De lichamen van mijnwerkers in houten kisten en verpakt in zakken zijn te zien in een massagraf voordat ze begraven werden. (Foto: AFP)
Aye Mon (30) blijft alleen achter met een tweejarige dochter. Haar man man en jongere broer zijn omgekomen in de ergste aardverschuiving in de jade-mijn in Myanmar, die donderdag meer dan 170 mensen heeft gedood.

In de hoop edelstenen te vinden die zijn toekomst zouden kunnen veranderen, had haar broer, Shwe Moe Tun (22), meer dan 600 km afgelegd van zijn dorp in Monywa naar het Hpakant-gebied van de deelstaat Kachin in het noorden van Myanmar, de thuisbasis van een geheimzinnig miljarden dollar jade-industrie. "Mijn man werkte al meer dan tien jaar in de mijnindustrie van jade. Maar het was de eerste keer voor mijn broer. Het was zijn tweede werkdag in de mijn", vertelde Aye Mon aan Al Jazeera.

Minstens 40 jade-rapers die zijn omgekomen bij de ramp in de Wai Khar-mijn, werden zaterdag begraven, zei de brandweer van het land op hun Facebook-pagina. Vrijdag werden 77 anderen begraven in een massagraf. Veel meer werden gecremeerd volgens boeddhistische tradities.

Reddingsoperaties waren zondag, de vierde dag, nog steeds aan de gang, aangezien nog steeds lichamen van de slachtoffers worden geborgen van de plaats van het ongeval.

De man van Aye Mon, Soe Min (31), en haar broer behoorden tot de honderden jade-rapers in de mijn toen de ramp toesloeg. Bij zware regenval vulde de mijn zich met water, waardoor een meer ontstond. Een muur van de mijn stortte met de enorme moddergolf in het meer die resulteerde in de dodelijke aardverschuiving.

"Mijn man en mijn broer zijn allebei gisteren (zaterdag) begraven. Ik heb niets om op te vertrouwen in mijn leven. Het enige wat ik nog heb, is mijn tweejarige dochter", treurde Aye Mon.

Op zoek naar jadeiet, een steen die over de grens naar China wordt geëxporteerd, reizen migranten uit heel Myanmar honderden kilometers naar Hpakant, in de hoop de over het hoofd geziene stukken jade te vinden. De Wai Khar-mijn was officieel gesloten vanwege het gevaar van aardverschuivingen, vertelde het parlementslid van Hpakant, Khin Aung Myint, aan Al Jazeera.

Maar onbevoegde jade-rappers, die naar verwachting een deel van hun verdiensten zouden betalen aan rebellengroepen die in het gebied opereren, stroomden nog steeds naar de mijn. De jade-industrie wordt grotendeels gecontroleerd door bedrijven die verbonden zijn met het machtige leger van Myanmar en de handel is per jaar miljarden dollars waard.

Rechtengroep Global Witness zegt dat de handelsfondsen het gewapende conflict tussen regeringstroepen en etnische Kachin-rebellen voeden die vechten voor zelfbestuur in de regio. Het zei ook dat de aardverschuiving een "vernietigende aanklacht was voor het falen van de regering om roekeloze en onverantwoordelijke mijnbouwpraktijken te beteugelen".

'Geen woorden om zijn dood te beschrijven'
Win Kyaw (44) werkte 20 jaar als illegale jade-raper en slaagde erin stukken te vinden die slechts US$ 10- US$ 15 waard waren. Hij zei dat zijn zoon, Kyaw Myat Moe (20), die omkwam bij de aardverschuiving, erin was geslaagd om twee grote stukken te vinden, maar die werden van hen weggenomen.

"Mijn zoon heeft vorig jaar twee grote stenen gevonden, maar een groep soldaten van het leger van Myanmar heeft ze van hem afgenomen. Als we een grote steen vinden, komen ze er altijd om vragen", vertelde Win Kyaw aan Al Jazeera. Op de dag van het ongeval had Win Kyaw zijn zoon gevraagd om zonder hem naar zijn werk te gaan, omdat hij een andere taak had.

Myanmar jade-mijn
Nadat hij het nieuws van de aardverschuiving had gehoord, haastte Win Kyaw zich naar de locatie om het lichaam van zijn zoon begraven in de modder te vinden. "Het is een enorm verlies voor het gezin omdat we maar één zoon hebben", vertelde hij. "Ik heb geen woorden om zijn dood te beschrijven. Ik voel me verloren. Het is alsof onze benen gebroken zijn."

De radeloze vader zei dat zijn neef hem hielp bij het maken van een houten kist voor zijn zoon. "We hebben hem gisteren (zaterdag) begraven", zei hij.

Ondanks de risico's zijn duizenden arbeiders, waaronder Win Kyaw, staan nog steeds klaar om terug te gaan naar de mijnen om wanhopig op zoek te gaan naar edelstenen in de hoop er rijk van te worden.

Ambtenaren zeggen dat dit het moeilijker maakt om rampen te voorkomen zoals die van donderdag. "Ik blijf hier werken. Dit is de plaats van de dood van mijn zoon. Ik ga niet terug voordat ik rijk ben geworden", zei Win Kyaw.