Bisschop Karel Choennie (midden) met leden van de adviesgroep. De personen zijn zorgvuldig uitgezocht door de geestelijke om hem te adviseren in het 8 decembertraject. (Foto: René Gompers)
Bisschop Karel Choennie heeft vrijdag een adviescommissie geïnstalleerd. De groep zal de geestelijke bijstaan en adviseren in zijn aanbod aan president Desi Bouterse om “te helpen bouwen aan een vreedzamer Suriname, na het 8 decemberstrafproces.” De bisschoppelijke commissie gaat niet samenwerken met het Comité Slachtoffers en Nabestaanden van Politiek Geweld, benadrukt Choennie.

De commissie bestaat uit Wim Udenhout, Stanley Raghoebarsing, bisschop Emile Ritfeld, Marie Levens, Cornelis Ardjosemito, Margo Waterval, Harold Rusland, pandit Rabinder Nandoe, Hans Breeveld, Robbert Bipat en pandita Soesila Baldew-Malhoe. Op een vraag tijdens een persconferentie antwoordde Choennie dat ook gesproken is met integere personen uit de NDP, maar die wilden geen zitting nemen in de adviescommissie.

De adviescommissie en Comité Slachtoffers en Nabestaanden van Politiek Geweld verschillen op één punt van elkaar, geeft Choennie aan. “Het strafproces moet ongehinderd voortgaan. Dat is het enige punt van verschil, de rest zijn overeenkomsten.” Het comité van Humprey Jeroe en Sandew Hira is geen voorstander van het straffen van de daders en verantwoordelijken van de moord op 15 mannen op 8 december 1982. Bouterse, toen legerbevelhebber, is de hoofdverdachte. Tegen hem is een gevangenisstraf van 20 jaar geëist. Het strafproces zal geen oplossing brengen en staat waarheidsvinding in de weg, hebben Jeroe en Hira vaker aangegeven.

Dat het rechtsproces ongehinderd doorgaat is een van de hoofdlijnen om het doel van monseigneur Choennie te bereiken, geeft Stanley Raghoebarsing, secretaris van de adviescommissie, aan. “Het doel is om de complexe problematiek die is ontstaan na de 8 decembermoorden en de samenleving verdeeld heeft, om te buigen en om te zetten naar kansen voor een meer saamhorige en vreedzaam toekomst.” Een andere hoofdlijn is dat het hoofdstuk rondom de 8 decembermoorden behoorlijk wordt afgesloten, juridisch, politiek en maatschappelijk. Dit betekent genoegdoening voor de nabestaanden. De laatste hoofdlijn is dat er garanties komen dat na het proces de ontwikkelingen vreedzaam verlopen en Suriname een nieuwe kans gegeven wordt tot natievorming.

Het Comité Christelijke Kerken (CCK) en de Interreligieuze Raad in Suriname (IRIS) hebben al steun toegezegd. “De Vereniging van Volle Evangelie en Pinkster gemeenten en -bedieningen hebben haar standpunten rondom het proces van verzoening, de rechtspraak en het 8 decemberproces kenbaar gemaakt en hebben toegezegd daarover in contact te blijven,” geeft Choennie aan. De bisschop deelt mee dat hij ook met het Vaticaan, de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en met het International Centre for Transitional Justice gesprekken voert. Het Vaticaan en de OAS hebben toestemming van de regering nodig om te kunnen werken in het land. “Een unieke kans voor de president,” benadrukt de kerkleider een aantal keren. “Dit is een once in a lifetime opprtunity."

De adviescommissie van de bisschop bestaat uit deskundigen op religieus, politiek, maatschappelijk, bestuurlijk en juridisch (internationale mensenrechten) gebied. Choennie is zorgvuldig geweest bij het vaststellen van de commissie. “Ik heb lang gezocht en veel mensen gesproken,” geeft hij aan. “Na veel gebed heb ik deze mensen uitgekozen van wie ik meen dat ze integer en deskundig zijn, en dat ze Suriname op de eerste plaats stellen. Ik heb mensen uitgekozen die in Suriname geloven.”

René Gompers