Ze wijten de opkomst van ziekten zoals Covid-19 aan de grote vraag naar dierlijke eiwitten, niet-duurzame landbouwpraktijken en klimaatverandering. Veronachtzaamde zoönoses doden jaarlijks twee miljoen mensen, zeggen ze. Covid-19 zal de wereldeconomie over twee jaar US$ 9 triljoen kosten.

Ebola, West-Nijl-virus en Sars zijn ook allemaal zoönotische ziekten: ze begonnen bij dieren en maakten de sprong naar de mens.

VN-rapport
Maar die sprong is niet automatisch. Het wordt volgens het rapport van het Milieuprogramma van de VN en het International Livestock Research Institute gedreven door de aantasting van onze natuurlijke omgeving - bijvoorbeeld door aantasting van het land, exploitatie van wilde dieren, winning van hulpbronnen en klimaatverandering. Dit verandert de manier waarop dieren en mensen met elkaar omgaan.

"In de afgelopen eeuw hebben we ten minste zes grote uitbraken van nieuwe coronavirussen gezien", zegt Inger Andersen, onder-secretaris-generaal en uitvoerend directeur van het VN-milieuprogramma. "In de afgelopen twee decennia en vóór Covid-19 veroorzaakten zoönotische ziekten een economische schade van US$ 100 miljard."

Ze zei dat "elk jaar twee miljoen mensen in lage- en middeninkomenslanden sterven aan verwaarloosde endemische zoönotische ziekten - zoals miltvuur, rundertuberculose en hondsdolheid".

"Dit zijn vaak gemeenschappen met complexe ontwikkelingsproblemen, grote afhankelijkheid van vee en de nabijheid van dieren in het wild." Zo is de vleesproductie de afgelopen 50 jaar met 260% gestegen, zei Andersen. "We hebben de landbouw geïntensiveerd, de infrastructuur uitgebreid en de middelen onttrokken ten koste van onze natuurlijke omgeving", legt ze uit.

"Dammen, irrigatie en fabrieksboerderijen zijn gekoppeld aan 25% van de infectieziekten bij de mens. Reizen, transport en voedselvoorzieningsketens hebben grenzen en afstanden gewist. Klimaatverandering heeft bijgedragen aan de verspreiding van ziekteverwekkers."

Het rapport biedt regeringen strategieën om toekomstige uitbraken te voorkomen, zoals het stimuleren van duurzaam landbeheer, het verbeteren van de biodiversiteit en het investeren in wetenschappelijk onderzoek. "De wetenschap is duidelijk dat als we de natuur blijven exploiteren en onze ecosystemen vernietigen, we kunnen verwachten dat de komende jaren een gestage stroom van deze ziekten van dieren naar mensen zal springen", zei Andersen. "Om toekomstige uitbraken te voorkomen, moeten we veel bewuster worden over het beschermen van onze natuurlijke omgeving."