Financieel drijfzand

(Aangeboden)

Suriname wordt in de aanloop naar de verkiezingen van 25 mei 2020 geconfronteerd met een dramatische economische realiteit. Vanaf 2016 is de staatsschuld opgelopen van ruim SRD 9 miljard tot ruim SRD 22 miljard aan het einde van 2019. Door de verhoging van het plafond voor de staatsschuld naar 95% van het bruto binnenlands product (de waarde van de economische productie in Suriname) is de totale schuld zodanig hoog dat de vraag is gerechtvaardigd hoe dit ooit door de bevolking kan worden terugbetaald. Recent komt daar nog de problematiek van de kasreserve bij de Centrale Bank van Suriname bij.

Er is een zekere euforie ontstaan door de olievondst zo’n twee maanden geleden. Hou zou ook nog om olie gaan van goede kwaliteit. Echter, om deze olie economisch rendabel te kunnen exploiteren is tijd en veel geld nodig. Er moet een olieboorplatform worden afgezonken, de haven en vaargeul moeten worden uitgebaggerd en er moet een aanlegsteiger komen voor olietankers. De noodzakelijke investeringen lopen in de miljarden dollars, die op de een of andere manier zullen moeten worden geleend. Met de recente downgrading van het ratingbureau Fitch naar “CCC” is de toegang tot de geld- en kapitaalmarkt nagenoeg gesloten. Twee jaar geleden werd Suriname ook door het bureau Moody’s gedowngrade naar B2. Alleen bij speciale geldschieters zoals de International Development Bank en de Chinese Eximbank kan Suriname tegen zware condities nog geld lenen. Natuurlijk zullen ook oliemaatschappijen bereid zijn te investeren, maar bedacht moet worden dat de opbrengsten van de olie dan, ten dele, naar die maatschappijen zullen toevloeien. De vraag is dan wat de Surinaamse bevolking daar aan heeft.

Alle politieke partijen richten zich in deze tijd op de economische positie van het land en de vraag is wat er op korte termijn kan worden gedaan om de neergang van de economie een halt toe te roepen. In de vele beschouwingen zijn daar nog weinig concrete maatregelen genoemd. In dit artikel wil ik enkele maatregelen noemen, die relatief snel kunnen worden geëffectueerd. Deze maatregelen zijn:

a) Verruim de toegang tot het financiële stelsel

b) Giralisering van het geldverkeer

c) POS-apparaten aansluiten op Maestro 

d) Intensivering van creditcard acceptatie

e) Opleiden van financiële experts

De meeste van de bovengenoemde maatregelen zijn erop gericht het contante geldverkeer terug te dringen en het girale geldverkeer te intensiveren. Meer mensen moeten kunnen beschikken over een bankrekening en een betaalpas. Het terugdringen van het contante geldverkeer zal een positieve bijdrage geven aan het terugdringen van witwassen en corruptie. Criminelen hebben een voorkeur voor betaling in contanten omdat het nauwelijks sporen nalaat. Giraal geldverkeer laat administratieve sporen na. Juist die sporen zijn belangrijk in het forensisch onderzoek naar financieel economische criminaliteit.

De giralisering van het geldverkeer zal op een brede schaal in de economie moeten worden doorgevoerd. Dit betekent dat veel meer dan nu het geval is in winkels met betaalkaarten moet worden betaald via de zogenaamde ‘Point-of-sale’ apparaten (POS apparaten). Hoewel die POS apparaten steeds vaker worden gebruikt zijn velen nog niet aangesloten op het internationale Maestro systeem. 

Dit betekent dat buitenlandse bezoekers in Suriname, die bijvoorbeeld met Nederlandse of Amerikaanse betaalkaarten of credit cards willen betalen, dat niet kunnen en eerst geld moeten pinnen voordat een aankoop kan worden gedaan. Het zal duidelijk zijn dat dit een drempel is voor buitenlanders om in Suriname te kopen en dat het daarmee een hindernis is in de economische vooruitgang van het land. Bedacht moet worden dat Amerikanen en Europeanen nauwelijks met contant geld naar Suriname komen en gewend zijn om met ‘plastic’ te betalen. Het terugdringen van contant geld verlaagt ook het overvalrisico. Hetzelfde geldt voor de taxi’s, die sinds kort met taximeters rijden, maar nog wel in contanten worden betaald. Zorg ervoor dat die taximeters ook pinbetalingen aankunnen, wat ertoe zal leiden dat de chauffeurs veel minder contant (wissel)geld bij zich hoeven te hebben. Dit leidt tot meer gemak en een grotere klanttevredenheid.

Tenslotte is er behoefte aan financiële experts. Fraudeonderzoeken en diepgaande onderzoeken naar verdenkingen van financieel economische criminaliteit worden doorgaans door forensisch accountants en gespecialiseerde juristen uitgevoerd. In Suriname zijn er nog geen financieel forensische experts. Het onderzoek dat wordt uitgevoerd bij de Surinaamse Postspaarbank duurt lang en conclusies laten op zich wachten. Een forensisch onderzoek naar de problematiek van de kasreserve bij de Centrale Bank van Suriname zal ook door specialisten moeten worden uitgevoerd en moet zorg dragen voor deugdelijk onderbouwde feiten en bijdragen aan bewijs voor strafrechtelijke vervolging.

Het bovenstaande zijn enkele suggesties die een nieuwe regering kan meenemen en die ertoe kunnen leiden dat Suriname minder snel of niet afglijdt in financieel drijfzand.