“Heren, ik was een weekje uitstedig: hoe is het afgelopen met die topontmoeting tussen Baas, Onze Nationale Vredesstichter, en de Verenigde Medicinale Pillenvoorschrijvers?”

“Wat meer respect voor de Stand der Medici. Het gesprek is er geweest en het ultimatum is met enkele weken verschoven, totdat afspraken zijn nagekomen enzo.”

“En is Has-die-rath ook de laan uitgestuurd, zoals de VeeEmEs eiste?”

“Nee, daar hield Baas het been stijf en de medici stelden dat niet meer principieel.”

“En vergeet Ron niet te vertellen dat partijen ook een persstilte zijn overeengekomen.”

“Jeetje, weer dat onding! Dat hooggeleerde doctoren die recht, vrijheid en democratie hoog in hun vaandel zouden moeten hebben, aan dit soort censuur meewerken!”

“Een uitvinding tijdens jouw Frontregering.”

“Ik denk dat ook de medici ook baat hebben bij wat rust in de tent, vooral bij hun patiënten.”

“Dus eerst jut je de boel op en dan doe je mee aan censuur om de zaak weer tot rust te brengen.”

“Natuurlijk moet je de zaak soms wakker schudden met dreigende acties of prikacties, zoals de douane een dag deed op de Haven. Meteen wan vertegenwoordiger fu Baas long kong fu mek’afspraak. En daarna? Ook stilte.” 

“Maar bestaat dat woord ‘persstilte’ wel officieel? Ik ken andere soorten stilten.’

“Zoals?”

“Windstilte, avondstilte, doodstilte, grafstilte, schemerstilte, kloosterstilte,

sabbatstilte en nachtstilte. Maar geen ‘persstilte’.

“Misschien moet je bij ‘pers’ zoeken.”

“Oké, dan heb je een persalarm, wat ze in het Engels zeggen als ‘breaking news’. En

daarnaast heb je persagentschap, persauto, persbericht, persbijeenkomst, persconferentie, persbriefing, persbulletin, persbureau….”

“Jaah, zoals we het persbureau Informa van Jozef Slagveer kenden.”

“Ja, en toen Slagveer, met gezwollen gezicht een leugenverklaring moest oplezen over een soort djoteh CIA-tegencoup, werd daarna vol bravoure verklaard: ‘het persbureau Informa heeft opgehouden te bestaan.”

“En wij dachten: het Militair Gezag had de vergunning van het persbureau ingetrokken, terwijl later bleek dat het leven van de heer Slagveer was ingetrokken.”

“Waarschijnlijk de eerste van de zestien die ‘op de vlucht’ werd neergeschoten.”

“Maar het was toch ditzelfde persbureau Informa dat het geheime rapport van de commissie Abendanon in 1979 publiceerde? Dit rapport gaf duidelijk aan wat er moest gebeuren om de problemen binnen de SKM op te lossen. 

“Wat was de SKM, meester?”

“Jeetje, wat leren ze jullie ….ach, laat maar, de SKM stond voor de Surinaamse Krijgsmacht, zo werd ons leger tussen 25 november 1975 en 25 februari 1980 genoemd.”

“En wie was daar de bevelhebber van?”

“Dat was kolonel Y. Elstak.”

“Met alle respect voor die man, maar hij was de beste voorwaarde om een militaire opstand uit te lokken. En zie: het gebeurde.”

“Maar wat wilde de regering-Arron dan met dat leger doen?”

“Zoiets als onderdeel van de politie laten worden. En dat wilden die uit Nederland teruggekomen en daar opgeleide Surinaamse onderofficieren absoluut niet.”

“Dan waren ze namelijk ook hun salarissuppletie kwijt.”

“Wat was dat, meester?”

“Om deze nogal oproerige  jongens terug te krijgen naar Suriname, kregen ze op hun Surinaamse salaris een suppletie, een toeslag vanuit Nederland.”

“Bouta ook?”

“Bouta ook.”

“En die anderen.”

