Column: Wael Ghonim en de Egyptische revolutie

Diaspora is het verschijnsel waarbij mensen uit één geografisch gebied uitzwermen naar andere delen in de wereld. Dat is al eeuwen aan de gang. De nieuwe gemeenschappen waren gescheiden van hun oorsprong door migratie. Internet is de technologie die deze gemeenschappen weer innig met elkaar verbindt. Wael Ghonim is daarvan het sprekende voorbeeld.

Hij is in 1980 geboren in Egypte, maar woont in Dubai. Daar is hij de marketing manager van Google voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Hij leidt een luxueus leven, heeft een grote auto en een huis met zwembad.
Eind januari vroeg hij zijn baas of hij zes dagen verlof mocht opnemen, want hij moest vanwege “persoonlijke problemen” naar zijn geboorteland Egypte.
Op 28 januari werd hij in Egypte gearresteerd als een van de leiders van de Facebook revolutie, zoals de opstand tegen Mubarak werd genoemd. Op 7 februari werd hij vrijgelaten en kwam hij naar voren als de leider van de internet jeugd in Egypte die niets meer of minder wil dan de omverwerping van het Mubarak regime, dat gesteund wordt door Amerika en Israël.
De interviews die hij nu geeft, leren ons veel over de Egyptische revolutie.

“Ik had mijn dromen al bereikt,” vertelt hij. “Ik heb een geweldige vrouw en twee lieve kinderen. Ik heb de meest fantastische baan die je kunt hebben bij een geweldig bedrijf, Google. Ik heb een goed inkomen. Maar voordat ik naar Egypte ging, heb ik mijn vrouw gemachtigd in alle zaken en rekeningen omdat ik op het punt stond om te sterven.”

Wael wist wat hem te wachten stond. Dictator Mubarak was 30 jaar geleden aan de macht gekomen. “Dictators don’t dictate, they obey orders,” schrijft het Centre for Research on Globalization op haar website. De dictator van Egypte kreeg zijn orders van Washington en Tel Aviv. En die orders hielden in: houd je bevolking onder de duim, stop de vrijheid van meningsuiting, stop vrije verkiezingen, stop vrijheid van vergadering, stop de steun aan de Palestijnen. In ruil daarvoor kregen het corrupte regime elk jaar 1,5 miljard dollar van Amerika.

Wael begin zijn strijd tegen de dictatuur met het opzetten van een Facebook pagina over de moord op de 28-jarige computerprogrammeur Khaled Mohamed Saeed. Op 6 juni 2010 zat hij in een cybercafé, toen plotseling twee agenten binnenkwamen, hem vastgrepen en hem letterlijk doodgeslagen. Zijn verhaal met een vreselijke foto van zijn kapot geslagen gezicht werd door Wael op Facebook geplaatst. Dat werkte als een katalysator in de Egyptische samenleving. In verschillende steden begonnen protestacties tegen het regime gevolgd door arrestaties en soortgelijke mishandelingen door de politie.
“Ik ben geen held,” zegt hij in een interview toen hij was vrijgelaten en door iedereen beschouwd werd als de grote held van de revolutie. “De helden zijn de mensen die op straat zijn gegaan om te protesteren en hun leven op het spel hebben gezet. Ik heb alleen het toetsenbord gebruikt en Internet. Ik ben niet op straat geweest. Ik was in Dubai. Maar toen de demonstraties groeiden, wilde ik erbij zijn.”

De grote demonstraties zijn de uitkomst van een serie kleinere demonstraties en acties die al maanden aan de gang waren in verschillende steden sinds de moord op Saeed. De massademonstraties in het centrum waren niet spontaan, maar bewust georganiseerd, niet alleen door de Facebook-jongeren maar door een breed netwerk van maatschappelijke organisaties. Vanaf het begin maakten de organisatoren duidelijk dat ze een geweldloze revolutie wilden. Geen stoplicht werd aangeraakt. Als iemand een stok of slagwapen in zijn hand had, werd hij overgehaald om die weg te doen. Meisjes die in de demonstraties meeliepen kregen extra bescherming tegen mannen die ze zouden willen treiteren. De organisatoren hadden bewust gekozen voor het pad van geweldloos verzet. Hun eisen waren simpel: vrijheid en sociale rechtvaardigheid.

Mubarak’s familie, die in de afgelopen 30 jaar naar schatting US$ 70 miljard aan vermogen heeft vergaard, had graag aan de macht willen blijven en trok alles uit de kast om dat ook te doen. Maar in de afgelopen drie weken zijn zaken aan het licht gekomen, die voor de toekomst van Egypte van doorslaggevende belang zijn.
• Mubarak zette de veiligheidsdiensten in om mensen in elkaar te slaan. Maar door de massaliteit van de demonstratie bleken deze diensten niet meer te kunnen functioneren. Sommigen werden door de demonstranten overmeesterd. Anderen sloten zich bij de demonstranten aan. De veiligheidsdiensten waren uit elkaar gevallen en konden niet meer ingezet worden.
• In het leger voltrok zich een splitsing. De lagere en hogere officieren alsmede de soldaten sloten zich aan bij de demonstranten. Volgens Wikileaks wordt de huidige voorzitter van de militaire raad, Mohamed Hussein Tantawi, door veel officieren neerbuigend aangeduid als het schoothondje van Mubarak. Tantawi is een overgangsfiguur. Straks zullen we andere mensen zien waar we nog nooit van gehoord hebben.
• Het volk van Egypte heeft haar angst verloren en haar vrijheid gewonnen. Dat draai je niet in een week terug.

Het regime van Mubarak is de belangrijkste steunpilaar geweest van het Amerikaanse en Israëlische beleid in het Midden Oosten. Afgelopen week heeft de niet-residerende ambassadeur van Israël in Suriname tegenover Starnieuws verklaard dat Israël steeds concessies moet doen en de Palestijnen de Joodse staat nog steeds niet erkennen. Dat is aantoonbare onzin. Sinds jaar en dag ligt er een plan voor wederzijdse erkenning van de twee staten die geaccepteerd is door de Palestijnen en de Arabische landen. De extremisten die in Israël aan de macht zijn, willen geen vrede. Ze willen annexatie van Arabisch grondgebied en hun oplossing opleggen aan de Palestijnen.
Israël heeft nooit concessies gedaan als gebaar van goede wil, maar altijd onder druk. Die druk komt nu vanuit een geheel onverwachte hoek: het bevrijde volk van Egypte.

Sandew Hira

sandewhira@amcon.nl