Covid-19 (Corona Virus Disease-19) wordt veroorzaakt door het SARS-CoV-2 (Severe Acute Respiratory Syndrome Corona Virus-2). Het virus dat zich in een razend tempo kan verspreiden heeft het zorgsysteem in Hubei (China), Italië, Spanje en de USA extreem overbelast, waardoor overheden in paniek rigoureuze maatregelen treffen: partiële of totale lock-down. Het nut, de (on)waarde van dit beleid moet te zijner tijd met studies worden aangetoond.

Ziekten veroorzaakt door Coronavirussen SARS-CoV (2003) en MERS-CoV (2012) ontwikkelden zich ook in een groot aantal landen tot epidemie. Andere Coronavirussen zijn verantwoordelijk voor 15% van gewone verkoudheden.

De symptomen van virale luchtweginfecties, ongeacht de verwekker, zijn gelijk. Meestal ontstaan alleen verschijnselen in de bovenste luchtwegen: neus en keel. Luchtweginfecties, zoals Covid-19, worden pas ernstig als ook het lagere deel van de luchtwegen (luchtpijp, longen) ontstoken raakt, waardoor zuurstof in de lucht die de longen bereikt, onvoldoende in het bloed kan worden opgenomen. Als behandeling wordt extra zuurstof aan de lucht toegevoegd. Zijn de longen zo beschadigd dat ook dan nog te weinig zuurstof het bloed bereikt, dan kan in het ziekenhuis de ademhaling worden ondersteund met een beademingsapparaat.

In Suriname zijn we in de fase, waarin we proberen een Covid-19 epidemie te voorkomen. Doen we dat op de best mogelijke wijze? We nemen een aantal adviezen van de WHO over, waarvan enkele discutabel zijn. De WHO begon met de Chinese ‘total lock-down’ aan te prijzen, zonder dat zo’n maatregel, ter beteugeling van een epidemie, eerder (succesvol) werd toegepast.

Ook van quarantaine maatregelen die bij ons de partiële lock-down voorafgingen, is het voordeel niet te benoemen. De bezwaren tegen en nadelen van verplichte quarantaine van gezonde mensen, dus zonder enig luchtwegverschijnsel, zijn groot.

Wat weten we wel met zekerheid? Reizen van een gebied waar een Covid-19 epidemie heerst naar plaatsen waar het virus nog niet zijn intrede heeft gedaan, moet worden tegengegaan. Elke epidemie van een acute respiratoire infectieziekte, zoals Covid-19, zal in enkele maanden voorbijgaan, ongeacht of er speciale maatregelen worden getroffen.
Mocht in Suriname Covid-19 zich tot epidemie ontwikkelen, dan is de snelheid waarmee dat zal gebeuren en daarmee het aantal mensen voor wie beademing nodig zal zijn, niet te voorspellen. Toch zijn beide factoren door de burger te beïnvloeden!

Preventieve maatregelen kunnen we grotendeels zelf nemen, maar de overheid zal instructies moeten geven die evidence-based zijn en die welke dat niet zijn, moeten nalaten.

Voorzetten:
- Er bestaat geen bewijs dat het nCoronavirus door asymptomatische personen kan worden overgedragen.
- Quarantaine van mensen zonder verschijnselen van een luchtweginfectie is niet zinvol.
- Er bestaat geen bewijs dat testen voor het nCoronavirus het individu ten goede komt of dat door testen verspreiding van het virus in de gemeenschap kan worden voorkomen. Alleen voor epidemiologisch onderzoek kunnen testen zinvol zijn.
- Er bestaat geen bewijs dat het nCoronavirus anders dan door hoesten en niezen van besmette personen kan worden overgebracht. Er ontstaat hierdoor, voor de mond van de patiënt, een wolk van onzichtbaar kleine waterdruppeltjes, waarin het virus zit. Als deze druppeltjes het slijmvlies van de neus of keel bereiken, heeft een infectie plaats.
- De indruk mag niet gewekt worden dat binnenkort een effectief geneesmiddel of een vaccin voor Covid-19 beschikbaar zal komen.
- Er bestaat geen bewijs dat het nCoronavirus, via de huid of andere slijmvliezen dan die van neus en keel, een luchtweginfectie (pneumonie) kan doen ontstaan.
- Verleg het accent van handen wassen en desinfectie, naar thuisquarantaine voor mensen met luchtwegverschijnselen, in het bijzonder die hoesten.
- Propageer aldoor en overal ‘sociaal afstand houden’ (minstens anderhalve meter).
Voor winkels, apotheken en andere gelegenheden, waar ‘social distancing’ problematisch kan zijn, moeten richtlijnen worden ontwikkeld, geïmplementeerd en gehandhaafd worden.

Aan de collega-artsen op poliklinieken:
- Met de moderne communicatiemiddelen is het mogelijk, zonder kwaliteitsverlies, veel consulten telefonisch of elektronisch in behandeling te nemen, zodat zo min mogelijk personen gelijktijdig in de wachtkamer aanwezig zijn.
- Houd geen griepspreekuur! Personen met bovenste luchtweginfecties moeten thuis blijven.
- Identificeer de hoogrisicopatiënten in je praktijk en geef advies/instructie aan een naaste van de persoon.

Aan de clinici:
- Neem geen met het nCoronavirus besmette patiënten op, zoals reeds tweemaal in het Vincentius Ziekenhuis plaatshad.
- Alleen patiënten met respiratoire insufficiëntie moeten in ziekenhuizen met een IC-afdeling welkom zijn. Bij twijfel kan een verpleegkundige de O2-saturatie thuis bepalen.

Frank Bueno de Mesquita
Stg. t.b.v. evidence-based geneeskunde in Suriname (EBGiS)