“Die anderen ook. Anders waren ze na de onafhankelijkheid lekker in het Nederlandse leger gebleven. Ze zijn vóór de onafhankelijkheid via de TRIS naar Nederland gegaan. En voor het geval je het niet weet, de TRIS was de naam voor het Nederlandse legeronderdeel dat in Suriname gestationeerd was: de TRoepenmacht In Suriname.”

“Maar hoe kwamen deze Surinaamse jongens bij de TRIS terecht?” 

“Op 7 oktober 1970 werd per GB de Dienstplichtwet in Suriname aangenomen voor alle jongens vanaf 18 jaar. Tevens werd er een Dienstplichtraad ingesteld om zaken zoals vrijstelling enzo te regelen. Dit was ter voorbereiding voor de instelling van een Surinaamse Krijgsmacht. En de TRIS zorgde voor de training enzo.”

“Al in 1970? Vijf jaren vóór onze onafhankelijkheid?”

“Jawel, jonge vriend. Uit dit soort zaken blijkt dat ‘men’ wist dat de onafhankelijkheid van Suriname een kwestie van tijd was.” 

“Maar wat was het grootste punt van onenigheid tussen die teruggekeerde onderofficieren en de leiding van de SKM?”

“Om hun belangen veilig te stellen, wilden zij een vakbond in het leger oprichten, zoals iets dergelijks in het Nederlandse leger was gebeurd. En dat wilden kolonel Elstak en premier Arron absoluut niet. Aan de ene kant te begrijpen, want zo een vakbond zou een te grote machtsfactor worden.”

“Maar ze hebben toch desondanks die bond opgericht?”

“Jawel, onder de naam: Bond Militair Kader, afgekort BoMiKa met in de leiding de voorzitter wijlen Badresein Sital, alias Badel, samen met Laurens Neede, alias Lover en Ramon Abrahams. En daarom waren deze drie op de avond van 25 februari 1980 op de beeldbuis te zien en las voorzitter Sital de eerste verklaring van de NMR, de Nationale Militaire Raad voor.”

“En Bouta?”

“Hadden we toen nog nooit van gehoord. Maar via Roy Horb kwam hij in deze kring terecht.” 

“Is dat die zelfde Roy Horb die toen onder zeer verdachte omstandigheden in zijn  cel in ‘Devil’ dood werd aangetroffen?”

“Klopt. En volgens de officiële lezing had hij zichzelf aan een bij elkaar geknoopt touw uit zijn militaire sportbroek verhangen. Hij was samen met John Hardjoprajitno op 30 januari 1983 op verdenking van het beramen van een moordcomplot tegen Bouta gearresteerd en op 2 februari dood in zijn cel aangetroffen. Niemand geloofde dat verhaaltje van zelfmoord, want er waren vooral na de mislukte coup van Rambocus steeds grotere spanningen tussen Bouta en zijn rechterhand Roy Horb ontstaan.”

“Die kwamen tot een climax op die dramatische 7, 8 en 9 december 1982, toen Horb min of meer gedwongen werd mee te doen aan de verhoren van het tribunaal. Dankzij hem werd Fred Derby als enige van de opgepakte burgers vrijgelaten.”

“Hoe weet u dat, meester?”

“Dat staat in het boekje ‘De Decembermoorden, verslag van een ooggetuige’ dat na Horbs dood in Nederland verscheen en gebaseerd was op zijn verklaringen.”

“Maar een oudtante van me zei dat Horb erg populair was onder de bevolking.”

“Dat klopt. Hij was wel ruw, maar eerlijk en recht door zee. En niet te klein om zijn excuses aan te bieden als hij in de fout was gegaan. Zijn begrafenis werd dan ook een ware manifestatie. Men kon de massa van zeker tienduizend mensen met moeite in bedwang houden.”

“Maar u was woorden met pers bezig op te noemen en bij persbureau gingen we een zijspoor op. Maar ik vond dat zijspoor spannender, dan al die leugenachtigheid en ‘kibri tori’ momenteel om ons heen. Van onbekend sperma op kleding tot een voorwaardelijke strafeis voor top-corruptelingen.”

“Ach, al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt die wel. Een rondje daarvoor.”

“Yaeh, proost. Het gaat voor ze komen, yeah!” 

Rappa